Film en televisiegenres
2022-2023
1: Introductie
Informatie
Een doelstelling om te onthouden van dit vak is het verschil tussen film(genres) en televisie(genres)
te begrijpen.
Paper: zelf een genre-analyse uitvoeren op een zelfgekozen film of tv-programma en een genre naar
eigen keuze. Best geen klassiek product, beter een menggenre of nieuwe productie. (Fleabag?)
Deadline: 16 januari
Kern: tekstuele analyse
Kader: informatie over productie & receptie
Inzicht in ruimere genre/medium
Presentatie: korte presentatie over eigen paper + genrekenmerken bespreken
Inleiding op genre
Vanuit de klas worden enkele kenmerken van een genre gegeven:
Het is een label dat vooral belangrijk is voor het publiek. Op basis hiervan herkent het publiek
de soort film of televisieprogramma snel en kan die screenen of die al dan niet het product
wil bekijken
Het kan ook als handleiding worden gebruikt door de makers. Eg. een horrorfilm moet a, b, c
elementen bezitten, een romantische film heeft nood aan d, e, f elementen.
Een genre bakent producten af. Het zorgt dat films en programma’s in categorieën kunnen
worden geplaatst.
Een eventuele laatste mogelijkheid is dat een genre kan worden gebruikt voor de bestelling
van een product. Productiehuizen of cinema’s kunnen bijvoorbeeld op zoek zijn naar een
bepaald soort programma of film. Op basis van dit label kan dit snel.
Als volgt de definitie volgens de PowerPoint. Genres zijn (1) herkenbare sets waarin output medium
ingedeeld kan worden (2) en deze sets bestaan uit conventies. Die conventies zijn elementen die
steeds terugkeren in een genre = ‘regeltjes’. Genres zijn (3) veranderlijk en niet vast. In principe is er
een categoriesysteem, maar dat is niet waterdicht. Er zijn steeds randgevallen en menggenres. Als
laatste is er (4) een band met de industrie en het publiek. Het genre beïnvloed de productie achter
het genre, en het heeft ook invloed op de consument die het label gebruikt om beslissingen te
maken.
Een genre is een blik op televisie en film. Het classificeert producten op basis van de teksten en
onderzoekt de gelijkenissen/verschillen. Men kan ook op een andere manier naar de classificatie
kijken bijvoorbeeld door naar herkomst, periode of auteur te kijken. Zoals eerder vermeld, een
classificatie is niet waterdicht.
Er ontstaat een hiërarchie omwille van de genres. Deze hiërarchie is onbewust. Enkele voorbeelden:
Kunst > amusement
Realisme > escapisme (≈ fantasy). Deze visie op de hiërarchie begint te kantelen.
Verheffing > wensen voldoen
1
, Serieuze, universele thema’s > triviale thema’s en oppervlakkige behandeling
Moeilijk > gemakkelijk
Spirituele, intellectuele > lichamelijke respons
Verfijnd, opgevoed > vulgair, dom publiek
Er is kritiek op ‘lager gerankte’ genres, deze kritiek wordt gedeeld door het publiek. Bv . guilty
pleasure shows worden door iedereen als ‘slecht’ gezien. Maar tegenwoordig leren ze meer over hoe
zo een show in elkaar steekt omdat het werkt en aanslaat. Idem. bij Vlaamse soaps (familie, thuis).
Misschien zijn deze genres dan toch niet zo ‘slecht’.
Genres en enkele kenmerken – oefening
Clip 1 – Soap: verschillende verhaallijnen in de aflevering (komt in veel series voor, maar heel
kenmerkelijk voor soaps)
Clip 2 – Politie: in de generiek: stereotypen, bloed, lijk, zwaailicht – eerst de moord, dan de generiek
en dan de ontwikkeling van het verhaal – muziek van de generiek geeft een goed beeld
Clip 3 – Sitcom: muziek, gezichten naar camera in generiek, typetjes, lachband
Lachband via live opname, via ingelachen band, via serie afspelen en op momenten van
lach bij het publiek die erin mengen of via lachdatabank. Lachband is verdwenen doorheen
de tijd (tenzij live op bv. Big Bang Theory)
Clip 4 – Western: lettertype, grote landschappen, paarden = stereotiep
Clip 5 – Horror: muziek, sounds track, monster, stereotiep blonde vrouw die ’s nachts buitengaat om
te kijken vanwaar het geluid gaat typisch opgebouwde suspense
Clip 6 – Musical: zang, dans, een nummer is vaak een verhaal in een verhaal (stukken informatie
worden gekregen via een nummer ipv al die scènes te spelen), in de meeste musicals staan de
nummers los van het verhaal, musical zijn niet lineair maar gevuld met onderbrekingen, hoge
emoties door muziek
Elementen van een genre
Genre als geheel van conventies:
Codes
Onderlinge gelijkenissen
Verschillen met andere genres
Op tekstueel niveau:
Iconografie (vb. politiesirenes, landschappen)
Verhaalstructuur
Thematisch/inhoudelijk
Personages
Andere criteria:
Audiovisueel: sterren, kostuums, setting, cameravoering, belichting, montage, muziek,
stemmen en geluidseffecten
Narratief: verhaalstructuur
Ideologische relaties: sociale milieus, …
2
,= een genre is een repertoire van elementen. Er zijn enkele problemen bij deze definitie namelijk dat
er (1) weinig vaste elementen zijn, (2) de conventies niet uniek zijn, (3) er nauwelijks pure
genreproducties zijn, (4) dat genres evolueren, (5) de genregrenzen vervagen en (6) teksten
regelmatig naar elkaar verwijzen. Dit wordt ook wel intertekstualiteit genoemd. Het gebeurt dat een
genreproduct verwijst naar een andere tekst, die niet tot hetzelfde genre behoort.
Functies van genres
Op vlak van tekst wordt het genreconcept gebruikt ter classificatie. Voor de productie worden genres
gehanteerd voor de receptie. En op het niveau van de receptie zijn genres handig voor de herkenning
en verwachting van de kijkers.
De functies van genreherkenning liggen in (1) de culturele kennis van genres en (2) in het plezier van
de voorspelbaarheid van een genre.
Neale: “genres are not to be seen as forms of textual codifications, but as systems of
orientations, expectations and conventions that circulate between industry, text and subject.”
Genrefilm
De genrefilm is (1) een combinatie van voorspelbaarheid en variatie. Men weet wat men moet
verwachten, maar de verhalen verschillen. Vanuit de industriële organisatie is er (2)
productiestandaardisatie en de (3) promotie en marketing van de genrefilm zijn gestandaardiseerd.
De genrefilm bevat (4) vernieuwing, omdat een format flexibel is. In een genrefilm is de (5) visuele
iconografie van belang.
Er is een (6) evolutie te zien in de appreciatie naar de genrefilm toe. Er is minder veroordeling, een
positievere evaluatie vanuit auteurisme en er wordt semiotiek en ideologiekritiek op toegepast.
Televisiegenres
Naar televisiegenres bestaat minder onderzoek dan naar film; het is een jonger gebied. Vanaf de
jaren ’90 beginnen eerste onderzoeken plaats te vinden. Bij televisie is er duidelijker industrieel en
seriewerk te vinden (bv. de soap). Er bestaan discussie over de kwaliteit van televisieprogramma’s,
zeker als het populaire series zijn. Probleem: omdat televisie nieuw is vinden er constante
veranderingen plaats. Daarom kan men zich de vraag stellen of het genreconcept nuttig is.
Bij televisie kan het lastig zijn een genre te plakken op series. Dit leidt soms tot vreemde
bijhorende genres, die je niet zou verwachten bij een serie. Kan de term format een
oplossing bieden?
