Module onderzoek en behandeling heup
Screening
1. Fulcrum test
- Doel: uitsluiten van een stressfractuur vd femur (botletsel)
o P heeft langdurige klachten meestal bij gevolg vh lopen of zeer
belastende sporten
- Uitvoering: Therapeut plaats arm onder te testen bovenbeen patiënt.
Andere hand therapeut thv knie (te testen been) en geeft zachtjes
druk naar beneden.
o Dr de plaatsing vd voorarm boven bovenbeen van P krijgen we
een soort hefboom effect waarbij de femur eigenlijk nr boven wdt bewogen
→ extra stress op het botweefsel
o rechte rug, knie goed gng nr voor
- Uitkomst: test + : herkenbare klachten patiënt vaak met afweerspanning
o Helemaal uitsluiten is niet zo makkelijk → is vermoeden
o Klachten: pijn id heup
- Functiestoornissen: trauma, artritis, OA
- Klinimetrie:
o SN 93%, SP 75%, LR+ 3.7, LR- 0.09
o SN 88%, SP 13%, LR+ 1.0, LR- 0.92
➔ Waarden gaan van zeer goed nr zeer slecht dus tis moeilijk om er zeker van te
zijn
Palpatie
• Antalgie?
• Zwelling
o Trochanter major?
o Lies (mogelijke rode vlag)?
▪ Zwelling id lies → liesbreuk (pijn bij hoesten/niezen, …)
• Doorsturen
• Haematoom Q-ceps/ hamstrings (prox of distaal)?
o Grootte opp. drukpijn i.v.m. return-to-play
o Trochanter major → verdikking: kan wijzen op een slijmbeurs (gluteale
tendinopathie, bursitis trochanter)
• Atrofie?
o Atrofie vd quadriceps waarnemen → verzwakte q-ceps / problematiek
• Afwijkende stand?
o Artrose: flexiestand en exorotatie → verminderde extensie en endorotatie
• Huid: trofiek/ litteken/ transpiratie?
, • Adductoren (heupartrose, groin pain)
o Pijn
o Hypertonie
• Hamstrings
• Lumbale extensoren (heupartrose)
• Trochanter major (gluteale tendinopathie)
EBP
• Green et al 2020: MA
o “Strength loss, <ROM and discomfort of palpating hamstrings at RTP is
associated with recurrent injury (limited evidence)”
• Palpatie hamstrings (distal nr proximal)
Actief bewegingsonderzoek
Analytische bewegingen
Flexie
- Uitvoering: P buigt been
- Beoordeling: ROM (hoek tss bovenbeen en romp), L-R,
bereidwilligheid, coördinatie
- Functiestoornissen: aanspanningsvermogen (heupflexoren),
mobiliteit heupgewricht (beetje lumbosacraal)
Extensie
- Uitvoering:
- Beoordeling: ROM, L-R, bereidwilligheid, coördinatie, compensaties (lordosering)
- Functiestoornissen: aanspanningsvermogen vd hamstrings en
gluteale musculatuur, mobiliteit heupgewricht (beetje
lumbosacraal)
- Gezondheidsproblemen: hamstring lesie
,Endorotatie en -exorotatie
- Uitvoering (90° heupflexie): “je voeten zo ver
mogelijk naar binnen brengen” = exorotatie of “je
voeten zo ver mogelijk naar buiten brengen” =
endorotatie → hoek kijken tussen loodlijn en
bewegende been
o Knieën moeten samen blijven!
- Beoordeling: ROM (L-R)
o Exo: 0-45°
o Endo: 0-25°
- Functiestoornissen: mobiliteit heupgewricht, rek spieren (gluteale musculatuur)
- Gezondheidsproblemen: artritis/artrose (beperkt), gluteale tenidnopathie
(aanspanningspijn), labrum letsel/lesie (voetballers/rugby)
- Klinimetrie: Mosler et al., 2005:
o “There is moderate evidence that decreased hip internal rotation (in 90°) is
associated with patients with hip pain.”
- Uitvoering (0° heupflexie): “onderbeen zo ver
mogelijk naar buiten brengen” = endorotatie;
“onderbeen zo ver mogelijk naar binnen brengen”
= exorotatie → hoek kijken tussen loodlijn en
bewegende been à test voor zonnestraal spieren à
kijken naar compensaties (lift van heup + WK)
- Beoordelingscriteria: pijn, coördinatie, compensaties, bewegingsuitslag, snelheid van
de beweging, herhaalbaarheid
- Structuren:
o in 0° heupflexie: exorotatoren: M. gluteus maximus/medius/minimus, M.
piriformis, M. obturatorius internus, Mm. Gemelli, M. quadratus femoris
o vanaf 80°-90° heupflexie: endorotatoren
- Gezondheidsproblemen: artrose, artritis: post-traumatisch/degeneratieve/post-
operatieve/septische/post-immobilisatie/post-artroscopie, verstijfd kapsel,
spierpeesprobleem: verrekking/ruptuur/contractuur/tendinopathie, bursitis: bursa
iliopectinea/ischiadica/trochanterica/intramusculair, hernia inguinalis, stressfractuur
collum femoris
- Functiestoornissen: verminderde mobiliteit, stijfheid, krachtverlies, pijn,
verminderde CBBH
- Extra: pijn aan de achterkant → spiergerelateerd; liespijn → gewrichtsgerelateerd;
unilateraal of bilateraal
, Actieve extensie
- Doel: rekbaarheid heupflexoren en voorste gewrichtskapsel willen
onderzoeken en extensiemogelijkheid willen nagaan
- Uitvoering: In stand + tafel vasthouden: “breng zo ver mogelijk je been
naar achter en opzij, je voorste been mag geplooid zijn”
- Beoordelingscriteria: pijn, coördinatie, compensaties (rug uithollen),
bewegingsuitslag, snelheid van de beweging, herhaalbaarheid, kan P
steunen
o L-R vgl’en
- Structuren: art. coxae, Mm. glutei, M. sartorius, M. tensor fascia latae, hamstrings
(M. biceps femoris, M semitendinosus & M. semimembranosus)
o Gluteale musculatuur (extensie)
- Gezondheidsproblemen: artrose, artritis: post-traumatisch/degeneratieve/post-
operatieve/septische/post-immobilisatie/post-artroscopie, verstijfd kapsel,
labrumletsel, Spierpeesprobleem: verrekking/ruptuur/contractuur/tendinopathie,
bursitis: bursa iliopectinea/ischiadica/trochanterica/intramusculair, hernia inguinalis,
stressfractuur collum femoris
o Liesproblemen, artritis → verminderde abductie
- Functiestoornissen: verminderde mobiliteit, verminderde (functionele) stabiliteit,
stijfheid, krachtverlies, pijn
- Extra:
o Rek: voorste gewrichtskapsel, rekbaarheid heuupflexoren
o Aanspanningsvermogen gluteale musculatuur en hamstrings
Actieve abductie
- Doel: testen vd beweeglijkheid vd heup nr abductie; kracht-uh en
stabiliteit vd andere heup
- Uitvoering: P brengt voet zo ver mogelijk nr de zijkant dr op het
aangedane been te steunen
o Zowel met steun als zonder laten uitvoeren (hand op tafel bvb)
- Beoordeling: we kijken nr de hoek tss het verticale en het bovenbeen
- Functiestoornissen: liesproblemen, artritis → abductie beperkt