1 De therapeutische relatie
1. Beschrijf in eigen woorden welke definitie aan het begrip
‘therapeutische relatie ‘wordt gegeven. Benoem de 3 fasen die
doorlopen worden tijdens de ontwikkeling van een therapeutische
relatie en geef bij elke fase telkens één kenmerk of één doelstelling
(mag gerust ook vervangen worden door één voorbeeld) waarmee je
illustreert wat belangrijk kan zijn in de desbetreffende fase om na te
streven.
Therapeutische relatie= context waarin een behandeling plaatsvindt en de
interactie tussen cliënt en behandelaar.
3 voorwaarden:
1. Fase 1: wennen en afstemmen wederzijdse coping stijl
Patiënt moet voldoende vertrouwen in behandelaar en
behandelrelatie krijgen
2. Fase 2: verdieping en verandering:
Kwetsbaar openstellen en openstaan voor behandeling zodat aan
problemen van cliënt kan gewerkt worden
3. Fase 3: Afsluiting
Cliënt neemt afstand van behandelaar en neemt eigen
verantwoordelijkheid in handen
2. Wat wordt bedoeld met overdracht (in eigen woorden)? Geef een
voorbeeld
Cliënt gaat zijn oud gedrag of coping mechanisme herhalen tegenover de
behandelaar. Hij herbeleeft gevoelens en behoeften die een herhaling zijn van de
reacties op belangrijke personen van vroeger vb. ouders, broers/zussen,
belangrijke anderen,…
Vb. Man is onbewust nog kwaad op zijn ouders. Hij herhaalt deze gevoelens van
kwaadheid en wantrouwen tegenover autoriteitsfiguren op de behandellaar.
3. Wat wordt bedoeld met tegenoverdracht (in eigen woorden)? Geef
een voorbeeld
De onbewuste reactie van de behandelaar op wat de patiënt zegt, doet of
omwille van wie hij is.
vb. De man wordt boos op de behandelaar door onbewuste gevoelens van
kwaadheid op zijn ouders doordat ze hem in zijn jeugd hebben mishandeld. De
behandelaar verschiet en gaat met zijn lichaam naar achter.
1
,Ergotherapie: geestelijke gezondheidszorg
4. Wat wordt bedoeld met projectieve identificatie (in eigen woorden)?
Geef een voorbeeld
Als de behandelaar de emoties en soms ook het gedrag overneemt van de
patiënt.
Vb. man is bang van vliegtuigen en gaat allemaal argumenten beginnen vertellen
waarom een vliegtuig gaan neerstorten. De behandelaar voelt dat hij
angstgevoelens krijgt bij de argumenten die de patiënt vertelt.
5. Waarom wordt bedoeld met een disfunctionele copingsstijl (in eigen
woorden)? + leg in algemene termen uit wat dit betekent voor de
therapeutische relatie met afhankelijke of ontwijkende
persoonlijkheidsstoornis enerzijds (cluster C) en de antisociale of
borderline persoonlijkheidsstoornis anderzijds (Cluster B).
Manier waarop de patiënten met gebeurtenissen en gevoelens omgaat. Hij
beschermt zichzelf tegen deze gebeurtenissen en gevoelens voor een langere
tijd. Deze manier is echter niet goed werkend. Vb. emoties en gevoelens negeren
door afleiding te zoeken,…
Therapeutische relatie met afhankelijke of ontwijkende persoonlijkheidsstoornis:
Ze gaan vooral proberen de behandelaar naar zin te maken (pleasen). De cliënt
doet zichzelf echter tekort, omdat de ware obstakels zo onbehandeld dreigen te
blijven. Het risico voor de behandelaar is dat hij meegaat in de vriendelijke
conflict vermijdende coping stijl van de cliënt en daarmee in de valkuil valt dat
het een goed verlopende behandeling is, want de cliënt is toch tevreden? Dit kan
leiden tot een vriendelijke, maar feitelijk ineffectieve therapeutische relatie. De
cliënt kan zijn verhaal kwijt, maar blijft in een afhankelijke positie en kan
daarmee vermijden dat zijn echte problemen worden aangepakt.
Therapeutische relatie met antisociale of borderline persoonlijkheidsstoornis:
De behandelaar voelt zich soms afgewezen of gediskwalificeerd door de cliënt.
Het is alsof de cliënt aanvoelt waar twijfel, onzekerheid of kleine fouten bij de
behandelaar op de loer liggen. Die worden de behandelaar fors aangewreven.
Het hoofddoel van deze copingstijl is afstand creëren van de ander zodat
onverwerkte of kwetsbare interne zaken niet aangeraakt kunnen worden. Indien
de behandelaar op de aanvallende en diskwalificerende copingstijl van de cliënt
vb. met boosheid kan dit leiden tot een negatieve spiraal van verstoring van de
therapeutische relatie.
6. Welke stelling wordt in dit hoofdstuk ingenomen met betrekking tot
het al dan niet onthullen van eigen problemen (privéthema’s) ten
aanzien van de cliënt?
