Samenvatting hoofdstuk 9 door Carleen Drost
9.1 – de Eerste Wereldoorlog
Eind juli 1914 brak de 1ste wo uit. De aanleiding was de moord op de Oostenrijkse
kroonprins Frans Ferdinand. De moordenaar was lid van een Servische terreurgroep,
de Servische geheime dienst zat er dus achter. Oostenrijk wilde Servië straffen voor
de dreiging, maar Oostenrijk wilde hulp van Duitsland, daarom sloegen ze pas toe na
goedkeuring van de Duitsers. 28 juli verklaarde Oostenrijk Servië de oorlog. Rusland
ging Servië helpen en ook mobiliseerde Frankrijk. De geallieerden vochten tegen de
centralen. Nederland was als een van de weinige neutraal. In 1917 was het een
echte wereldoorlog. Eind 19de eeuw werden Duitsland en Oostenrijk bondgenoten en
Rusland en Frankrijk. Duitsland wilde meer macht en bouwde een grote oorlogsvloot,
wat leidde tot een wapenwedloop. Door het militairisme werd de ernst van de oorlog
onderschat. De oorlog begon in België en Noord-Frankrijk, dit werd in tweeën
gedeeld door loopgraven. Er kwamen meer fronten met loopgraven bij. Later wilde
Duitsland toeslaan, maar dit lukte niet goed, doordat de geallieerden terugvochten en
steeds verse Amerikaanse legertroepen kregen aangevoerd. De keizer vluchtte naar
het neutrale Nederland en de nieuwe regering vroeg een wapenstilstand aan, die 11
november inging. Door de industrialisatie waren de wapens beter en de verwoesting
dus nog veel groter. De gifgas (massavernietigingswapen) leverde geen voordeel op.
Het leger bestond uit dienstplichtigen en vrijwilligers. In 1919 moest Duitsland het
verdrag van de Vrede van Versailles tekenen. Hier stonden enorme straffen in. Ze
mochten geen lid worden van de Volkenbond. Van de multi-etnische staten bleef
alleen Rusland bestaan.
9.2 – de economische wereldcrisis
De Eerste wereldoorlog maakte een eind aan de welvaartstijging in Europa. Die
economische crisis eindigde pas 1924. In Amerika kwam de
consumptiemaatschappij op gang, hierdoor groeide de economie hard. Optimisme
leidde tot stijgende aandelenkoersen. 24 oktober 1929, zwarte donderdag, kwam de
beurskrach. De economie ging achteruit. Het loon van veel werkenden ging omlaag
en de koopkracht dus ook. De Amerikaanse crisis werd een wereldcrisis, door de
nauwe internationale banden. De Duitsers hadden geld geleend van de Amerikanen,
maar de Amerikanen wilde dat geld terug in de crisis. Zo kwam Duitsland ook in
geldnood. De economische crisis die de jaren 1930 voortduurde, werd ook wel de
Grote Depressie genoemd. De directe oorzaak was de crisis op de beurs, maar de
diepliggende oorzaak was over productie. In de industrie kwam ook overproductie.
De westerse regering dacht dat de crisis vanzelf weer over zou gaan. De productie
en prijzen moesten dalen, zodat er genoeg vraag kwam. Er kwam twijfel aan het
liberale beleid, toen de crisis erger werd. Vanaf 1933 kwam Roosevelt met de new
deal (ingreep in de economie). In 1933 trad herstel op, maar de crisis in het
interbellum ging niet over. Na de wereldoorlogen ging de welvaart pas weer stijgen.
9.3 – de totalitaire systemen
16 april 1917 komt Vladimir Oeljanov (Lenin) in Sint-Petersburg aan, de leider van de
bolsjewieken (< Russische communistische aanhangers). Lenin wilde een dictatuur
vestigen. Begin 1917 brak in Rusland een revolutie uit. Lenin zette de bevolking op
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur carleendrost. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.