SEKSUALITIET IN PERSPECTIEF
‘WAT IS SEKSUALITEIT?’
Wat is seksualiteit?
Intimiteit Uitkleden naaktheid
Orgasme Kussen
Relatie Voorspel/ naspel
Plezier Penetratie
Seksuele orientatie Prostitueren gedrag
Liefde psychologie Masturberen
Lust Vrijen
Onzekerheden Seksspeeltjes
Respect
Connectie
Vertrouwen
Consent, macht
Voortplanting/ zwangerschap (Gender)
Geslachtsorganen Taboe
Anticonceptie Biologie Grenzen
cultuur
Hormonen Prostitueren
Erogene zones Consent
Erectie Seksuele voorlichting
Vaginaal orgasme Media
Wetten/ rechten
Cultuur is het belangrijkste, bepaalt mee onze visie op biologie. Afrikaanse rare traditie om feest te
geven wanneer meisjes/ vrouwen beginnen te menstrueren teken van volwassenheid/
vruchtbaarheid voortplanten = huwelijkspartner die voor jouw familie zorgt. Maar is eigenlijk een
puur biologisch gegeven. Japan: werkgever is belangrijk Geeft werk en woonst. Dan komen de
ouders, dan de kinderen en dan de partner. Dus cultuur heeft een invloed op onze beleving en
bepaalt ons gedrag. Alcohol vervaagt onze grenzen om over seks te praten, taboe valt weg.
In klinisch werk, opvoeding, onderzoek wel alle 4 de aspecten in rekening gebracht. Seksualiteit is
heel breed.
Seks(e): ethymologie
Latijn
sexus= afdeling, groep.
Secare= snijden, verdelen
Engels-sex
Chronologisch:
- Personen van een bepaald geslacht
- Eigenschap man of vrouw te zijn
- Geslachtsgemeenschap
- Gender: mannen en vrouwen
Seks: seksueel gedrag en aantrekking tot anderen
1
,Frans- sexualité
- Wat gebonden is aan een bepaald geslacht
Nederlands
Sekse= biologische verschillen tsn man en vrouw
Seks = gedrag en emoties (opwinding) ikv aantrekking tsn mensen en waarin het bereiken
van seksuele doelen meespeelt. Seksuele omgang, geslachtsleven, handelingen waarbij je
geslachtsorgaan een rol speelt en waarvan je lichamelijk opgewonden raakt
Seksualiteit= geslachtelijkheid, later geslachtsleven seksualiteit: bredere betekenis;
verwijzen nr emoties, gedragingen, verlangens en neigingen…, manier waarop je seks
ervaart, het totaal van verschijnselen dat betrekking heeft op het seksuele leven. Seksualiteit
is een eufemisme voor seks (rauwer)
Definitie ‘seksualiteit’
- Alle aspecten die verwijzen naar seksuele gevoelens, fantasieën of seksueel gedrag
o Seksueel gedrag (enge def)
Masturbatie, geslachtsgemeenschap, kussen, zoenen
o Seksueel gedrag (brede def)
Flirten, romantisch diner, daten, playboy lezen, porno
- Gedragingen die worden gedefinieerd als ‘seksueel’ variëren sterk:
Tussen verschillende groepen
Over de tijd
Tussen verschillende culturen
- ‘seksueel’ is afhankelijk van
o Ideeën van ‘normaliteit’ over seks: vroeger man + vrouw in monogame relatie
o Mannelijke en vrouwelijke rolpatronen: stoer voor een man indien meerdere
partners, not done voor vrouwen
o Sociale context
o Cultuur
Seks gedefinieerd door ‘de moraal’ (+ religie en geloof)
- Religieuze betekenis
o Seks hoort thuis binnen het huwelijk
o Seks kan alleen voor voortplanting, niet voor plezier
o Verbod rond gebruik van anticonceptie
o Masturbatie, orale seks, seks tijdens menstruatie worden afgekeurd
o Celibaat (bewust kiezen voor een leven zonder seks) wordt geprezen geestelijke
verhouding tot God
Seks als gedefinieerd door ‘de wet’
- Wettelijk kader bepaalt eveneens wat normaal/ legaal is
- Aantal seksuele gedragingen zijn strafbaar
o Illegaal= niet instemmend/ geen consent
Verkrachting (verkrachting binnen het huwelijk slechts heel recent pas
erkend, eens gehuwd = instemmen met alle toekomstige seks met
echtgenoot)
Seks met jongeren < 16 jaar
2
, Parafilieën: voyeurisme, exhibitionisme
Seksuele aanranding
Seks gedefinieerd door ‘psychiaters’
- Gezond vs ongezond
- ‘de meeste middelen gebruikt voor seksuele gratificatie tsn instemmende volwassenen,
onafhankelijk van het geslacht vd partners
o Homoseksualiteit was tot voor kort een mentale stoornis
o Masturbatie en orale seks zijn fixaties: onvolwassen uitingen van seks (Freud)
o Parafilieën worden nog steeds beschouwd als ‘mentale stoornissen’
Maar binnen SM (sadomasochisme) regel= ‘veilig’ en ‘consensueel’
o Transseksuelen hebben nog steeds een ‘mentale stoornis’= genderdysforie
Seks als ‘menselijk en natuurlijk’ gedrag
- Kinsey
o Gedetailleerde beschrijving van menselijk seksueel gedrag
o ‘normaal’ en ‘abnormaal’ niet veel te maken met biologische factoren, eerder met
sociale
o Empirisch onderzoek: gedurende +- 10 jaren meer dan 16.000 mensen onderzocht,
seksualiteit obv echte data (mening van mensen) gaan beschrijven
Seks gedefinieerd door ‘het maatschappelijk gezondheids-debat’
- Seks behoort ‘veilig’ te zijn ter voorkoming van seksueel overdraagbare aandoeningen en
ongeplande zwangerschap
- Seks= ‘seks met een condoom’
o Paradox:
Diegene met de SOA moet zijn verantwoordelijkheid nemen om de andere te
beschermen
Vrouwen moeten zich beschermen tegen verkrachting, dus de ‘zwakkere’
partij wordt verantwoordelijk gesteld voor de eigen veiligheid
Seks gedefinieerd door ‘de media’
- Seks is overal in onze maatschappij
o Informatie, ideeën, beelden
o Film, TV, tijdschriften, boeken
o Eng beeld: seks = seks tussen 2 jonge heteroseksuele mensen met een gespierd
respectievelijk mager, bruin, rimpelloos lichaam gericht op een gelijktijdig,
gezamenlijk beleefd orgasme
Seksualiteit is relationeel
Seksueel gedrag een relationele context
- Uitzondering masturbatie = imaginair beeld
Relaties organiseren het leven, maar zijn erg divers:
- Enkele minuten tot 10tallen jaren
- Gebaseerd op fysieke aantrekking, emotionele binding, verplichting, de wens vader of
moeder te willen zijn, economische overwegingen
- Geluk brengen voor beide of voor 1 partner, ongeluk brengen en zelfs misbruikend
3
, - 2 of meer mensen
- Gecentreerd zijn rond seks of aseksueel zijn
- Bevestigd, afgekeurd, verborgen of illegaal in de maatschappelijke context
Seksualiteit heeft te maken met identiteit
Seksuele identiteit
- Gevoel van wie/ wat/ hoe je bent
- Gevoel van tot een bepaalde groep te behoren
Genderidentiteit
- Gevoel man/ vrouw te zijn
- Voor de meeste mensen = anatomisch, biologisch geslacht toegewezen bij de geboorte
- Genderdysforie (transgenders)
Seksuele oriëntatie
Hetero, bi, homoseksueel, aseksueel, parafillie (niet normatief object zoals een stoel)
BDSM, polyamorie, sekswerkers
Seksuele gevoelens, gedragingen en ervaringen bepalen mee onze plaats in de maatschappij en dat
maakt ons sympathiek voor de groep tot wie we behoren en minder sympathiek voor de anderen
“Seksualiteit is een multidimensioneel gegeven, dat te maken heeft met psychische en
belevingsaspecten, met fysiologische en biologische gegevens, met gedrag én met cultuur”
Wat is seksualiteit moeilijk antwoord
Seksualiteit = een complex gegeven waarvan we een soort constructie moeten maken om
het beter te kunnen begrijpen, een constructie die verwijst naar een zekere realiteit, maar
onmogelijk de ware/werkelijke realiteit beschrijft
Verschilt in perspectief
o Inner-perspective = ervaring en betekenis van de betrokkenen, van binnenuit
o Outer-perspective = betekenis die anderen/ buitenstaanders er aan geven, van
buitenuit
Spanning rond de definitie en betekenis van seks = spanning tussen:
- Essentialistische visie
Die verwijst naar een aangeboren, vooraf bepaalde biologische of psychologische
oorsprong en einddoel van seksualiteit.
- Post-structurele, post-moderne, sociaal-constructionistische visie
Die stelt dat seksualiteit een geconstrueerde realiteit is die steeds opnieuw moet
worden uitgevonden waarin er ruimte is voor seksuele diversiteit, die ruimer is dan
hetero- en homoseksualiteit.
Seksualiteit: Cross cultureel perspectief
- We dragen altijd (de last van) onze cultuur mee en meten alles daaraan af
- Vorm van ‘etnocentrisme’ (onze eigen visie staat centraal, eigen groep en cultuur is superieur
= de standaard en alles wat daarvan afwijkt is abnormaal, niet natuurlijk of afwijkend)
- N seksuele waarden en gewoonten = N culturen
- Voor elke seksuele waarde ie bep cultuur <-> andere cultuur een tegengestelde waarde
4
