1. Agogiek en agogisch
handelen: begrippen,
kenmerken en
aandachtspunten
1.Wat is agogiek?
Agogiek:
“De leer van het doen veranderen van mensen en structuren in een gewenste richting, vertrekkend
vanuit de vraag ‘hoe, op welke manier, kan de agoog het sociaal functioneren van mensen
beïnvloeden?’”
Agogisch handelen:
- het begeleiden/ondersteunen/faciliteren/initiëren van verandering bij mensen of structuren
- het opvoeden, vormen, leiden, begeleiden van een sociaal gebeuren
- in een gewenste richting.
2.Waar gaat het agogisch handelen over?
1) Verandering beïnvloeden, initiëren, faciliteren,
ondersteunen … (veranderingsprocessen op gang
brengen)
Mensen, groepen, de samenleving… veranderen voortdurend:
o op eigen vraag of
o onder druk van de omgeving.
Een verandering gebeurt niet zomaar, iedere verandering stelt eisen aan de betrokkenen.
Iedereen voelt dit anders aan.
Soms is er bij een verandering NOOD aan ondersteuning, NOOD aan hulp…
‘Veranderen’ is heel ruim:
Een situatie wijzigen,
een situatie helpen handhaven,
iets nieuws toevoegen,
iets waardevol behouden,
gedrag aan- of afleren,
weerstanden tegen vernieuwing verminderen of versterken …
Verandering is het verschil tussen een oude en een nieuwe situatie
Vervangen OF Toevoegen
niet-veranderen is (soms) ook veranderen
, negatieve ↔ positieve uitgangssituatie
Incidentele structurele of duurzame verandering
Incidentele verandering /oplossing Structurele of duurzame verandering / oplossing
Éénmalig Blijvend van aard
Productgericht Procesgericht
Voordelen, wanneer hier naar streven: Voordelen, wanneer hier naar streven:
- Krachtig in crisissituaties - Blijvende oplossing is nodig
- Bepaalde doelgroepen - Intensieve betrokkenheid van de doelgroep
- Praktische vragen, vb. Sociaal-juridische - Empoweren van de doelgroep
informatie, materiële problemen
Nadelen: Nadelen:
- Geen duurzame verandering, éénmalig - Moeilijker te realiseren
- Telkens opnieuw begeleiding nodig - Proces vraagt veel tijd en energie
2) Op een professionele manier
• Niet het alle daagse, toevallige
• Wel: professionele beïnvloeding (obv kennis, inzicht, vaardigheden, attitudes)
3) Veranderen naar meer welzijn, een gewenste richting
(zowel op individueel niveau als niveau van de samenleving)
Veranderen naar meer welzijn… een eigen visie
Welzijn heeft te maken met verschillende facetten van ons bestaan:
Materieel menswaardig levenspeil welvaart
Lichamelijke gezondheid
Persoonlijke harmonie
Persoonsontplooiing
Goede relaties met anderen
Deelname aan de samenleving
Zingeving aan het leven
Op verschillende manieren kijken naar welzijn
Subjectief en objectief component
Maatschappelijk, cultureel en historische invloed
, 3.Casus familie van Asten
Enkele gemeenschappelijke zaken:
Probleem verkennen: observeren, luisteren, informatie opzoeken
Planmatig werken
Samen zoeken naar oplossingen (verschillende mogelijkheden !)
Verschillende strategieën: individuele begeleiding als werken met groepen als meebouwen
aan een goede buurt
In interactie met hulpverlening, context, omgeving (buurt)
4.Ontstaan en agogische opvattingen
Agogiek als wetenschap is ontstaan vanaf de 2 de helft van de vorige eeuw.
groeiende professionalisering en verwetenschappelijking (tijdschriften, onderzoekscentra,
opleidingen)
grote inhoudelijke differentiatie
er ontstond een veelheid en heterogeniteit aan uitgangspunten, objecten en methoden.
3 belangrijke benaderingen (verschillende auteurs [Bouverne-De Bie, Wildemeersch,
Donkers, Van Gent] omschreven deze perspectieven, elk op hun eigen manier).
Agogische benaderingen/opvattingen (P. Meurs, 2019):
1) Empirisch-analytische agogiek
• empirisme: feiten leveren de basis om kennis op te baseren
• analytisch: een objectieve analyse zorgt voor een wetmatigheid
Vooronderstelling:
Er bestaat een objectieve werkelijkheid die we aan de hand van logische, consistente en
consequente analyses kunnen kennen.
2 stromingen: agogiek als sociale technologie & kritisch-rationalistische stroming
