Resume
Menselijke Erfelijkheidsleer_Volledige samenvatting
Een volledige samenvatting van het vak Menselijke Erfelijkheidsleer in Fase 1 van de master Klinische Orthopedagogiek met zowel ALLE lessen/powerpoints als uitleg van de proffen
[Montrer plus]
Publié le
15 février 2023
Nombre de pages
126
Écrit en
2022/2023
Type
Resume
genetica
genetische testing
transloca
organisatie buitengewoon onderwijs
numerieke chromosomale afwijkingen autosomen
numerieke geslachtschromosomale afwijkingen
structurele chromosomale afwijkingen
S'abonner
Envoyer un Message
€23,99
Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien
MENSELIJKE ERFELIJKHEIDSLEER
0 INLEIDING: ORGANISATIE BUITENGEWOON ONDERWIJS -------------------------------------------------- 5
1 GENETICA: INLEIDING --------------------------------------------------------------------------------------- 6
1.1 OORZAKEN VAN VERSTANDELIJKE BEPERKING ------------------------------------------------------------------------------------ 6
1.2 FAMILIE-ANAMNESE----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6
1.3 PERSOONLIJKE VOORGESCHIEDENIS ---------------------------------------------------------------------------------------------- 7
1.3.1 info over zwangerschap en bevalling -------------------------------------------------------------------------- 7
1.3.2 info over geboorte ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 7
1.3.3 info over de ontwikkeling van de persoon -------------------------------------------------------------------- 7
1.3.4 info over medische problemen ----------------------------------------------------------------------------------- 7
1.4 KLINISCH ONDERZOEK -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7
1.4.1 intelligentie --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7
1.4.2 biometrie ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 8
1.4.3 neurologische afwijkingen ------------------------------------------------------------------------------------------ 9
1.4.4 dysmorfie ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 9
1.4.5 opvallend gedrag ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 10
1.5 TECHNISCH ONDERZOEK ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 10
1.5.1 chromosomenonderzoek ------------------------------------------------------------------------------------------ 12
1.5.2 moleculaire karyotypering (o.b.v. comparative genome hybridisation cgh) ------------------- 15
1.5.3 dna-onderzoek--------------------------------------------------------------------------------------------------------- 16
1.6 ANDERE BIJKOMENDE ONDERZOEKEN -------------------------------------------------------------------------------------------- 18
1.7 BELANG VAN GENETISCH ONDERZOEK ------------------------------------------------------------------------------------------- 19
1.7.1 ouders zeggen: bevrijdend ---------------------------------------------------------------------------------------- 19
1.7.2 ouders zeggen: beangstigend ----------------------------------------------------------------------------------- 19
1.7.3 rol van de hulpverlener --------------------------------------------------------------------------------------------- 19
2 GENETISCHE TESTING -------------------------------------------------------------------------------------- 20
2.1 WELKE GENETISCHE TEST AANVRAGEN? ----------------------------------------------------------------------------------------- 20
3 NUMERIEKE CHROMOSOMALE AFWIJKINGEN (AUTOSOMEN) ------------------------------------------- 21
3.1 DOWN SYNDROOM ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 21
3.1.1 Genetica ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 21
3.1.2 Genetisch onderzoek bij personen met Down syndroom: voordelen en beperkingen ------ 23
3.1.3 down syndroom: klinische kenmerken ------------------------------------------------------------------------- 23
3.1.4 down syndroom: diagnose ---------------------------------------------------------------------------------------- 23
3.1.5 down syndroom: tijdstip van diagnose ------------------------------------------------------------------------ 24
3.1.6 down syndroom: medische problemen----------------------------------------------------------------------- 24
3.1.7 down syndroom: gedragsfenotype ---------------------------------------------------------------------------- 26
3.1.8 begeleidingsadviezen ----------------------------------------------------------------------------------------------- 27
3.1.9 ouderdomsproblematiek ------------------------------------------------------------------------------------------- 27
3.2 TRISOMIE 18 (SYNDROOM VAN EDWARDS) ------------------------------------------------------------------------------------- 28
3.3 TRISOMIE 13 (SYNDROOM VAN PATAU) ----------------------------------------------------------------------------------------- 28
4 NUMERIEKE GESLACHTSCHROMOSOMALE AFWIJKINGEN ----------------------------------------------- 29
4.1 SYNROOM VAN TURNER 45,X (MEISJES) ----------------------------------------------------------------------------------------- 29
4.1.1 klinisch fenotype ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 29
4.1.2 motorisch profiel (meisjes, vrouwen) --------------------------------------------------------------------------- 30
4.1.3 cognitief spectrum---------------------------------------------------------------------------------------------------- 31
4.1.4 gedragsspectrum: sociaal-emotionele ontwikkeling ----------------------------------------------------- 31
4.1.5 besluit ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 31
4.2 KLINEFELTER SYNDROOM 47,XXY (JONGENS) ----------------------------------------------------------------------------------- 32
4.3 47, XYY SYNDROOM (JONGENS) ------------------------------------------------------------------------------------------------ 33
1
Anke Mathijs
,5 STRUCTURELE CHROMOSOMALE AFWIJKINGEN ---------------------------------------------------------- 34
5.1 TRANSLOCATIE --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 34
5.2 INVERSIE ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 34
5.3 DUPLICATIE ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 34
5.4 DELETIE------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 34
5.4.1 deletie syndromen ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 35
6 INLEIDING OVERERVING: DEFINITIES ---------------------------------------------------------------------- 39
7 MENDELIAANSE OVERERVING ---------------------------------------------------------------------------- 40
7.1 AUTOSOMAAL DOMINANTE OVERERVING --------------------------------------------------------------------------------------- 40
7.1.1 dominante kenmerken ---------------------------------------------------------------------------------------------- 40
7.1.2 familiale hypercholesterolemie ---------------------------------------------------------------------------------- 40
7.1.3 autosomaal dominante overerving bij de dynamische mutaties ----------------------------------- 41
7.1.4 familiale borstkanker ------------------------------------------------------------------------------------------------- 43
7.1.5 bijzondere vormen bij autosomaal dominante overerving -------------------------------------------- 43
7.1.6 samenvatting dominante aandoeningen ------------------------------------------------------------------- 44
7.2 AUTOSOMAAL RECESSIEVE OVERERVING ---------------------------------------------------------------------------------------- 45
7.2.1 recessieve kenmerken ----------------------------------------------------------------------------------------------- 45
7.2.2 mucovisidose (cystic fibrosis) -------------------------------------------------------------------------------------- 45
7.2.3 stofwisselingsziekten -------------------------------------------------------------------------------------------------- 46
7.2.4 congenitale doofheid ----------------------------------------------------------------------------------------------- 46
7.2.5 samenvatting recessieve aandoeningen -------------------------------------------------------------------- 47
7.3 GESLACHTSGEBONDEN (X-GEBONDEN) OVERERVING -------------------------------------------------------------------------- 48
7.3.1 kleurenblindheid ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 49
7.3.2 spierziekte van duchenne------------------------------------------------------------------------------------------ 49
7.3.3 hemofilie a --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 50
7.3.4 zeldzame gevallen v aangetaste vrouwen die ook x-gebonden overerving hebben ------ 50
7.3.5 fragiele-x syndroom -------------------------------------------------------------------------------------------------- 50
7.3.6 samenvatting: geslachtsgebonden overerving ------------------------------------------------------------ 53
8 COMPLEXE OVERERVING --------------------------------------------------------------------------------- 54
8.1 POLYGEEN MODEL: 1 GEN -------------------------------------------------------------------------------------------------------- 54
8.2 POLYGEEN MODEL: 2 GENEN ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 54
8.3 POLYGENISCHE/MULTIFACTORIËLE AANDOENINGEN ---------------------------------------------------------------------------- 55
8.3.1 Congenitale polygenische aandoeningen (= vanaf de geboorte) -------------------------------- 55
