Begrippenlijst voor het vak Inleiding tot historisch onderzoek. Alle begrippen die aan bod komen in het boek 'geschiedenis is een werkwoord' en tijdens de hoorcolleges van 'inleiding tot historisch onderzoek' komen hier aan bod.
Begrippenlijst IHO
Pejoratieve connotatie Negatieve beeldvorming rond historici en historisch onderzoek, bepaald door
van het woord de maatschappij
geschiedenis Geschiedenis als een reeks feiten of een reeks data beschouwen
Positieve connotatie van Bepaald door de maatschappij
het woord geschiedenis Wanneer een voorval als ‘historisch’ wordt gekwalificeerd, dan betekent dit
dat deze aangelegenheid tot een belangwekkende gebeurtenis wordt
verheven.
Geschiedenis is in deze betekenis niet langer saai, maar juist
interessant en betekenisvol
Moraliserende Bepaald door de maatschappij
connotatie van het Iets leren uit de geschiedenis: geschiedenis dient om fouten uit het verleden
woord geschiedenis te vermijden in de toekomst
Dubbele betekenis van - Res gestae
het woord geschiedenis - Historia rerum gestarum
Res gestae Geschiedenis als verleden, geschiedenis is wat geschied is
Historia rerum gestarum Geschiedenis als verhaal over het verleden
Ontologie Een tak van de filosofie die nadenkt over de zijnswijzen van personen en
objecten: de leer van wat is en wat niet is, de leer van de algemene
eigenschappen der dingen, de ‘zijnsleer’
Geschiedschrijving of Alles wat ooit over het verleden is neergeschreven; alle geschreven
historiografie in ruime verwijzingen naar het verleden
zin
Geschiedschrijving of Neergeschreven (onderzoeks)verslagen over het verleden, die zijn ontstaan
historiografie in enge zin vanuit bronnenonderzoek en de daarbij horende kritische reflectie
Epistemologie = kennistheorie: filosofische studie naar fundamenten van
(wetenschappelijke) kennis. De leer betreffende het wezen, de methoden en
de grenzen van de menselijke kennis
Artes liberalis Wetenschap als vrijetijdsbesteding: eeuwenlang was geschiedschrijving een
hobby, zonder kader of methode. Er werd informatie uit niet altijd
betrouwbare bronnen genomen om een mooi verhaal te krijgen.
Rankeaanse revolutie Verwetenschappelijking van de geschiedschrijving door Leopold von Ranke in
de 19de eeuw:
- Ranke wilde een soort van objectiviteit voor historisch onderzoek
bereiken
- Wie es eigentlich gewesen: belang van objectiviteit
o Onderzoeken naar wat ‘echt’ gebeurde in het verleden, de
feiten: hoe het verleden ‘in essentie’ was
- Waarheid in bronnen: bronnen moesten op hun geloofwaardigheid en
bruikbaarheid worden getoetst: historische kritiek
- Ethisch relativisme voor het geschiedonderzoek
o Verleden mocht niet langer in functie van een moreel oordeel
worden bestudeerd: historici moesten neutraal iedere periode
in zijn eigen context onderzoeken
- Impuls aan institutionalisering en professionalisering van de
historische kritiek en methode: geschiedenis kreeg een duidelijke en
afzonderlijke plaats aan de universiteit
- Ranke was de vader van ‘historische wetenschap’
, Ethisch relativisme Geen enkele periode was goed of slecht, slechter of beter
Ranke: het verleden mocht niet langer in functie van een moreel
oordeel worden bestudeerd. Geschiedkundigen moeten neutraal
iedere periode in zijn eigen context bestuderen
Institutionalisering Proces waarin bepaalde normen en procedures in toenemende mate als
geldig worden erkend en daadwerkelijk worden nagevolgd
Institutionalisering van de geschiedschrijving onder invloed van de
theorieën van Ranke: historische kritiek en methode erkend en
toegepast in universiteiten
Neo-Rankeanen Navolgers en studenten van Ranke: Ranke was volgens hen niet ‘rankeaans’
genoeg. De neo-Rankeanen deden een uitzuivering van de methode. Aan het
einde van de 19de eeuw legden zij de ‘rankeaanse methode’ vast in een aantal
hand- en tekstboeken => leer van Ranke gesystematiseerd => historici
kunnen bronnen op dezelfde manier bestuderen
- Historisme
- Bernheim, Langlois, Seignobos
Heuristiek Leer van het vinden
Belang van de heuristiek in geschiedonderzoek: historici moeten in de eerste
plaats zoeken naar alle bronnen, zonder bronnen is een geschiedkundige
werkloos. Nadien moesten historici deze bronnen classificeren en analyseren
Historisme Zoektocht naar objectieve geschiedschrijving in de late 19 de eeuw en vroege
20ste eeuw. (Neo-Rankeanen)
Het historisme zette de toon voor de geschiedwetenschap die steeds
duidelijker een vast en erkend onderdeel van het academisch bedrijf werd
Postmodernisme Filosofische stroming die begrippen als waarheid en authenticiteit in vraag
stelde. Ontmaskering van ‘grote verhalen’
Postmoderne uitdaging 1960: zware kritiek op historisme:
1. Geschiedenis als ‘groot verhaal’ werd dood verklaard: reageerden
tegen het idee dat het verleden bestond uit een opgaande lijn van
middeleeuwen tot moderniteit, of van primitief naar hoogontwikkeld.
Ze stelden dat het verleden, en het verhaal daarover, geen richting
kon geven aan de mensheid. Alles is relatief, ook geschiedenis: uit het
verleden valt niets te leren
2. Reageerden op de manier waarop historici over het verleden
schreven: historici lazen in bronnen een verhaal over gebeurtenissen
en maken er zelf een nieuw verhaal van. In vraag stellen van de
objectiviteit en historische kritiek.
Volgens het postmodernisme was geschiedschrijving als discipline
passé.
Grote nadruk op taal (=linguistic turn): taal beïnvloedt de
waarneming.
Geen enkele term is neutraal
Dus geen objectiviteit
Doorbraak met Hayden White
Heeft werk van Ranke geanalyseerd in zijn werk Metahistory: in
Ranke’s zoektocht naar objectiviteit, construeerde hij zelf een
overtuigend verhaal over het verleden
Wees op het literaire proces emplotment en historical imagination
Gesystematiseerd door Keith Jenkins in zijn manifest Re-thinking History
Hamerde op het verschil tussen het verleden en de
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur nelevercruijsse. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
