MSK 1: Pathologie
Schouder
Bij de Schouder zijn er twee belangrijke structuren die voor problemen kunnen zorgen: de rotator cuff
en het glenohumeraal gewricht. De rotator cuff bestaat uit 4 delen: subscapularis, supraspinatis,
infraspinatus en teres minor -> ze vormen een peesblad en loopt in een tunnel waarvan het acromion,
de processus coracoideus en het acromio-claviculair ligament het dak vormen, de grond wordt gevormd
door de caput humeri. Deze pees is onderhevig aan slijtage bij bewegingen, vooral bij abductie (veel bij
schilders bvb). Het kan schuren tegen het acromion (en uiteindelijk ontsteken, scheuren), of inklemmen
(impingement syndrom). Het glenohumeraal gewricht is niet congruent en gevoelig voor luxaties waarbij
kapsel, labrum of ligamenten kunnen scheuren en waardoor er functieverlies kan zijn, daarom is een
eerste luxatie gebeurd met veel kracht en na 1 keer gebeurt het veel makkelijker. We zien dus dat deze
2 systemen heel gevoelig zijn voor pathologieen.
De schouderstabiliteit wordt verricht door statische (bot, ligamenten, labrum, kapsel) en dynamische
stabilisatoren (spieren zoals rotator cuff, deltoideus, serratus anterior, rhomboidei, trapezius, pectoralis
major en latissimus dorsi -> de gehele schoudergordel). De schoudermotoriek (beweging) wordt door
spieren uitgevoerd (rotator cuff, deltoideus en andere schoudergordel spieren). Dit zijn dus de spieren
die getraind moeten worden voor krachtige schouderactiviteit, ook als de patiënt een prothese heeft,
heb je spierkracht nodig.
Impingement syndroom
Definitie: het inklemmen van de bursa subacromialis, de rotator cuff en de lange bicepskop tussen
enerzijds het acromion, de processus coracoideus en het acromioclaviculair ligament en anderzijds de
caput humeri.
Er zijn verschillende types van acromions: recht, gebogen of haakvormig. Als je bvb een
haak hebt, vernauw je de helft van de ruimte en dan krijg je makkelijk een inklemming.
(Een haak is ook een soort zaag tegen de pezen dus het kan eventueel schuren tegen de
pezen en een ontsteking geven waardoor je pijn en een bewegingsbeperking kunt
hebben.)
Klinische symptomatologie (klachten waarmee patiënt naar therapeut komt): pijn in zijlig (s nachts), pijn
bij tillen boven de schoudergordel en bewegingsbeperking (logisch gevolg van pijn)
Klinisch onderzoek: spieratrofie (logisch dat je spiervolume afneemt als je pijn hebt en minder beweegt),
doelbewust pijn opwekken d.m.v. gestandaardiseerde onderzoeken voor deze syndroom (om te weten
wanneer heeft de patiënt pijn) zoals Neer of Hawkins.
Technische onderzoek: rx (beenderen), echo (weke delen ook zichtbaar), MRI (weke delen ook
zichtbaar)
Diagnose: rotator cuff lijden (probleem aan rotator cuff)
,Differentiele diagnose (wat kan het nog zijn):
Tendinitis van de rotator cuff: werkelijke diagnose
Bursitis subacromialis: alleen de bursa ontstoken, normaal is dit het begin van impingement en
de rest volgt nog
Calcificatie: ophoping van calcium in een pees, wat zwelling geeft en dan automatisch sneller
inklemt
Rotator cuff scheur
Acromioclaviculaire pathologie: luxatie, arthrose, pijn, … in het AC gewricht
Geïsoleerde bicepspeespathologie: deze pees loopt intra-articulair en kan dus alleen ontstoken
zijn zonder dat de rest ontstoken is.