8.3.2 polygenische aandoeningen volwassen leeftijd ---------------------------------------------------------- 56
8.3.3 samenvatting: polygenische aandoeningen --------------------------------------------------------------- 56
8.4 FAMILIALE MENTALE HANDICAP MET NORMAAL FENOTYPE --------------------------------------------------------------------- 56
8.4.1 x-gebonden vormen van mentale handicap (xlmr = xlinked) ---------------------------------------- 56
8.4.2 multifactoriële vormen van mentale handicap------------------------------------------------------------ 57
9 EPIGENETICA/IMPRINTING -------------------------------------------------------------------------------- 58
9.1 SYNDROOM VAN PRADER-WILLI -------------------------------------------------------------------------------------------------- 59
9.2 ANGELMAN SYNDROOM ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 61
10 22Q11 DELETIE- EN DUPLICATIESYNDROOM ----------------------------------------------------------- 62
10.1 GENOMISCHE AANDOENINGEN OP CHROMOSOOM 22Q11 -------------------------------------------------------------- 62
10.2 22Q11 DELETIE SYNDROOM (22Q11 DS)-------------------------------------------------------------------------------- 62
10.2.1 klinisch beeld ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 63
10.2.2 van kind tot volwassene met 22q11 ds/vcfs ----------------------------------------------------------------- 64
10.3 22Q11.2 DUPLICATIE SYNDROOM (EDELMANN, 1999) ------------------------------------------------------------ 70
10.3.1 klinisch fenotype dupl22q11 --------------------------------------------------------------------------------------- 70
10.3.2 Faciaal fenotype ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 70
10.3.3 taal/motoriek ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 70
2
Anke Mathijs
, 10.3.4 conclusies 22q11 duplicatie --------------------------------------------------------------------------------------- 70
10.4 ALGEMEEN BESLUIT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 71
11 ANGELMAN SYNDROOM ------------------------------------------------------------------------------- 72
11.1 GESCHIEDENIS ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 72
11.2 GENETISCHE ACHTERGROND -------------------------------------------------------------------------------------------------- 72
11.2.1 OVERZICHT GENETISCHE ACHTERGROND: -------------------------------------------------------------------- 73
11.3 KLINISCHE KENMERKEN --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 74
11.3.1 klinische kenmerken: deletie chromosoom 15 (70%) ----------------------------------------------------- 75
11.3.2 klinische kenmerken: upd (uniparentele disomie (pat) 7%) -------------------------------------------- 75
11.3.3 klinische kenmerken: imprinting center defect (3%) ------------------------------------------------------ 75
11.3.4 klinische kenmerken: ube3a mutatie (10%) ------------------------------------------------------------------ 75
11.4 DIFFERENTIAALDIAGNOSE ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 75
11.5 MEDISCHE AANDACHTSPUNTEN BIJ PERSONEN MET ANGELMAN SYNDROOM ---------------------------------------------- 75
12 WILLIAMS BEUREN SYNDROOM------------------------------------------------------------------------- 76
12.1 GENETICA ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 76
12.1.1 geschiedenis: van een klinisch syndroom naar een microdeletie syndroom-------------------- 76
12.1.2 hoe ontstaat de deletie? ------------------------------------------------------------------------------------------- 76
12.1.3 welke genen? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 79
12.2 KLINISCHE KENMERKEN --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 80
12.3 RELATIE GENEN EN KLINIEK ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 80
12.4 SPECIFIEKE GEDRAGSKENMERKEN --------------------------------------------------------------------------------------------- 81
13 NEUROFIBROMATOSE TYPE 1 (NF1) EN ANDERE RAS-OPATHIEËN ------------------------------------- 82
13.1 MEDISCH FENOTYPE ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 83
13.2 COGNITIEF FENOTYPE ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 84
13.2.1 intelligentie -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 84
13.2.2 specifieke cognitieve functies ------------------------------------------------------------------------------------ 84
13.2.3 spraak --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 85
13.2.4 motoriek ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 85
13.2.5 enkele voorbeelden uit de schoolse praktijk ---------------------------------------------------------------- 86
13.3 GEDRAGSMATIG FENOTYPE ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 86
13.3.1 algemene gedragsproblemen ----------------------------------------------------------------------------------- 86
13.3.2 sociale gedragsproblemen---------------------------------------------------------------------------------------- 87
13.3.3 samenvatting ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 89
13.4 ANDERE RASOPATHIEËN -------------------------------------------------------------------------------------------------------- 90
13.4.1 Noonan syndroom ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 90
13.4.2 cfc syndroom ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 92
13.4.3 costello syndroom----------------------------------------------------------------------------------------------------- 93
13.4.4 legius syndroom -------------------------------------------------------------------------------------------------------- 93
14 PRENATAAL GENETISCH ONDERZOEK ------------------------------------------------------------------ 94
14.1 INLEIDING: ONTWIKKELING VAN DE EMBRYO EN DE FOETUS (TER ACHTERGROND) ---------------------------------------- 94
14.2 RISICOFACTOREN OP HET KRIJGEN VAN EEN KIND MET AANGEBOREN AFWIJKINGEN ------------------------------------- 95
14.3 PRENATAAL GENETISCHE ONDERZOEKSTECHNIEKEN -------------------------------------------------------------------------- 97
14.3.1 Chromosomale afwijkingen nakijken bij prenataal onderzoek------------------------------------ 98
14.3.2 Technische mogelijkheden bij prenataal onderzoek -------------------------------------------------- 100
14.4 NIET INVASIEVE PRENATALE DIAGNOSTIEK ----------------------------------------------------------------------------------- 108
15 PREDICTIEF GENETISCH ONDERZOEK ------------------------------------------------------------------ 109
15.1 GENETICA IN DE GEZONDHEIDSZORG --------------------------------------------------------------------------------------- 109
15.2 PREDICTIEF TESTEN: ALGEMEEN ---------------------------------------------------------------------------------------------- 110
15.3 GEVOLGEN VAN PREDICTIEF TESTEN ----------------------------------------------------------------------------------------- 111
15.4 VERLOOP VAN PREDICTIEF TESTEN ------------------------------------------------------------------------------------------- 111
3
Anke Mathijs
, 15.5 PREDICTIEF TESTEN VAN MINDERJARIGEN ----------------------------------------------------------------------------------- 112
15.6 PSYCHOLOGISCHE ASPECTEN VAN PREDICTIEF TESTEN: VOORBEELDEN -------------------------------------------------- 112
15.7 ERFELIJKE KANKERS: BORST- EN OVARIUMKANKER -------------------------------------------------------------------------- 113
15.7.1 inleiding ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 113
15.7.2 wanneer is dna onderzoek zinvol------------------------------------------------------------------------------ 114
15.7.3 dna onderzoek ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 115
15.7.4 diagnostische test --------------------------------------------------------------------------------------------------- 116
15.7.5 predictieve test ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 117
15.7.6 implicaties op medisch vlak na predictief testen-------------------------------------------------------- 118
15.7.7 implicaties op psychologisch vlak----------------------------------------------------------------------------- 119
15.7.8 algemene slotbeschouwing i.v.m. predictief testen---------------------------------------------------- 121
16 PREDICTIEVE GENETISCHE TESTING BIJ DE ZIEKTE VAN HUNTINGTON -------------------------------- 122
16.1 ZIEKTE VAN HUNTINGTON ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 122
16.1.1 genetica: dna-fouten en effect op de basale ganglia (czs) --------------------------------------- 122
16.1.2 klinische symptomen van hd ------------------------------------------------------------------------------------ 124
16.1.3 de genetische raadpleging voor families met de ziekte van Huntington ---------------------- 124
16.1.4 richtlijnen predictieve testing ----------------------------------------------------------------------------------- 125
16.1.5 kinderwens ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 125
16.1.6 adolescenten en de vraag van predictieve testing --------------------------------------------------- 125
16.1.7 de raadpleging in uz gasthuisberg --------------------------------------------------------------------------- 126
16.1.8 andere neurodegeneratieve aandoeningen waarvoor predictieve testing bestaat ----- 126
4
Anke Mathijs