Deze samenvatting bevat alle leerdoelen die gesteld worden bij het vak Inleiding Constitutioneel Recht. De verschillende regeringsstelsels, democratische rechtsstaat, dualisme en monisme, attributie en delegatie, decentralisatie en deconcentratie. Alles staat uitgelegd met behulp van belangrijke be...
Inleiding Constitutioneel Recht – eigen samenvatting
Ontwikkeling staatsrecht en democratie
1. Theocratische staatsopvatting: Gezag aan één persoon (vorst) en was toegerekend door god.
Normen & waarden gebaseerd op religie. Augustinus
2. Feodale staat: Vorst leende grond aan zijn trouwe onderdanen. Vloeien voort uit
natuurrecht. Thomas van Aquino.
3. Absolute staat: Absolute vorm van staatsgezag. Het belang van soevereiniteit stond centraal.
Lodewijk XIV, de zonnekoning.
4. Klassiek liberale rechtsstaat: Machtsevenwicht en vrijheden van burgers. Een staat waarvan
de bevolking profiteert. Individuele vrijheid. Montesquieu en Rousseau
- legaliteitsbeginsel (HR fluoridering)
- grondrechten
- machtenscheiding
- rechterlijke controle
5. Democratische rechtsstaat: Streeft naar gelijkheid. Burgers hebben invloed op kiezen
volksvertegenwoordigers. (Nederland)
- actief en passief kiesrecht (art. 4 GW en art. 3 EVRM)
- politieke grondrechten burger toelaten om deel te nemen aan de politiek
- pluriforme media informatie voor burgers
- openbaarheid van bestuur actieve en passieve openbaarheidsplicht
Directe democratie (referendum)
Indirecte democratie (verkiezingen volksvertegenwoordigers)
6. Sociale rechtsstaat: Hanteren van beschermende, stimulerende en herverdelende
maatregelen. Kwetsbare groepen beschermen.
Beginselen van de rechtsstaat:
- Legaliteitsbeginsel
- Machtenscheiding
- Grondrechten
- Onafhankelijke en onpartijdige rechter
Legaliteitsbeginsel:
Al het overheidsoptreden dat inbreuk maakt op de vrijheid van burger moet berusten op een
wettelijke grondslag (wet in formele zin/GW) en binnen de grenzen van het recht vallen.
Machtenscheiding:
Horizontaal = scheiding van uitvoerende (regering en koning), wetgevende (regering en Staten-
Generaal) en rechterlijke macht (rechters).
Verticaal = macht wordt verdeeld op verschillende niveaus. Niet alleen bij centrale overheid, maar
ook bij decentrale overheid (provincies en gemeenten).
, Er is geen zuivere machtenscheiding… maar machtsevenwicht
- Wetgevende macht niet strikt gescheiden; in handen van regering (uitvoerende) en Staten-
Generaal (art. 81 GW).
- Uitvoerende macht heeft zelfstandige bevoegdheid materiële wet- en regelgeving via AMvB
art. 89 GW.
- Rechterlijke macht is onafhankelijk, maar benoemd door regering (art. 117 lid 1 GW)
Checks & balances = de organen houden elkaar in evenwicht en controleren elkaar.
1. Rechterlijke macht controleert de wetgever.
2. Staten-Generaal controleren regering m.b.v. moties. art. 68 GW.
3. Ministeriële verantwoordelijkheid (art. 42 lid 1 GW) vertrouwensregel, als de kamer geen
vertrouwen meer heeft in het kabinet/individuele bewindslieden kan motie van wantrouwen
aangenomen worden en gedwongen worden tot aftreden.
Grondrechten:
Fundamentele, individuele rechten (grondrechten en mensenrechten).
Deze zijn neergelegd in de Grondwet en dit de hoogste wet op nationaal niveau.
Klassiek = overheid moet afblijven van de vrijheid van burgers (art. 4 GW).
Sociaal = overheid moet handelen/optreden (art. 21 GW).
Onafhankelijke en onpartijdige rechter:
Art. 117 GW rechter kan niet ontslagen worden door de politiek, de rechter wordt voor het leven
genoemd.
Toetsingsverbod = de rechter kan niet toetsen of de wet in formele zin al dan niet in lijn is met de
grondwet. (art. 120 GW)
De rechter kan wel toetsen aan Europese verdragen.
Nederlandse procedure grondwetswijziging
Rigide grondwetten zwaardere procedure voorgeschreven dan voor gewone wetgeving.
Flexibele grondwetten eenvoudig(er) te wijzigen.
Grondwetsherziening verloopt volgens hoofdstuk 8 Grondwet ( art. 137 GW):
1. Indiening voorstellen grondwetswijziging (lid 1).
2. Eerste lezing naast recht van amendement ook recht van splitsing door Tweede Kamer (lid
2).
3. Ontbinding Tweede Kamer na 1e lezing aangenomen, Tweede Kamer ontbonden (lid 3 ).
= nieuwe verkiezingen
4. Tweede lezing na verkiezingen behandeld door Staten-Generaal. 2/3 meerderheid van
stemmen nodig (lid 4).
5. Ondertekening ondertekening door koning en minister en/of staatsecretarissen (art. 47
GW).
6. Bekrachtiging na publicatie in Staatsblad kan het worden aangenomen (art. 139 GW).
Kenmerken rechtsstaat:
- Absolute werking van wetgeving.
- Onderwerping van de uitvoerende macht aan die wetgeving.
- Burgers moeten toegang hebben tot een rechter bij wie zij rechtsbescherming tegen
besluiten van de overheid aanwenden.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lottevt2004. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