2: Filmgenres
Neale ‘Genre and Hollywood’
Dit is een introductie van de visie van Neale op filmgenres. Dit is zijn theorie en enkele van zijn
termen. Definitie van een genre: een genre is volgens Neale een type, een classificatie van films. Een
subgenre is een onderverdeling van een genre. Een cycle is een groep van films die gelijkaardig zijn
en elkaar op korte termijn opvolgen, maar die niet tot een algemeen genre behoren. Ze worden
gemaakt gebaseerd op kenmerken van individuele commerciële successen. Genre > subgenre > cycle.
Academisch onderzoek is vaak gefocust op mainstream films en de commerciële (Hollywood) cinema.
Literatuur schrijft meer over Hollywood, maar is er niet toe beperkt. Zo zijn er producties in Azië die
3
, voldoen aan de kenmerken van een genre, maar toch wordt hier geen tot weinig onderzoek naar
gedaan.
Grant: genre movies are those commercial feature films which through repetition and
variation, tell familiar stories with familiar characters in familiar situations. Genre movies
have been very significant in establishing the popular sense of cinema as a cultural and
economic institution where Hollywood studios early on adopted and industrial model based
on mass production.
In de literatuurstudie wordt genre vaak minder goed beschreven/beklemtoond. De focus ligt in de
literatuur eerder op de cinematografie of de regisseur en niet op het genre. Genre wordt als minder
‘vast’ beschreven: er zijn minder vaste categorieën. In de literatuur wordt de genrefilm als ‘generic’
benoemd, het heeft een negatieve connotatie omdat het niet even hoog staat aangeschreven als
hogere kunst zoals bv. literatuur.
Genrekritiek en theorie
Genre studies beginnen in de jaren ’60 in VK en VS. Dit is hetzelfde moment dat film studies een
academische discipline werd. Volgens Gledhill zijn hiervoor twee redenen:
De wil om op een serieuze en positieve manier om te gaan met populaire cinema en
Hollywood
De wil om alle afzonderlijke elementen die samen de kritische studie van film kunnen
worden benoemd onder één noemer te plaatsen = auteurism.
Voor auteurism zijn er critici en reviewers, maar die staan negatief t.o.v. populaire cultuur, film en
Hollywood omdat die zouden zijn gericht op de massa en ideologisch of esthetisch conservatief.
Auteurism auteurs zijn mensen die later zijn opgegroeid, met film. Deze personen staan positief
tegenover populaire cultuur en die gaan als eerste de waarde van film herdefiniëren.
Drie fasen in kritiek:
1) De eerste kritiek was wantrouwig t.o.v. Hollywood omdat het als massaproduct, conservatief
en puur amusement werd gezien en geen hogere kunst.
2) Amateurisme: een individuele stempel van de regisseur op de film. Dit gebeurde ook in
Hollywood. Binnenin Hollywood en binnenin genres waren sommige regisseurs in staat om
een eigen stempel te drukken en een eigen filmtaal te ontwikkelen. De nadruk in kritiek ligt
op vorm, stijl, mise-en-scène en thematiek. De kritiek hierop was evaluatief, hing af van
smaak. Politique des auteurs (Cahier’s du cinéma) the auteur theory auteurism
(Truffaut).
3) In een derde fase ontstaat een appreciatie rond genrefilms, een appreciatie van populaire
cultuur. Cf. Genredriehoek van Ryall: Genres may be defined as
patterns/forms/styles/structures which transcend individual films, and which supervise both
their construction by the film maker, and their reading by an audience.
Auteurisme
Auterisme heeft drie premissen:
1) Cinema is een rijk van individuele en persoonlijke expressie. (Auteurisme vergooit de
onpersoonlijke of collectieve natuur van de film productie)
2) The regisseur van de film wordt gelijk aanschouwd als de schrijver of artiest van
respectievelijk een boek of schilderij.
4