Frozen shoulder: niet meer kunnen bewegen
Arthritis gleno-humeraal: arthrose
Cervicaal neklijden
Beleid (wat doe je eraan): ontstekingsremmers, oefentherapie, subacromiale injectie (cortisone),
operatie waarbij je de tunnel vergroot door deel van onderkant van acromion weg te halen
Prognose: gunstig, als het acuut is doen we conservatief (dus zonder operatie), bij chronisch (meer dan
1j) operatief
Rotator cuff scheur
Definitie: hetzelfde als impingement, maar door de ontsteking krijg je uiteindelijk een scheur. Het kan
ook door trauma, leeftijd (45) en slechte bloedstroming komen. Het kan weer door de haakvormige
acromion komen. De meeste scheuren zijn aan de supraspinatus
Klinische symptomatologie: pijn in zijlig, pijn bij tillen boven schoduergordel, verminderende ROM,
krachtsvermindering
Klinisch onderzoek: spieratrofie, doelbewust pijn zoeken door gestandaardiseerde testen (impingement
testen, weerstandstesten (endo, exo en abductie)
Technische onderzoek: rx (niet echt), echo en MRI
Diagnose: rotator cuff scheur
Differentiele diagnose: hetzelfde als bij impingement syndroom
Beleid: ontstekingsremmers, oefentherapie, subacromiale injectie, operatie (mechanisch vergroten van
tunnel en rotator cuff scheur herstellen)
Prognose: als het op lange termijn niet hersteld kun je arthropatie krijgen en eventueel een prothese
nodig hebben
Proximale biceps scheur
Definitie: scheur van proximale bicepspees in kader van impingement, meestal bij 45+
Klinische symptomatologie: plots pijn in bovenarm en dezelfde klachten als impingement
, Klinisch onderzoek: popeye arm (als de pees gescheurd is, gaat de biceps gedeeltelijk oprollen en dan
heb je een dikke spierkbuik), flexie van de bovenarm tegen weerstand, supinatie en yergason test
Technisch onderzoek: echo, MRI
Diagnose: bicepspeesscheur
Differentiele diagnose: hetzelfde dan bij de impingement
Beleid: zelfde als impingement, soms pees helemaal doorknippen zodat de pijn verdwijnt (popeye arm
blijft wel)
Prognose: gunstig
Frozen shoulder
Definitie: progressief verminderende bewegingsmogelijkheid van het glenohumeraal gewricht (door een
ander syndroom zoals impingement stopt de patiënt met bewegen en vriest het)
Klinische symptomatologie: pijn, progressief verminderende beweeglijkheid, diabetes (suiker wordt dan
makkelijk gebonden en dan vriest het; iemand met diabetes heeft dus makkelijker een frozen shoulder),
schildklierlijden (deze mensen ontwikkelen sneller een frozen shoulder)
Klinisch onderzoek: actieve en passieve verminderende beweeglijkhied
Technisch onderzoek: rx, echo, mri, arthrografie (contrast spuiten om contouren te zien, om eventueel
verminderende volume van kapsel te zien, wordt bijna nooit meer gedaan)
Diagnose: frozen shoulder
Differentiele diagnose: zelfde als impingement
Beleid: ontstekingsremmers, oefentherapie, stretchingprogramma (de behandeling duurt heel lang). Als
het slechter wordt: mobilisatie onder narcose (bewegen wanneer patiënt slaapt zodat het niet pijn
doet), operatieve release
Prognose: het kan jaren duren, vooral bij diabetespatiënten
Acromio-claviculair arthrose/arthritis
Definitie: degeneratief (slijtageproces) ten gevolge van een veralgemeend degeneratief lijden van ac-
gewricht (zoals door rheuma of osteoarthrose). Het kan ook een luxatie zijn van het ac-gewricht, maar
daar hebben we het nu niet over
Klinische symptomatologie: pijn in zijlig, pijn bij tillen boven de schoudergordel, bewegingsbeperking
Klinisch onderzoek: drukpijn ac-gewricht, cross-over test pijnlijk, abductie pijn 160-180 graden, opzetten
gewricht (door vocht)
Technisch onderzoek: rx
Diagnose: ac arthrose of arthritis
Differentiele diagnose: zelfde als bij impingement syndroom