Het bespreken van privéthema’s door de behandelaar is riskant, omdat het nooit
helemaal duidelijk is hoe het bij de cliënt overkomt. Cliënt heeft er meestal ook
geen behoefte aan. Een oplossing is om eigen ervaringen te vertellen alsof je ze
2
,Ergotherapie: geestelijke gezondheidszorg
van iemand anders hebt gehoord.
7. Lees op p 236 en verder onder de titel “Valkuilen per
persoonlijkheidsstoornis” de tekst goed door. In een casus moet je de
persoonlijkheidsproblematiek kunnen situeren d.w.z. de cluster (A, B of
C) kunnen herkennen en benoemen. Enkel in geval van cluster B moet je
ook de onderliggende persoonlijkheidsstoornis kunnen benoemen
(borderline, antisociaal, theatraal en narcistisch). Je moet tevens in
functie van Cluster B èn Cluster C per onderliggende
persoonlijkheidsstoornissen kunnen aangeven wat belangrijk is in de
omgang.
Op basis van de casus moet je in staat zijn om 3 concrete do’s en 3
concrete don’ts voor te stellen.
2 Anonimiteit en openheid in de therapeutische relatie
1. Hoe werd de therapeutische relatie in de oorspronkelijke werkwijze
van de psychoanalyse gezien? (in eigen woorden)
Er wordt alleen aandacht besteed aan de pathologie, gedrag en
levensomstandigheden.
2. Wat wordt bedoeld met de stelling: “ Een van de belangrijke
ontwikkelingen in het psychoanalytisch denken in de laatste decennia
kan worden omschreven als de verschuiving van een eenpersoonsmodel
naar een tweepersonenmodel.” Wat leer je hieruit voor jouw praktijk in
de geestelijke gezondheidszorg?
Verschuiving is onder andere een gevolg van bewustwording dat de
persoonlijkheid van de therapeut, hoezeer men ook probeert om deze zo goed
mogelijk te ‘verdoezelen’, onvermijdelijk invloed heeft op de overdracht van de
patiënt. Het gevolg is dat geen twee psychoanalytici exact
hetzelfde patroon van interactie zullen vormen met een bepaalde patiënt. De
patiënt reageert immers op wat hij bij de therapeut waarneemt, en dit zal zijn
overdracht diepgaand en onvermijdelijk beïnvloeden. De pogingen om de
subjectiviteit van de therapeut te verbergen maakten plaats voor
een openlijk en gezamenlijk onderzoek van het effect van de therapeut op de
patiënt en de therapeutische interactie.
3. Wat wordt bedoeld met “Onvrijwillige of niet-intentionele
zelfonthulling”? Wat leer je hieruit voor jouw praktijk in de geestelijke
gezondheidszorg?
Onvrijwillige of niet-intentionele zelfonthulling: Wanneer zich belangrijke
3
, Ergotherapie: geestelijke gezondheidszorg
levenscrises of omstandigheden voordoen in het leven van de therapeut die een
invloed hebben op diens geestestoestand, dan zal de patiënten dit in vele
gevallen opmerken of aanvoelen.
4. Wat wordt bedoeld met vrijwillige zelfonthulling? Wat leer je hieruit
voor jouw praktijk in de geestelijke gezondheidszorg?
Vrijwillige zelfonthulling of intentionele zelfonthulling: de therapeut geeft aan de
patiënt bepaalde informatie omdat hij dat zinvol of nodig vindt voor de
behandeling.
5. Wat wordt bedoeld met noodzakelijke zelfonthulling? Wat leer je
hieruit voor jouw praktijk in de geestelijke gezondheidszorg?
Noodzakelijke of gedwongen of onvermijdelijke zelfonthulling: Wanneer er
veranderingen in de fysieke conditie of geestestoestand van de therapeut te
zichtbaar is en de effecten daarvan op de patiënt enkel gehanteerd kan worden
door verbale erkenning.
6. Geef aan de hand van een voorbeeld aan dat zelfonthullingen zowel
positieve als negatieve effecten kan hebben voor de therapeutische
relatie en of het verloop van de therapie.
Positief:
De patiënt krijg een verklaring voor veranderingen die ze aanvoelden of
zagen, maar niet durfden benoemen en soms aan zichzelf toeschreven
Sommige patiënten ervaren een krachtig positief effect tijdens de
gelegenheid door hen hulpvaardigheid en meevoelen te tonen
Negatief:
Het kan zijn dat patiënten de behandeling ontvluchten omdat ze zich
overweldigd voelen door de behoeftigheid van de ergotherapeut en de
emoties die het bij hen opriep
Er kunnen ernstige problemen ontstaan op het gebied van roldefinitie en
grenzen in de therapeutische relatie
Sommige patiënten hebben het gevoel voor de ergotherapeut te moeten
zorgen
Vb. Therapeut geeft aan dat er iemand van haar familie gestorven is. Het
kan zijn dat de focus van therapie/behandeling naar dit onderwerp schuift
en de patiënt belast wordt met het verdriet van de therapeut. De patiënt
kan het gevoel krijgen de therapeut te moeten troosten.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur studentortho. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.