BEGRIPPENLIJST
ARCHITECTUURGESCHIEDENIS
Adolf Loos Publiceert theoretische stukken als debat tegen ornamentiek,
architectuur moet functioneel zijn en geen kunst, vb. Potemkindstad.
Alvar Aalto Spilfiguur van het naoorlogse romantische rationalisme.
Anti- Gebouwen bestuderen en koesteren maar niet aankomen, door Johan
restauratietheorie Ruskin.
Architecture parlante Sprekende architectuur.
Wat is de boodschap die architectuur brengt of welke onderliggende
boodschap zit in architectuur verweven?
Welke impact heeft architectuur op gebruiken, maatschappij,
omgeving?
Arts & Crafts Reactie op industriële revolutie en stijl-imitaties, nadruk op ambachten
en creativiteit.
Assimilatieproces Ideeën als inspiratie gebruiken voor eigen ontwerpen met eigen
inbreng.
Auguste Welby True principles of pointed/Christina architecture, over spitsboog van
Northmore Pugin gotische architectuur, geen overbodige versieringen tenzij in functie,
constructie = vorm, alle materialen worden getoond, gotiek is de taal
van de christelijke ideologie.
Avant-garde Generatie jonge kunstenaars die met nieuwe vormen experimenteren
in kunst.
Battle of styles Conflict tussen aanhangers van neogotische en neoclassicistische stijl,
het is een ideologisch conflict waarbij architecturale vormen die
aansluiten bij bepaalde ideologieën ingezet worden om zich te uiten.
Bauhaus Architectuuropleiding in Duitsland (Weimar, Dessau, Berlijn),
interbellum (modernisme). Samengang tussen kunst, architectuur en
technologie.
Bestek maken Bouwproces in de hand willen houden + prijsberekening door de
aannemer voor de start van het bouwproces.
Biomorf Vorm geïnspireerd op de natuur zonder een realistische weergave
daarvan te zijn.
Brutalisme Naoorlogse architectuurstroming waarbij binnen het modernisme
ruwe materialen en expressieve vormen worden geïntroduceerd, non-
conformisme.
César Daly Franse architectuurcriticus, publicist en theoreticus.
Geschiedenis = basis van het schone
Wetenschap = basis van het ware karakter van de bouwkunde
Doel = functionele architectuur die aan de behoeften van het leven
voldoet.
Kunst, wetenschap en industrie gaan hand in hand.
CHE-gebieden Gebieden met culturele, historische en ethische waarde.
CIAM Congrès international d’architectur moderne. Modernisme, eerste helft
20ste eeuw (1928-1958), belangrijke trekkersrol voor Le Corbusier.
Claude Perrault Architectuurtheoreticus midden 17de eeuw, nadruk op doelstellingen uit
natuurwetten: solidité, utilité, biensénce (= Vitruvius), rationaliteit =
belangrijk.
De Potemkindstad (=Wenen) Adolf Loos, doeken en kartonnen om armoede te verbergen:
strijd tegen ornamentiek en architectuur voor burgerij.
,De Stijl Kunst op basis van primaire kleuren en rechte lijnen die een
universele waarheid wil uitdrukken door elk individueel of subjectief
element te bannen, Piet Mondraan.
Densifiëren Stedelijke context verdichten.
DOM-INO Nieuwe wonen of moderne wonen. Prototype Le Corbusier voor
moderne architectuur bestaande uit een betonstructuur (pilottis en
betonen vloerplaten)
Eclectisme Mogelijkheid om alle stijlen/periodes te gebruiken als inspiratiebron,
versmelting van diverse elementen in een nieuwe, originele
architectuur in functie van de moderne noden.
Enfilade Aaneenschakeling van ruimtes in een conventioneel 19de-eeuwse
grondplan voor een herenwoning.
Eugène Viollet-le-Duc Overheidsarchitect, opgedragen om patrimonium in stand te houden,
laat afgietsels op ware schaal maken, restauratietheorie, unité de
syles.
Existenz-minimum Het absolute minimum aan middelen die nodig zijn om te overleven,
maximale kwaliteit op beperkte ruimte.
Façadisme Gevels bewaren maar het achterliggende deel slopen en nieuwbouw
zetten.
Fauvisme Sterk op kleur inzetten, kleur om kleur en niet om diepte.
Fenêtre en longeur Bandramen, gespreide lichtinval, kan over een hoek gaan(want geen
dragende gevels).
Frank Lloyd Wright Architect en theoreticus, boegbeeld prairie huizen.
Gentrification Opwaardering van de buurt, waar de vastgoedprijzen stijgen ,de armen
worden gedwongen te verhuizen uit het centrum.
Gesamtkunst Een totaal kunstwerk, een kunstwerk waarin diverse kunstvormen,
waaronder architectuur, schilderkunst en beeldhouwkunst, met succes
worden gecombineerd.
Gietijzer Legering van ijzer en een hoog percentage koolstof, verkregen door
het smelten van ruwijzer afkomstig uit de hoogoven. Gebruik
aanvankelijk voor infrastructuurtoepassingen, daarna voor industriële
complexen en vervolgens ook constructief toegepast in architectuur.
Giovanni Battista Spilfiguur in het 18de-eeuwse historisme, inspiratie uit Romeinse
Piranesi periode, beschrijvingen via tekeningen en gravures.
Goethgebeur Synthesewerk over het assimilatieproces van Franse architectuur in
de Lage Landen(Verzameling der merkwaardige gebouwen in het
Koninkrijk der Nederlanden), hij streefde naar het behouden van die
monumenten en was pionier in de monumentenzorg.
Haussmaniseren Transformeren van staten en wijken volgens de theorie van Haussman
(grote boulevards, rechte lanen, burgerij woningen boven een galerij).
Hendrik Petrus Geïnspireerd door frans rationalisme decoratie = functioneel,
Berlage geometrie, ruimte voor vorm.
Henry van de Velde Autodidact en pionier van de art nouveau voor wie industrie en
nijverheid essentieel zijn in het tot stand komen van kunst en
architectuur.
High Tech Naoorlogse architectuurstroming waarbij accent ligt op de introductie
van de nieuwste technologieën.
Historisme Stroming die terugblikt naar het verleden en er inspiratie uithaalt,
vooral in de 19de eeuw, de wetenschappelijke studie van de
middeleeuwen wordt ingezet voor een hypothese. Dit uit zich in
neostijlen en eclecticisme.
,Immeubles villas Hoogbouwvilla’s, aaneenschakeling en stapeling van units.
Jean-Nicolas-Louis Docent en theoreticus aan de Franse Ecole polytechnique
Durand ingenieursopleiding in de 18de eeuw, ware principes van rationalisme =
wetenschap, auteur van handboek over compositie van plan en
gevelopbouw.
Johan Ruskin Tegenhanger van Viollet-le-Duc, anti-restauratietheorie.
Johann Joachimm Duitse archeoloog en kunsthistoricus, spilfiguur in het 18de -eeuwse
Winckelmann historisme, inspiratie uit Griekse periode, beschrijvingen via
geschriften.
La ville idéale De ideale stad bestaat uit een symmetrische cirkel volgens Ledoux.
L’embellisement de De stad verfraaien en verbeteren, niet enkel bovengronds maar ook
ville ondergronds.
Marc Antoine Laugier Laugier: dé architectuurtheoreticus van het rationalisme, Primitieve
hut / la cabane rustique = prototype rationele architectuurne.
Monumentaal Naoorlogse architectuurstroming, waarbij een groeiende behoefte
formalisme ontstaat om moderne architectuur in te schakelen in een historische
evolutie. Uit zich voornamelijk in gebruik van vereenvoudigde
geometrische basisvormen.
Neoclassicisme Synthese rationalistische benadering, architectuur van de zuivere
vorm van een driehoek/cirkel/kubus/kegel.
Open flexibiliteit Dragende elementen zijn 4 kolommen en buitenste muren, proporties
van ruimtes zijn ideaal.
Overheidsarchitectuur Architectuur met een stedelijke en publieke functie, gebouwd in
opdracht van de overheid.
Parament Gewapend beton bedekken met witte natuursteen.
Paul Hankar Pionier Art Nouveau.
Pieter Jan August één van de protagonisten van neo-Vlaamse renaissance in Antwerpen,
Dens stadsarchitect.
Pierre Bruno Bourla Stadsarchitect Antwerpen, publieke architectuur en persoonlijke
uitwisselingen worden als voorbeeld voor architecture parlante
gebruikt.
Pilotis Betonnen kolommen, verheffen het gebouw van de grond en creëren
zo ruimtes.
Pointillisme Technische aanpak met stipjes verf en kleuren, loskomen van exacte
en inzetten op de natuur en kleuren.
Promenade Het circulatie-circuit dat toelaat het gebouw te ervaren als één ultieme
architecturale beweging, waarbij diverse sculpturale composities met elkaar
verweven worden(integratie kunsten).
Purisme Stroming die betrekking heeft op alle vormgevende disciplines en een
methodische verfijning van de vorm voorstaat. Zoektocht naar pure
vorm in meubels en architectuur.
Receptieproces Ideeën klakkeloos overnemen zonder eigen inbreng.
Restauratietheorie Rechtvaardiging van oordeelkundige en radicale ingrepen voor de
wederopbouw in een ideale hypothetische vorm, Viollet-le-Duc.
Rooilijn Grens tussen privaat en openbaar.
Saneren Stad weer gezond maken en verfraaien, zodat er meer burger komen
wonen.
Sgraffito Krassen van een lijntekening in mortel.
Smeedijzer IJzer waarvan het koolstofgehalte verlaagd is om het smeedbaar te
maken, ruwijzer wordt gesmolten in een ‘puddeloven’, waarbij koolstof
wordt onttrokken en kneedbare massa ontstaat.
, Staal Legering van ijzer en een hoog percentage koolstof.
Stedelijk publiek Overheidsarchitectuur met stedelijke en publieke functie in opdracht
opdrachtgeverschap van stedelijke overheid.
Style Belge Art nouveau
Sullivan Form follows function.
Symbolisme Fantasierijke verbeelding van de wereld van een droom, innerlijke en
onderbewustzijn spelen belangrijke rol.
Toits-jardins Platte daken, dakterassen, groene daken: plaatsvervangend alternatief.
Unité d’habitation Prototype wooncel en sociale architectuur: aaneenschakeling van
units, in de hoogte bouwen, ‘stad’ in een stad met een maatschappelijk
relevante visiesst.
Unité de style Concept ontwikkelt door Eugène Viollet-le-Duc, 19de eeuwse
neogotische beweging in Frankrijk. Een gebouw restaureren is het
terugvoeren naar een ideale voltooide conceptuele toestand, die
misschien in realiteit nooit heeft bestaan.
Victor Horta Pionier Art Nouveau.
Victor Hugo Notre Dame de Paris : Architectuur staat niet los van
levensopvatting(hoe je denkt is wat je maakt).
Vitruviaanse trilogie Verwijst naar de drieledigheid die Vitruvius (Oudheid) formuleerde en
die essentieel is voor de analyse van elk architecturaal complex:
constructie(firmitas), vorm(venustas) en functie(utilitas).
Vliesgevel Volledige wand in glas opgetrokken.
Volksnationalisme Verleden gebruiken op eigen ideologie te ondersteunen en legitimeren.
Vormpluralisme Eclecticisme. 19de eeuwse stijlbeweging waarbij verschillende
historische stijlen/periodes worden gebruikt als inspiratiebron en
versmolten in een nieuwe, originele architectuur. Daarbij wordt ook
rekening gehouden met nieuwe moderne noden en materialen.
Vrije plan Plan libre, door betonstructuur(DOM-INO) ontstaat vrije ruimte
aangezien er geen dragende muren zijn, maakt diverse planindelingen
mogelijk. Economische oplossing want er is geen verlies van ruimte
mee, elke centimeter kan gebruikt worden.
Wet de Taeye Individuele woningbouw promoten buiten de stad.
Wiener Sezession Progressief verbond van ontwerpers en kunstenaars in Wenen.
Wiener Werkstätte Oprichting ateliers/werkplaatsen, herwaardering van kunsten en
kunsthandwerk.
William Morris Kunstenaar en geestelijke vader van Arts&Crafts, op het einde van de
19de eeuw houdt hij een belangrijk pleidooi voor de heropleving van de
ambacht.
Zenitaal licht Loodrecht licht door een dakraam.
