Resume
Samenvatting straf- en strafprocesrecht KUL 14/20
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Volledige samenvatting boek en lesnotities
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
SAMENVATTING STRAFRECHTEN STRAFPROCESRECHT
Lesnotities+ boek + powerpoint
,Inhoud
Deel 1: Algemene orientatie
1. Wat is strafrecht
1.1 Het verschijnsel strafrecht
De twee grondprincipes van het strafrecht
1) legaliteitsbeginsel
2) proportionaliteitsbeginsel
De verantwoording van het strafrecht
1) vergelding
= vergelding is een aanvaardbare grondslag in zoverre ze proportioneel is
= oog om oog om tand om tand
= iemand die de regels niet respecteert verdient het gesanctioneerd te worden
Strafrecht: het beteugeld recht tot straffen
2) preventief
= straf als dreigmiddel: het voorkomen van criminaliteit
Individuele preventie: iemand die betrapt wordt op een misdrijf zal aangezet worden dit misdrijf niet
opnieuw te plegen omdat hij specifiek hiervoor gestraft wordt
= het vermijden van recidive door voldoende streng te straffen
Algemene preventie: de andere persoon die ook zo’n misdrijf wil plegen zal afgeschrikt worden door
de straf van de andere
1+2: de vergeldingsdrang wordt in de handen van de overheid gelegd zodat deze proportioneel
verloopt
een werktuig om normconform gedrag af te dwingen
1) instrumentale dimensie: maatschappelijke ordening en sociale controle
2) beschermingsdimensie: de ordening- en controlebevoegdheid aan banden gelegd aan de hand van
normen
= zowel macht als beperking van macht overheid
= zowel een beleidsinstrument als een beperking (zie beleid: milieustrafrecht)
1.2 Het begrip strafrecht
Geen echte definitie: cirkelredeneringen: een straf is de sanctie gekoppeld aan een misdrijf
= wat met sancties buiten het strafrecht?
= positiefrechtelijke definitie ligt moeilijk
Strafrecht in ruime zin
- onder welke voorwaarden kunnen op specifieke gedragingen (misdrijven) specifieke sancties
(strafrechtelijke sancties) opgelegd en uitgevoerd worden
- omschrijven van gedragingen en sancties
1
,- voorschrijven hoe de daartoe bevoegde publiekrechtelijke instanties soms de plicht hebben
misrijven vast te stellen en sancties op te leggen aan de daders
= het materieel + formeel strafrecht = het strafrecht als geheel
Het materieel strafrecht
= substantieel strafrecht
= strafbaar gedrag en straffen
= wat is strafbaar gedrag en hoeveel straf kun je ervoor krijgen
Het formeel strafrecht
= strafprocesrecht
= de bevoegdheid van organen
zowel het formeel als materieel strafrecht hebben een beschermende functie
- de overheid mag niet willekeurig straffen opleggen: vergelding met respect voor proportionaliteit
= vermijden van ongerechtvaardigd strafrechtelijk ingrijpen
= het legitimeren van overheidsoptreden
2. Codificatie
2.1 Het Belgische strafwetboek
1867: Afstand van de Napoleontische wetboeken door mildering en technische correcties
=> idem in Jeugdbeschermingswet en Interneringswet
De homo economicus die vrij en berekend zijn gedrag kiest
= uitgangspunt
= de mens is een rationaal wezen < De Verlichting
= de mens die lasten en baten afweegt
Het doel van het strafwetboek is ervoor zorgen dat de kosten hoger zijn dan de baten zodat niet tot
een misdrijf overgegaan wordt
<-> plegen mensen een misdrijf steeds beredeneerd?
<-> Sociaal verweer:
= een misdrijf is een emotioneel geladen gebeurtenis
= bevindt zich voornamelijk in aparte wetgeving => nood aan hercodificatie?
= loutere aanwezigheid in bijzondere wetgeving
Gevaarsrecht: bepaalde mensen kunnen er niets aan doen = gemaakt voor de criminaliteit
= een tijger kan er niet aan doen dat hij mensen wil aanvallen => in een kooi stoppen
= gevaarlijk maatschappijbeeld: zie concentratiekampen en Nazisme: staat open voor willekeurigheid
Mildering van het gevaarsrecht door mensenrechtenverdragen
Niets meer van over? JAWEL: de internering van geesteszieken (de wet op sociaal verweer) &
jeugdbeschermingswet
Beeld op criminaliteit afspiegeling van evoluerend mensbeeld
Toevoeging van Potpourri wetten als afbreuk aan coherentie
= gedeeltelijke terugfluiting in enkel vernietigende arresten van het GW-hof
2
, 2.2 Het Belgische wetboek van strafvordering
Systeem van strafvordering is steeds een compromis tussen efficientie en het belang van het individu
(beklaagde) die moet beschikken over bepaalde rechten van verdediging
= oppassen voor ongecontroleerde en buitensporige inmenging van de overheid
< relevantie van het EVRM
Accusatoir <-> inquisatoir: op welk aspect van het compromis ligt het accent?
- accusatoir: de motor achter de procedure is het individu = het slachtoffer
= de maatschappij neemt geen initiatief
- gelijkheid van partijen
- beschikkingsbeginsel
- passiviteit van de rechter
- tegenspraak
- openbaarheid van het proces
= Angelsaksisch
-inquisatoir
= de maatschappij die een actieve rol speelt als vertegenwoordiger van het gezag
= private belangen hebben een ondergeschikte positie
= de procedure verloopt geheim, schriftelijk en niet-contradictoir
Het strafproces bevat een combinatie: de vonnisfase verloopt accusatoir terwijl de
onderzoeksfase inquisatoir verloopt
= correcties aangebracht in de onderzoeksfase om conformiteit met internationale verdragen te
behouden (+ deskundigenonderzoek)
Rommelig wetboek door talloze invoegingen en aanpassingen
= nood aan nieuw wetboek
Potpourri en Twitterwetgeving
De Bendecommissie I
= bandetisme en terrorisme
= Wet 12 maart 1998
= hervormingen van het opsporing- en gerechtelijk onderzoek
3. Situering tussen de andere rechtsdisciplines
De autonomie van het strafrecht
= het strafrecht is niet volledig autonoom maar is evenmin slechts een hulpmiddel van andere
rechtstakken
= de relatieve autonomie van het strafrecht
1) functionele autonomie
= eigen normen en belangen, eigen handhaving
Wat is verkrachting? Wat is schuldig verzuim?
= de autonome rechtsvorming en de autonome rechtshandhaving
Exclusieve strafrechtelijke gedragsnormen
Niet enkel de geschonden in het geding is autonoom maar ook het feit zelfs als inbreuk op de
rechtsvordering
3
,De aanspreking als deelnemer van het rechtsverkeer
De inbreuk op rechtsvordering wordt op een specifieke wijze afgehandeld
2) conceptuele autonomie
= eigen invulling van begrippen
= de invulling van een begrip moet niet identiek zijn aan de invulling uit een andere rechtstak
VOORBEELDEN
1) Artikel 559 1° SW: wat is een roerend goed
< OG door bestemming
2) een burgerrechtelijke nietige sanctie kan een grondslag zijn voor een strafrechtelijke beoordeling
< valsheid in geschriften
De bescherming van fundamenteel maatschappelijke waarden
UITZ: Art 16 VTSV
- contract: de misdrijven hebben betrekking op de uitvoering van een overeenkomst waarvan het
bestaan of de uitlegging wordt betwist
= gebonden door het burgerlijk recht
< bewijsrecht en goederenrecht
- echtscheidingsgeschil
- het verschil tussen huur en schenking
Het doorverkopen van een gehuurde auto kan geen diefstal zijn
Het strafrecht als stok achter de deur om andere rechtstakken afdwingbaar te maken
- fiscaal strafrecht, sociaal strafrecht etc
De rechter is gebonden door het burgerlijk recht wat betreft de uitvoering van de overeenkomst
<-> het nietig contract
= een nietig contract kan nog steeds valsheid in geschriften uitmaken
De rechter moet rekening houden met het verschil tussen huur en koop
De verhouding ten opzichten van het burgerlijk procesrecht
Het Ger W is in principe aanvullend recht, maar ook niet zonder meer het Ger W moet
verenigbaar zijn met de fundamentele beginselen van het strafrecht
- strafprocesrecht: zwijgrecht <-> burgerlijk procesrecht: verplichting bewijs aan te voeren
la nature de l’action exercée
Publiekrechtelijk karakter
Ondanks het feit dat vaak particuliere belangen in het gedrang zijn door burgerlijke partijstelling
= geen gevolg van de aard van de overtreden normen <-> aard van de vordering
= het is een verhouding tussen de overheid en een particulier
Het OM neemt het voortouw en de BP volgt (de essentie ten opzichten van het bijkomende)
Openbare orde
Geen overeenkomsten tenzij wettelijke basis
4
, 4. Indeling van het strafrecht
Algemeen strafrecht
Het boek I SW + complementaire wetten
Het SV + complementaire wetten
Alsof het allemaal in één wetboek zou staan
= van toepassing op alle soort misdrijven
! binnen strafprocesrecht toch aantal uitzonderingen in 37quater en septies + 43bis zesde lid SW
SW
- Interneringswet
- Probatiewet
- Wet Verzachtende Omstandigheden
- Jeugdbeschermingswet
SV
- De Wet Voorlopige Hechtenis
- Wet Huiszoekingen
- Wet Verzachtende Omstandigheden
Bijzonder deel
Het boek II SW
= wat staat er op het menu: wat zijn de misdrijven en welke straf staat erop
! boek II is een bijzonder deel, maar geen bijzonder recht
Bijzonder strafrecht
Afzonderlijke wetgeving
- Gemeenschappen en gewesten < impliciete bevoegdheden
- Afwijkende wetgeving voor bepaalde categorien burgers
- Territoriale geldingssfeer
- Drugswet
- Deelaspecten maatschappelijk leven
- Fiscaal strafrecht
- Sociaal strafwetboek
De overgang van het algemeen strafrecht naar het bijzonder deel: Art 100 SW
Boek I + complementaire wetten gelden zowel voor het bijzonder deel als voor het bijzonder
strafrecht
Het algemeen strafrecht al dan niet als lex generaris
1) deelneming
2) verzachtende omstandigheden bij wanbedrijven
= Artikel 85 SW is van toepassing als de bijzondere wet dit uitdrukkelijk verklaart
= bij de wegverkeerswet kunnen geen verzachtende omstandigheden worden aangenomen als het
om een wanbedrijf gaat omdat de wet dit niet uitdrukkelijk vermeldt
Verzachtende omstandigheden kunnen wel automatisch aangenomen worden bij misdaden en
overtredingen
3) de bijzondere wet wijkt uitdrukkelijk af
Er kan afgeweken worden van het algemeen strafrecht
De strafbaarheid van deelnemers wordt automatisch uitgebreid tot wat vastgesteld is in het
5
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur stuviastuvia52. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €14,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
72042 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans