sarahvanvolsem
Vaccine technology – Jo Van Ginderachter
Definitie Vaccin (nt kennen, somt gwn de keywords op):
Vaccine moet moleculen bevatten v pathogenen (virus, bacterie, parasieten.. alles wat ziekte kan
veroorzaken) waartegen een IR vd host opgewekt kan w.
Deze moleculen kunnen versch vormen aannemen op voorwaarde dat ze als vreemd w beschouwd door
ons lichaam (proteïnen, polysacchariden, NZ…).
We kunnen deze ofwel toedienen als single entities (opzuiveren v moleculen en deze inspuiten als Ag)
of als complexe moleculen (bv virus like particles) of we kunnen optie nemen om nt de opgezuiverde
moleculen te gebruiken, maar volledige pathogen te gaan gebruiken (levend geattenueerde = levende
organisme, maar verzwakt).
® Allemaal keuzes met voor –en nadelen
Bedoeling is dus om HEEL SPECIFIEKE responsen te genereren (exact tegen pathogen waartegen je
je vaccin ontwikkeld). Spreken over Ag specifieke responsen => rekenen op adaptief IS. Vaccins gaan
dus nooit rekenen op innate immunity.
Mini herhaling:
Adaptive Innate
T en B cellen
Ag specifiek Ag aspecifiek
Geheugen Gn geheugen
Doel v vaccin?
- Responsen opwekken om pathogen te inactiveren (≠doden) => bv neutralizerende responsen die
pathogen niet rechtstreeks gaat doden
- Responsen om pathogens ook werkelijk doden
Er is nog veel werk aan de winkel om vaccins breder te laten vinden in ontwikkelingslanden.
Vaccinatieprogrammas die verplicht w in Belgie => er w tiental ziektes onder controle gehouden (we
gaan aantal in detail bespreken).
1
,sarahvanvolsem
- Smallpox (pokkenvirus ≠ waterpokken) => bestaat niet meer, enige pathogen dat is uitgeroeid
dankzij vaccins. We gaan daar beetje voorgeschiedenis van bespreken. Eerste pathogen waar ook
eerste stappen v vaccinatie gezet zijn geweest.
- Diphteria (bacteriele infectie) => w ook wel de kroep genoemd, vele kinderziektes. Begon met
veel inflammaties in de keelholtes. Komt nu heel zonde voor (voor de niet-losers die vaccins
nemen).
- Tetanus (gevaarlijk als je diepe wonde hebt, moet om de 10 jaar vervangen w). Vaccin die je
hiervoor krijgt is het DTP vaccin, nl voor tettanus/diphterie en pertussis gecombineerd.
- Gele koorts (virus) => virale tropische ziekte. Vaccin hiertegen is beste vaccin ooit gmkt
- Pertussis (kinkhoest) => veel kindersterfte vroeger.
- Polio (virus)
- Mazelen (virus) => rode uitslag en koorts maar kan langdurige gevolgen hebben.
- a(bacterie die hersenvliesontsteking kan veroorzaken).
Succesful vaccination campaigns?
Statistieken spreken voor zich!
- Diphterie => ziekte is niet uitgeroeid,
maar incidenten zijn zeeeer laag in
ontwikkelende landen.
- Polio (kinderverlamming) => opnieuw
zie je zelfde (wel in ontwikkelingslanden)
- Mazelen => hier even bij stilstaan;
Diphterie is dodelijk, Polio groot impact
=> mazelen w gezien als een kinderziekte
en gaat meestal v zelf weg. ‘Is het dus de
moeite om mn kind te vaccineren tegen
mazelen indien het onsc huldige
kinderziekte is?’ Nou mazelen is niet zo
zeer onschuldig => mazelen krijgen voor
leeftijd v 2 jaar, dan gaat heel klein %
complicatie optreden (SSPE) => in deze
patienten is dat te wijten dat die originele mazelen virus infectie niet volledig geklaard is. Ttz 6-15
jaar gebeurt er niets en plots krijg je allerlei neurologische problemen optreden (je ziet op slide), al
deze effecten noemen we SSPE (subacute sclerosing Panencephalitis), maw mazelen is niet zo
onschuldig, thus vaccin voor mazelen.
Sommige ziekten waarvoor geen effectieve vaccines beschikbaar zijn?
2
,sarahvanvolsem
Zoals gezegd => nog veel werk aan de winkel (zie slide).
- Er is al een vooruitgang tegen malaria tegen kinderen (niet
100% ma wel vooruitgang).
- Tegen worm infecties heb je 0 vaccins tegen: Westerse
omgeving zeer hygiënisch, maar in vele ontwikkelingslanden
zijn wormen de normaalste zaak vd wereld => niet interessant
genoeg voor farmabedrijven om hier vaccins tegen te maken.
- Tuberculose => er w vaccin ggvn aan kinderen, maar is eig
relatief slecht vaccin => absoluut ruimte voor verbetering.
Mycobacterium (oorzaker) verbergt zich in macrofagen =>
vraagt dus bepaalde vormen v immuniteit om daar iets aan te
doen.
- Diarree is grootste doodoorzaak voor kinderen in ontwikkelingslanden
- HIV/AIDS => elke dag pilletjes nemen (anti-virale drugs), vaccin zou dit allemaal kunnen
oplossen. Wrm nog geen vaccin hiertegen?
® Antigenetische drift (virus heeft potentieel om zn eiwitten te muteren/veranderen) en HIV
is een retrovirus, dwz RNA virus => w omgezet naar DS DNA.
® W ingelast in genoom v geinfecteerde cellen. Dus virus blijft onder de radar, is gwn
ingenesteld in ons DNA.
Vele vdeze ziektes w neglected ziektes genoemd omdat ze vnml voorkomen in ontwikkelingslanden
=> crue vd farmawereld dat dit niet hun hoofdzaak is
Actieve immunizatie versus passieve immunizatie?
We gaan het vnml hebben over de prophylactische vaccines, wat?
PROPHYLACTIC VACCINES => doel? Gezond persoon
vaccin geven om ziekte te voorkomen op lange termijn
(duidt erop dat die geheugen cellen zeer langlevend zijn).
Deze vaccins rekenen dus op actieve immunizatie, ttz IS
v gezond persoon moet zelf actief w in geval v nood. Dit
in contrast met passieve immunizatie, deze wil zeggen da
je immune effector moleculen toedient aan een patient,
vb toxische spin/slang die potentieel dodelijk kan zijn =>
wa je moet doen is naar de dokter gaan en hier gaan ze je
neutralizerende Abs toedienen. Deze Abs hebben
bepaalde levensduur en na x aantal dagen zullen die Abs
verdwenen worden, of bv ook als je bij dokter gaat met
heeeel diepe wonde, en je weet niet hoe het zit met je tetanus
vaccin, nou dan gaat je passief immunizeren uit voorzorg.
We gaan het dus grotendeels hebben over inductie v adaptieve immuniteit => bedoeling v vaccins is
het induceren v memory B cellen en memory T cellen.
Weereens zal men een onderscheid moeten maken tegen humorale en cellulaire immuniteit
(afhankelijk v type pathogen):
3
, sarahvanvolsem
- Humoraal?
Geheugen B cellen induceren! Hoe?
B cel epitopen w herkend door BCR, maar we
weten ook dat Th cellen geactiveerd moeten w om
deze B cellen om te vormen naar Ab producerende
cellen/klasseswitch... Het zullen de Th2 cellen zijn
die B cellen zullen helpen. Maw als je humurale
activiteit wil doen moet je T helper cellen
activeren EN B cellen activeren.
Basisschema zegt dat je voor goedwerkend vaccin
om B cel geheugen op te wekken zowel B cell
epitopen, als T cel epitopen nodig hebt. T cel
epitopen == peptides, thus heb je proteinen nodig in
je vaccin.
- Cellulaire?
CD8 pos T cel respons
De boodschap is dat je hier niet alleen Ag nodig hebt om
peptides te leveren aan CTLs via MHC I, maar ook heb je Th1
cellen nodig voor goede activatie v CTLs.
Geheugen induceren => we weten allemaal uit ervaring dat dit beter lukt voor ene vaccin als andere
vaccins, ttz bij sommige krijg je 1 shot wnr je baby bent en je bent beschermt voor heel je leven. Dit itt
tetanos (moet om de 10 jaar herhaald w). Formulering v vaccin kan v belang zijn voor induceren v lange
termijn protectie.
Even terug naar passieve immunizatie:
Je ziet voor welke ziekten ze passief gaan
immunizeren => je ziet voor diphterie hebben we
vaccin, ma we kunnen dus ook passieve immuniteit
geven!
Je ziet dat bij gif vaak antistoffen uit paarden
verkregen w.
Je moet dat gif ergens in dier inbrengen opdat er Abs
gmkt w om dat te injecteren in mens.
T’imagines dat je cobra gif inspuit in kleine muis =>
overleeft niet, paard is wat robuuster, thus w paard
vaak gebruikt, zonder dat dier daar last v heeft.
Complicatie hiervan?
Je gaat een paard Ab inspuiten in mens == vreemd eiwit voor de mens:
4
