Notes de cours
Psychologische basisvaardigheden en gespreksvoering
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
In het document staan de colleges + zelfgemaakte aantekeningen.
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
Introductie-collegeExamen informatie: geen giscorrectie, casussen (toepassen, definiëren,...)
Systeem = vb: het gezin (cliênt en de context die daar rond hangt)
Wat zijn psychologische vaardigheden voor gesprek en begeleiding?
- Communicatie naar de cliënt
- Structuur van een gesprek
- Empathie
- Knikken, recapituleren, aftoetsen
- Meer dan vaardigheden voor de praktijk voor de psycholoog
Persoonlijke houdingen en attitudes
Relationele vaardigheden
Gespreksvaardigheden
- Luisteren, oberserveren,..
- Parafraseren, reflecteren,...
- Interpreteren, confronteren,..
Basisvaardigheden voor begeleiding
- Een begeleiding is een traject van verschillende gesprekken en/of andere
hulpverleningsactiviteiten
- Alle basisvaardigheden voor één gesprek gelden ook voor de ganse begeleiding
- Bijzondere momenten in een begeleiding die niet in elke sessie voorkomen, zoals het
verkennen van de hulpvraag
- Gespreks-overschrijdende aspecten die een rol spelen in het ganse begeleidingstraject:
- de persoon en zelfzorg van de hulpverlener
- de dynamiek van de werkrelatie
1
,Actief luisteren: is een zogenaamde soft skill en gaat over het vermogen om volledig op een
spreker te kunnen concentreren, de boodschap te begrijpen, en bedachtzaam te reageren.
Passief luisteren: (<--> actief luisteren) enkel luisteren naar de spreker, geen verdere interactie
Al deze elementen spelen een rol in de opbouw van een relatie en onderhouding ervan
(therapeutische relatie), in de verkenning van een probleem (exploreren), begeleiding,...
Psychologische basisvaardigheden voor gesprek en begeleiding
- ≠ gevorderde, klinische of therapeutische vaardigheden:
- Behandelcontract
- Diagnose (specifiek naar bepaalde stoornissen of persoonlijkheidskenmerken)
- Therapeutische interventies (diagnose, situaties, fase therapie)
- Specifieke randvoorwaarden (tijdsduur, betaling, locatie, vorm)
Een theoretische verkenning
- Deze lessen zijn vooral een theoretische verkenning met bruggen naar de praktijk
- Afhankelijk van jullie studierichting komen er practica basisvaardigheden in dit of in de
volgende jaren van jullie gekozen studierichting
College 1: basishouding
Basishouding
2
,Goede hulpverlening:
Ways of knowing, ways of doing, ways of being
=> kennis, vaardigheden, zelfkennis
Wat heeft de gebeurtenis van invloed op de persoon, gezin, systeem,... = wat betekent dat er gebeurt
is voor deze cliënten => nieuwsgierig
Veel oefenen = naar de top gaan – verfijnen
Luisteren lijkt gemakkelijk, maar in elk hoofd zit er een wereld
→ Vertrekken vanuit het idee dat elk individu uniek is en eigen gedachten en een wereld heeft
Externe en interne factoren kunnen beïnvloedend werken
Vb: ruziënde ouders, kinderen die zelfmoord willen plegen,...
Basisinstrumentarium van de hulpverlener
- Elk aanbod (programma, interventie) is slechts werkzaam wanneer ze in een goede
werkrelatie wordt aangeboden.
- Kennis zit niet in een doosje, maar wordt aangeboden door een professionele hulpverlener
binnen een goede werkrelatie
- Dit veronderstelt een goede receptieve basishouding als bedding voor een actieve en bij de
persoon en diens vraag passende hulpverlening
Basishouding is de basis van alles
Luisteren, dat kan elk kind? Of is het toch een leerproces?
1. Elk kind leert ‘luisteren’:
- oprecht en geïnterresseerd in zich opnemend wat de ander vertelt
- versus gehoorzamend en angstig doen wat de ander vraagt
2. Oprecht luisteren verfijn je doorheen latere goede relaties
- Aanvankelijk vooral (volwassen) familieleden, leerkrachten, …
- Later in peer-relaties met siblings en in vriendschappen
3. Hulpverlener worden:
- oefenen en verfijnen van deze vaardigheden (cfr leren fietsen of zwemmen)
- leren hanteren binnen een specifieke context en relatie
- tegen de achtergrond van groeiende theoretische bagage
Open, aandachtig en met milde nieuwsgierigheid luisteren: startpunt van
elke hulpverlening
1. Open: Neem in je op wat de ander echt vertelt
2. Aandachtig: schenk gedetailleerde aandacht aan het verhaal van de ander
3. Mild nieuwsgierig: vraag je af wat de ander precies bedoelt, waarom hij/zij de dingen ziet en
ervaart zoals hij/ze ze verwoordt
Vb: sommige thema’s gemakkelijker dan bij andere problematieken of personen
3
, Belang van gehoord (of gezien) worden startpunt van elke hulpverlening
1.Essentieel voor iemands gevoel van identiteit
2.Helpt om stil te staan bij en te ontdekken wat je zelf denkt en/of voelt
3.Helpt bij het verwerken van een ervaring
Met andere woorden: bevordert persoonlijke groei!
Wat als je nood aan gezien en gehoord worden genegeerd wordt?
Still face experiment: de moeder gaat niet meer reageren op de baby - de baby gaat proberen de
moeder terug te halen
De baby krijgt stress en gaat met negatieve emoties reageren → moeder reageert: baby wordt
gerustgesteld en krijgt weer positieve emoties en reacties
→ de non-verbale communicatie is enorm belangrijk binnen de communicatie (vb: knikke, glimlachen,
lichaamsuitdrukking - laten weten dat je er bent en luister)
Waarover gaat gehoord worden precies?
Filmpje: vader reageert op het gebrabbel van het kind → kind voort gesprek met vader
Converseren zonder echte woorden: gebrabbel - echt gesprek van maken
Relatie aangaan: non-verbale heel belangrijk (gehoord worden zonder echt iets te zeggen)
Every head is a world:
1. Wanneer elk hoofd een wereld is, is elk hulpverlenings-aanbod het binnentreden van iemands
’wereld’
2. Dit vergt een zorgzaam en neutraal (niet-oordelend) luisteren
Verwerkingstaak van bovenstaande materie
Receptief: De interviewer Coen Verbraak. = In een later college zien we hem opnieuw aan het werk
als interviewer van hulpverleners (psychologen en psychiaters). Bekijk volgende fragmenten vanuit dit
communicatie-perspectief:
1. Ter intro: de interviewer als metafoor voor de hulpverlener. Hoe start je een gesprek?
2. Foute communicatie. Welke fouten maakt de interviewer hier tegen een open
luisterhouding als basis voor een gesprek.
3. In onderstaand gesprek interviewt Verbraak psychologen en psychiaters. Hij heeft het ook
over hun persoonlijke achtergrond. Waar vind je hem open en aandachtig, en hoe beinvloedt
deze houding het spreken van de geïnterviewden? (vooral de eerste 20 minuten zijn
relevant)
Met aandacht luisteren enkele technische aspecten
De technische aspecten opgelijst:
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jadehulsman. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
53340 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans