Resume
Samenvatting sociologie - 1ste bachelor orthopedagogie
- Cours
- Sociologie
- Établissement
- Hogeschool Gent (HoGent)
Samenvatting gebaseerd op de lessen en de slides - met deze samenvatting van de eerste keer geslaagd.
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
SamenvattingSociologie
1ste bachelor orthopedagogie
, INHOUDSOPGAVE
Hoofdstuk 1: De eigen aard van de samenleving........................................................4
1. Inleiding.........................................................................................................4
2. Het dagelijkse leven door de bril van de socioloog................................................4
3. Niemand is een eiland – zeker niet in tijden van corona........................................7
4. Een stap verder: een sociologische blik doet beter begrijpen.................................8
5. Een eerste definitie van sociologie......................................................................9
6. Samenvatting................................................................................................10
Hoofdstuk 2: De samenleving is een veld van tegengestelde krachten.........................10
1. Inleiding.......................................................................................................10
2. Individu en samenleving: een strijd van goed tegen kwaad?................................12
3. De samenleving: een vat vol mogelijkheden en beperkingen...............................13
4. Solidariteit versus strijd..................................................................................14
5. Ongelijkheid versus gelijkheid..........................................................................18
6. Samenvatting................................................................................................18
Hoofdstuk 3: Sociologie als wetenschap..................................................................19
1. De sociologie, een wetenschap als (g)een ander?...............................................19
2. Meer wetenschap onder de zon dan enkel natuurwetenschap...............................22
3. Een socioloog onderzoekt sociale feiten.............................................................23
4. De sociologie: één van de huizen op het plein van de samenleving, met verschillende
kamers en de bijhorende ramen..........................................................................24
5. Wat brengt de sociologie ons bij?.....................................................................25
6. Samenvatting................................................................................................25
Hoofdstuk 4: Dagelijks handelen door de bril van de socioloog...................................25
1. We dragen allemaal een bril; over selectieve waarneming...................................25
2. Over referentiekaders, Pygmalion en stereotypes...............................................27
3. Het breekpunt tussen common sense en wetenschap..........................................29
4. Samenvatting................................................................................................31
Hoofdstuk 5: Sociaal handelen en communiceren.....................................................31
1. Sociaal handelen............................................................................................31
2. Interactie en communicatie.............................................................................34
3. Sociale relaties en posities, sociale rol en status.................................................37
4. De sociale rol.................................................................................................39
6. Rolattributen en statussymbolen......................................................................41
Hoofdstuk 6: Samenlevingsverbanden.....................................................................43
1. Sociale netwerken..........................................................................................43
2. Groepen........................................................................................................47
2
, 3. Referentiegroepen..........................................................................................51
4. Groepen tussen conflict en solidariteit...............................................................53
5. Het ‘maatschappelijk middenveld’....................................................................53
6. Sociale bewegingen.......................................................................................54
7. De massa, de menigte en de ‘multitude’...........................................................54
Hoofdstuk 7: Culturele diversiteit............................................................................55
1. Door de ogen van anderen..............................................................................55
2. Waarvoor staat cultuur?..................................................................................55
3. Cultuur is een patroon....................................................................................56
4. De ene cultuur is de andere niet......................................................................59
5. Instituties en institutionalisering......................................................................62
Hoofdstuk 8: Socialisatie en levenslang leren...........................................................66
1. Cultuur wordt aangeleerd................................................................................66
2. De januskop van socialisatie............................................................................66
3. Primaire, secundaire en tertiaire socialisatie......................................................67
4. Differentiële socialisatie..................................................................................68
5. Sociale controle en sociale sancties..................................................................70
6. Conformisme en deviantie...............................................................................71
7. Verklaringen voor deviantie.............................................................................74
8. Functies van deviantie....................................................................................77
Hoofdstuk 9: Socialisatie en macht.........................................................................77
1. Over macht en gezag......................................................................................77
2. Machtsbronnen, machtsmiddelen en elites.........................................................79
Hoofdstuk 10: Sociale ongelijkheid en sociale klassen...............................................80
1. Ontbrekende breuklijnen.................................................................................80
2. Vier soorten van sociale verschillen..................................................................81
3. De stoet van Pen............................................................................................82
4. Slavernij, standen en kasten...........................................................................83
5. Sociale mobiliteit............................................................................................85
6. Denken in dichotomieën..................................................................................86
Hoofdstuk 11: Over maatschappelijke veranderingen................................................87
1. Denken in meervoud......................................................................................87
2. Endogene en exogene (f)actoren......................................................................87
3. Niveaus van sociale verandering......................................................................88
4. Modernisering................................................................................................88
5. Structurele differentiatie.................................................................................88
6. Rationalisering...............................................................................................88
3
, 7. Individualisering............................................................................................89
8. Domesticatie van de natuur.............................................................................89
Hoofdstuk 1: De eigen aard van de samenleving
1. Inleiding
Samenleving(sverbanden) en de temporele en sociale ruimte rond het speelveld.
Plaats van de socioloog is op de tribune niet op het speelveld, want hij probeert het
objectief en vanop afstand te doen.
2. Het dagelijkse leven door de bril van de socioloog
Kijken naar wat er achter die werkelijkheid ligt.
Dagelijkse waarnemingen sociologische bril nodig: structuur + betekenis geven aan
wat we zien.
Sociologische verbeelding is het bewustzijn dat onze individuele ervarings- en
belevingswereld verband houdt met de bredere samenleving. (Mills, 1959)
De sociologische verbeelding (Mills) is het vermogen om afstand te nemen van de actuele
toestand en een alternatief standpunt in te nemen. De ervaring van de dagelijkse
werkelijkheid is dus niet zonder betekenis maar het moet in context worden geplaatst en
dat kan door afstand te nemen van routines. Het laat ook toe om te begrijpen dat de
4
,ruimere historische en maatschappelijke context gevolgen heeft voor het eigen leven en
levensomloop.
Sociologische verbeelding:
1) Afstand nemen van evidente verschijnselen
2) Patronen ontdekken in ogenschijnlijke individuele fenomenen
Een socioloog moet afstand nemen, kijken naar niet enkel wat observeerbaar is, moet
beïnvloedende factoren, patronen,… achter het gedrag zien. Moet niet enkel kijken vanuit
de eigen bril, moet een wetenschappelijke bril opzetten mensen vanuit hun context
proberen begrijpen.
3 componenten van sociologische verbeelding (Mills, 1959):
- Biografie: levensbeschrijving; beschrijving van iemands leven; alles wat de
persoon meemaakt in zijn leven, levensgebeurtenissen; welke mensen bevolken
een bepaalde samenleving?
- Sociale structuur: geheel van sociale relaties; hoe de samenleving georganiseerd
is; hoe werken de maatschappelijke instituties, wat zijn dominante instituties en
hoe houden ze de maatschappelijke orde in staat?
- Geschiedenis: oog hebben voor het historisch verloop hoe komt onze
samenleving tot stand, van waar komt het, hoe veranderd het,…?
Sociale structuren bepalen biografieën van mensen, die
sociale structuren zijn echter het resultaat van een
historisch proces.
Over eten en drinken:
- Culturele verschillen
- Biografie: iedereen moet eten, maakt eigen keuzes wat die eet,…
- Sociale structuur: welke rol krijgt eten binnen gezinnen, vrienden die vegetarisch
zijn beginnen overnemen,…
- Geschiedenis: kookboeken met vroeger vergelijken geëvolueerd; nieuwe
invloeden zien,…
Vb. eten en drinken
- We drinken koffie niet alleen om onze dorst te lessen maar het is een deel
geworden van onze sociale rituelen en het kreeg ook een symbolische waarde; we
gaan namelijk koffie drinken voor het sociale contact (afspreken met vrienden);
hoe mensen omgaan met voedsel en drank, is ingebed in de sociale en culturele
context; door naar de wijze van eten te kijken, worden sociale patronen zichtbaar
- Koffie is door cafeïne ook een vriendelijke drug; het is bij ons in België een
aanvaardbare drug maar in andere culturen dan weer niet; ook heeft het een
plaats in de sociaal-economische sector want het wordt geëxporteerd,
geproduceerd en geïmporteerd via de groothandel
Over sport:
- Statussymbool: een teken dat niet functioneel wordt gebruikt (zoals het uniform
van een politieagent), maar als verwijzing naar rijkdom, macht, prestige
5
, o Skiën, zeilen,… = hogere status
o Wielrennen, worstelen,… = lagere status
- Biografie: individueel, zelf kiezen,…
- Sociale structuur: klasse zal impact hebben op je vrienden,…
- Geschiedenis: vroeger elite sporten die afstand en finesse uitstraalden
Vb. sport
- Aan vrijetijdsactiviteit zit een sociaal gekleurd kantje; veldhockey, tennis,… scoren
hoog qua sociale status en wielrennen, worstelen,… hebben een lagere
waardering; jongeren uit sociale sterke gezinnen zeilen, roeien,… en jongeren aan
de andere kant fitnessen, zaalvoetballen,…
- Duidelijk sociaal verschil tussen goedkopere en dure sporten; sport is een drager
van symbolische codes van smaken en leefstijlen; hogere sporten zouden
waarden hebben als distance en finesse en in de arbeidersklasse lijf aan lijf
gevechten patroon
Over lifestyle:
- Hoe vormen mensen een beeld over mij belangrijk voor imagovorming
- Cultuur laat ons een beeld vormen wat ‘een perfect plaatje’ is
- Trends die spelen
- Nu tegenreacties
- Vroeger rijkdom tonen met materiële zaken
- Nu eerder door reizen, bewustere keuzes maken, rijkdom aan ervaring, bijv.
influencers
Vb. lifestyle en lijfstijl
- Lifestylebladen informeren over de cultuur die richtinggevend is voor het imago
van de moderne, vrije mens; wat men lijkt is belangrijk, buitenkant van de mens
wordt sociaal ingevuld; ideale mannen en vrouwen lichaam blijft HET duidelijke
voorbeeld van lijfstijl; beschaving van de look is anders in iedere cultuur; wordt
een mode overgenomen door brede lagen van de samenleving dan verliest ze
haar trendy monopoliekarakter dit is een signaal om nieuwe look aan te meten;
democratisering van een cultureel item vernietigd noodzakelijk de ermee
verbonden distinctiewaarde, waar het om te doen was
Over liefde:
- Verliefdheid mag blind zijn, partnerkeuze veel minder
- Mensen huwen binnen hetzelfde sociale milieu (religieuze overtuiging, etnische
herkomst, opleiding)
o Worden gestuurd door zaken die onze partnerkeuze beïnvloed
o Mensen willen een partner uit dezelfde klasse
- Veel gemeenschappelijkheden
o Dus minder risico op conflicten
- Sociale druk
- Heteronormativiteit
Vb. liefde
- Mensen huwen meestal binnen hetzelfde sociale milieu: met mensen met
eenzelfde religieuze overtuiging, etnische herkomst en opleiding; met iemand uit
dezelfde groep valt dan ook makkelijker te praten, is er een basis voor
6
, gemeenschappelijke activiteiten en is het risico op conflicten kleiner dan met
iemand uit een andere sociale groep
Sociologen hebben steeds oog voor de sociale ruimte en tijd waarin dat samenleven
plaatsvindt; ze zien daarbij dat samenleven contingent is, maar niet arbitrair.
- Contingent: voorwaardelijk, het kan ook anders
o Vb. in het Westen uitgaan van monogamie
- Niet arbitrair: systeem ontstaat niet zomaar
o Vb. hoe komt het dat een samenleving kiest voor monogamie en een
andere voor polygamie?
‘Alles is contingent, maar niet arbitrair’ (Elchardus, Spruyt en Vanroelen, 2014)
- Contingent:
o Alles had anders kunnen zijn dan het nu is
Vb. manier waarop we ons kleden
o Toch is ons leven NIET arbitrair, willekeurig of louter toevallig; het is niet
omdat een bepaald gebruik anders had kunnen zijn dat er geen goede
reden bestaat waarom het nu zo is
- Socioloog gaat kijken naar deze ‘format’ van samenleven
o Niet los van het verleden
3. Niemand is een eiland – zeker niet in tijden van
corona
We zijn met elkaar verbonden.
A) Coronacrisis en onze sociologische waarneming
o Wat er aan de ene kant van de wereld gebeurt heeft effect op de andere
kant, zoals de pandemie
o Pandemie invloed op mentale gezondheid stijgende
inkomstenongelijkheid
o Kloof tussen arm en rijk vergroot, sommige jobs kunnen niet thuis werken
B) (Toenemende) ongelijkheid en armoede
o Digitale ongelijkheid vergroot door pandemie
C) Zijn ‘bubbels’ ook netwerken?
Aantal personen in iemands netwerk (N) formule om aantal contacten te berekenen:
N(N-1)/2.
Aantal personen groter exponentiële stijging aantal contacten.
7
, D) Belang van sociale contacten, interactie en communicatie
o ‘Blijf in uw kot’ betekenis van een kot is heel verschillend voor iedereen
De ene woont in een villa, andere in appartement, andere op straat,
…
E) Over het belang van draagvlak: twijfelaars en antivaxers
‘We vechten niet alleen tegen een pandemie, maar ook tegen een infodemie’, zei WHO
Directeur-Generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus. (15 februari 2020)
- Corona en complotdenken/complottheoriën
- Individuele vrijheid beschermen
- Wantrouwen in overheid – elite – big farma
Complotdenken en self-fulfilling prophecy (je krijgt wat je denkt en verwacht).
F) Het ‘verzet’: omwille van de aanslag op ‘de’ vrijheid of bij gebrek aan solidariteit
o Verzet tegen beperkende maatregelen; vooral beperkingen die
middenklassen treffen
o Opstand tegen ‘de elite’ (overheid), wantrouwen en niet gehoord voelen
o Verzet in naam van vrijheid, maar wiens vrijheid en wat is vrijheid?
o Solidariteit: welke?
Warme solidariteit = niet ingebed (vb. in de handen klappen voor
de zorgverlening)
Koude (structurele) solidariteit = gestructureerd ingebed (vb.
belastingen)
Zaken die op lange termijn kunnen blijven voortbestaan
4. Een stap verder: een sociologische blik doet beter
begrijpen
4.1 Echtscheiding
Echtscheidingen:
Actor: persoonlijke redenen - psychologische gevolgen (mensen, individuen)
Factor: maatschappelijke oorzaken en gevolgen: armoede, schoolachterstand bij
kinderen, complexere samenlevingsvormen, huisvesting,… (de maatschappij)
Echtscheidingsfenomenen:
- Tweeverdienersgezin – economische onafhankelijkheid, sociale contacten buiten
gezin
- Verminderde sociale druk om samen te blijven vanwege kinderen
8
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Car2507. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
72042 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans