Pagina 1 van 50
Samenvatting Bedrijfseconomie
1. Start van de onderneming
1.1 De ondernemersvaardigheden en attitudes van de
ondernemer
Basiskennis bedrijfsbeheer
Wie een eigen zaak start, moet tot september 2018 een bewijs van ‘basiskennis bedrijfsbeheer’
kunnen voorleggen. Vaak is dat slechts een formaliteit, want een diploma hoger onderwijs
volstaat. Ook als je een diploma secundair onderwijs ASO, TSO of KSO vóór 30 september 2000
behaald hebt, voldoe je hieraan. Tot slot kan je die basiskennis ook aantonen met praktijkervaring.
Ondernemersvaardigheden
Enkele startende zelfstandigen moeten ook hun ondernemersvaardigheden kunnen aantonen.
Tot voor kort gold dit voor een hele resem beroepen: van begrafenisondernemer tot masseur.
Maar sinds 1 januari 2018 is deze verplichting enkel nog van toepassing op wie start:
• in de bouwindustrie;
• in elektrotechniek;
• als installateur-frigorist.
Je ondernemersvaardigheden aantonen kan op twee manieren:
• via praktijkervaring;
• met een diploma.
Kennis, attitudes en vaardigheden
Het is niet iedereen gegeven om een zaakvoerder te zijn. UNIZO, VDAB en de KULeuven
onderscheiden vijf belangrijke ondernemerskwaliteiten. Evalueer kritisch of jij die in huis hebt,
praat erover met mensen die je goed kennen en steek je licht ook eens op bij creatieve
ondernemers met wat meer ervaring.
• Doorzettingsvermogen: je hebt een duidelijk doel voor ogen en werkt geconcentreerd
verder, ook bij tegenslag.
• Zelfstandigheid: je maakt zelf plannen, je neemt je eigen beslissingen en je kan problemen
oplossen zonder de hulp van anderen.
• Overtuigingskracht: je kan duidelijk maken wat je wil en waarom, en je slaagt erin om
anderen warm te krijgen voor je ideeën.
• Besluitvaardigheid: je durft beslissingen nemen, ook al is niet iedereen het met je eens.
Maar je verzamelt ook voldoende informatie om de juiste keuzes te kunnen maken.
• Besef van rendement: je denkt na over de middelen die je ter beschikking hebt (geld, tijd,
kennis, hulp) en hoe je die kan inzetten om het beste resultaat te behalen.
,Pagina 2 van 50
1.2 De risico’s en opportuniteiten bij het opstarten van een
onderneming
Financiële risico's
Dat zijn uiteraard de eerste waaraan men denkt en dat is heel logisch. De nanciële risico's
houden in de eerste plaats verband met het dagelijks beheer van uw onderneming. Zijn uw kosten
groter dan uw inkomsten? Dat kan gedurende een korte periode het geval zijn, een periode die u
vooral dankzij verschillende nancieringsbronnen kunt overbruggen, maar het is van essentieel
belang te weten waar zich de break-even bevindt om deze dan te overschrijden.
Tegelijkertijd is het belangrijk dat u uw inkomsten veiligstelt. Enkele dagen vertraging in de
betaling van een factuur kan het nancieel evenwicht van uw onderneming letterlijk onderuithalen.
Daarom doet u er goed aan om van meet af aan een scenario op te stellen voor het invorderen
van onbetaalde facturen, zodat u daar uiteindelijk niet het slachto er van wordt.
Tot slot kunnen, bijvoorbeeld bij buitenlandse transacties, rentevoeten en wisselkoersen een rol
spelen en dus nanciële risico's met zich brengen. De dagelijkse schommelingen ervan opvolgen
zal ook bijdragen tot uw succes.
Structurele of operationele risico’s
Uw bedrijf biedt een product aan. Dan staat het zeker in contact met externe leveranciers en
beantwoordt het aan speci eke productieprocessen. U moet zich wapenen tegen bepaalde
tegenslagen. Denk maar aan een partner die zich niet houdt aan het opgestelde bestek, of die
gewoonweg beslist om er de brui aan te geven zonder de lopende bestellingen af te werken.
Contextuele risico’s
Uw onderneming is actief in een omgeving, een markt. Het is belangrijk die in het oog te houden
zodat u zich zo snel mogelijk kunt aanpassen. Een veelzeggend voorbeeld hiervan is dat van
BlackBerry. Hoewel het bedrijf een soort monopolie had op de smartphones, zag het de revolutie
die zich na de opkomst van de iPhone ontketende niet aankomen. Het Canadese bedrijf kreeg
zware klappen en had een decennium nodig om weer uit het dal te kruipen, zonder garantie op
succes.
De consument is een cruciale, maar bijzonder veranderlijke factor voor het welslagen van uw
onderneming.
Persoonlijke risico’s
Wie onderneemt, betrekt vaak zijn gezin en zijn persoonlijke bezittingen in het avontuur. Alle
risico's die hierboven ter sprake kwamen, zullen voor allebei gevolgen hebben. Het is dan ook van
fundamenteel belang om zich al bij de oprichting van uw onderneming tegen deze risico's te
beschermen. De juridische vorm van uw onderneming zal bepalend zijn voor de impact op uw
persoonlijke bezittingen en die van uw gezin.
Bovendien bezorgt u als ondernemer uw gezin een inkomen. Problemen met uw gezondheid of
zoals hierboven omschreven, kunnen dit inkomen aantasten. Ook daarvoor bestaan er
verzekeringen waarmee u het risico tot een minimum kunt beperken, vaak tijdelijk, om deze
tegenslag te boven te komen en uw onderneming er zo goed mogelijk doorheen te loodsen.
fi fi fi fi ff fi
,Pagina 3 van 50
1.3 De startersformaliteiten
Ondernemingsloket
Doel:
De vereenvoudiging, via een ondernemingsloket kan een ondernemer aan al de verschillende
formaliteiten voldoen ( inschrijving KBO, BTW identi catie, ....)
De rol van het ondernemingsloket :
- De handels – en ambachtsondernemingen inschrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen.
- De voorwaarden nagaan waaraan de onderneming moet voldoen krachtens de bijzondere
wetten en reglementen voor de uitoefening van de voorgenomen activiteiten van de handels – of
ambachtsonderneming.
- Voor rekening van de onderneming al de administratieve formaliteiten verrichten ten aanzien van
de Overheden.
- Het innen van de te betalen bedragen voor publicatiekosten, inschrijvingsrechten, zegelrechten
e.a.
- Het bewaren van archieven.
- Een eventuele bijkomende begeleidende en/of adviserende diensten verlenen.
Opmerking : iedereen die een zelfstandige activiteit wenst op te starten of over te nemen onder
welke ondernemingsvorm dan ook is verplicht zich te melden aan een ondernemingsloket naar
zijn keuze.
Unizo
De Unie van Zelfstandige Ondernemers, afgekort UNIZO, is een ondernemersorganisatie die
ongeveer 85.000 ondernemers, zelfstandigen, kmo's en vrije beroepen in Vlaanderen en Brussel
uit alle sectoren verenigt. UNIZO
• behartigt de ondernemersbelangen bij de overheid, in de media, bij de publieke opinie en bij
de andere sociale partners
• geeft aan de leden advies en informatie op sociaal, bedrijfseconomisch, juridisch en
administratief vlak
• ondersteunt vorming en lokale netwerking van ondernemers.
Sociale secretariaten:
Een sociaal secretariaat is in België een organisatie die voor andere bedrijven of werkgevers een
aantal administratieve taken afhandelt. Het gaat om de combinatie van diensten in zowel het
domein van de salarisadministratie en het personeelsbeleid als van het sociaal juridisch advies.
Van een sociaal secretariaat worden de volgende diensten verwacht:
• Loonberekening, inclusief bedrijfsvoorhe ng, vakantiegeld, eindejaarspremies,
opzegvergoedingen en andere aanvullingen
• Genereren van de bijhorende sociale documenten zoals loonbon en C4
• Administratie rond arbeidsongeschiktheid, ziekteverzuim, betaald educatief verlof,
tijdskrediet, brugpensioen etc.
• Genereren van de nodige documenten en elektronische aangiften voor de overheid, zoals
RSZ-berekeningen, aangifte bedrijfsvoorhe ng, de onmiddellijke elektronische aangifte van
aanwerving en uitdiensttreding (Dimona) en de multifunctionele loon- en
arbeidstijdgegevens aangifte (DmfA)
ffi ffi fi
, Pagina 4 van 50
• Innen en doorstorten van de bijdragen voor de Rijksdienst Sociale Zekerheid
• Innen en doorstorten van de bedrijfsvoorhe ng
• Sociaal juridisch advies voor de werkgever rond aanwerving, afwezigheden en ontslag
Het Agentschap Ondernemen van de Vlaamse overheid
Het Agentschap Innoveren en Ondernemen stimuleert en ondersteunt innovatie en
ondernemerschap en draagt bij aan een gunstig ondernemersklimaat met een focus op:
• het stimuleren van groei en innovatie: door ondernemingen nancieel te ondersteunen via
subsidies om te kunnen groeien, transformeren of innoveren.
• het bevorderen van ondernemerschap: door samen te werken met sterke partners die
kmo's kunnen begeleiden van (pre)start over groei tot overname.
• het ondersteunen van clusters: door het steunen van organisaties die samenwerking en
dynamiek op gang brengen binnen een groep van ondernemingen en kennisinstellingen.
• het bevorderen van omgevingsfactoren: door de ontwikkeling van bedrijventerreinen en
het voorzien van adequate bedrijfshuisvesting.
Accountants en boekhouders
De boekhouder
De taak van de boekhouder bestaat uit het opstellen van de boekhouding. Hij dient daarbij een
ethische code te respecteren. Deze is gebaseerd op de volgende principes:
• Onafhankelijkheid en eerlijkheid
• Professionele aansprakelijkheid
• Beroepsgeheim en discretieplicht
• Permanente vorming
• Onverenigbaarheden (geen uitoefening ambachtelijke of commerciële activiteit).
In ons land bestaan er geen o ciële tarieven voor het beroep van boekhouder. Er is slechts één
vereiste: de aangerekende erelonen en kosten moeten een weerspiegeling zijn van de
complexiteit en de omvang van de opdracht, de bijzondere kwali caties van de
beroepsbeoefenaar en de algemene kosten van zijn/haar bedrijvigheid.
De accountant
In bepaalde gevallen moet de informatie die voortvloeit uit de boehouding gecontroleerd worden
door een onafhankelijke derde. De accountant mag een dergelijke verklaring afgeven die iets zegt
over de betrouwbaarheid van de gegevens. Een boekhouder mag deze verklaring niet afgeven.
Het is dus zo dat een accountant wel alle werkzaamheden van een boekhouder mag doen, maar
niet andersom.
De wettelijke verplichtingen bij het opstarten van een zaak:
• Sluit je aan bij een sociale verzekeringsfonds`. Als je dat niet doet, mag je je aan een
boete verwachten. Wanneer je de sociale verzekeringsbijdragen correct betaalt aan dat
fonds, heb je als zelfstandige recht op pensioen, kinderbijslagen, terugbetaling van
gezondheidszorgen en een vervangingsinkomen bij ziekte. Vrouwelijke zelfstandigen
hebben recht op betaald moederschapsverlof.
• Informeer je ziekenfonds. Meld dat je een zelfstandige activiteit gaat opstarten.
• Meld wijzigingen in je beroeps- of gezinssituatie. Je bent verplicht om elke wijziging te
melden aan je sociale verzekeringsfonds. Krijg je bv. een kindje, ga je trouwen, scheiden,
…? Laat dat zeker weten.
• Vraag een ondernemingsnummer aan. Bij het Ondernemingsloket naar jouw keuze kan je
je laten inschrijven in de Kruispuntenbank van Ondernemingen. En dan ontvang je ineens je
ondernemingsnummer.
• Activeer je btw-nummer. Dat doe je met je ondernemingsnummer bij de btw-administratie
in jouw omgeving. Het ondernemingsloket kan je hierbij helpen. Een btw-nummer is
verplicht voor elke Belgische onderneming die btw-plichtige activiteiten uitoefent. Je
ffi ffi fi fi