Familiaal vermogensrecht:
Huwelijksvermogensrecht
‘Relatie’ – vermogensrecht
Fundamenteel onderscheid tussen: Burgerlijk huwelijk en Samenwonen (SW)
Burgerlijk huwelijk:
Huwelijksvermogensrecht (HVR) gaat over de regeling v/d vermogensrechtelijke aanspraken tussen
gehuwden
Samenwonen: makkelijk het onderscheid brengen!!
Wettelijk SW:
Wettelijke Samenwoning wordt in specifieke regels geregeld + het gemeenrecht komt er ook bij en
dat omvang het verbintenissen- en contractenrecht
Feitelijk SW:
Stel je wilt feitelijk samen wonen met je vriendin, je gaat gewoon samen wonen , maar er wordt met
geld niks afgesproken.
Als je bij uw vriend of vriendin feitelijk gaat samen wonen dan moeten jullie naar de gemeente gaan
en u zelf in het bevolkingsregister in schrijven en zeggen dat je feitelijk gaat samenwonen.
Wat met de politie? Zij gaan controleren, de wijkagent gaat controleren of de personen er
daadwerkelijk wonen ( feitelijk of samenwonend)
Stel je gaat op kot en je gaat boven je kot baas wonen, kan je dit een samen wonen noemen?
Neen, als je een ander adres hebt! Je woont niet feitelijk samen het is niet het doel de intentie zit er
niet
Wettelijk en feitelijk samen wordt geregeld in het gemeenrecht en dat omtrent het verbintenissen en
contracten recht
Het gegeven van samenwonen valt niet onder het huwelijks vermogens recht!
Het HVR biedt bescherming terwijl het samenwoning recht nauwelijks amper bescherming biedt voor
partners zeker na de ontbinding van de relatie ( vb. Samenwoners moeten de bescherming ‘ zelf
inbouwen’
Ander voorbeeld:
Vrouw wordt weduwe 34 en heeft een kind van 6 wordt verlieft op een man met juwelierszaak en hij
heeft een echtsscheiding ondergaan. Hij heeft kinderen uit het eerste huwelijk waar hij geen contact
meer mee heeft en de vrouw gaat bij deze man wonen en gaat 30 jaar in de juwelierszaak werken.
Jammer genoeg sterft de vriend ze waren niet getrouwd ze woonden feitelijk samen. Hij sterf en
heeft kinderen uit een vorige relatie. De vrouw stond buiten en zij had geen enkel erfelijk recht, geen
enkel huwelijk vermogensrecht
CASUS 1: katrien en igor (zie document van de casus) (= voorbeeld van hierboven)
Wat is hun situatie:
Feitelijk samen wonen ze komen het overeen maar er staat niks in de casus over de regeling is dus ik
ga er van uit dat het een feitelijke samenvatting is
,Welk recht pas je toe: Het gemeenrecht (verbintenissen en contracten recht)
Van wie zijn de goederen? Igor is eigenaar van het huis, bankrekening en spaargelden
Wat zijn de gevolgen voor Igor? Hij krijgt alles
Wat zijn de gevolgen voor Katrien? Ze zal eindigen zonder iets, ze
Wat kunnen we wel toepassen; het Gemeenrecht, ze kan eventueel een schadevergoeding
krijgen ( BW 1382)
Titel 1: Huwelijksvermogensrecht
Definitie – bronnen: HVR
Het huwelijk heeft persoonsrechtelijke en vermogensrechtelijke gevolgen:
Het huwelijksvermogensrecht regelt de vermogensrechtelijke aanspraken tussen gehuwden, zowel
tussen de echtgenoten als tegenover derden, tijdens het huwelijk als hij de ontbinding
Persoonsrechtelijke gevolgen: Wat komt allemaal bij huwelijk kijken: je moet meerder jarig zijn, in
goede en kwade daden
(vanaf 143 bw) over wat je allemaal moet doen bij goede en kwade daden ( artikel 212-213)
CASUS 2: Man en vrouw gehuwd, man gaat vreemd en vrouw verkoop t zijn Porsche voor een
spotprijs:
Situatie: gehuwd je past regels van huwelijksvermogensrecht toe, er wordt niet gesproken over een
huwelijks contract
Welk recht passen we toe: het huwelijksvermogensrecht
Is er een huwelijks contract: Neen er staat niks over een huwelijks contract, dus ik ga er van uit dat
het onder het wettelijk stelsel valt
Wie is de eigenaar van de Porsche:
in het wettelijk stelsel vermoed alles bevoegd gemeenschappelijk te zijn en als er geen huwelijks
contract is wordt alles gezien als wettelijk
Dus zelfs al heeft de man zij naam staan op de Porsche is de vrouw ook eigenaar
Dit recht is een Lex specialis ( vb huur overeenkomst; handelshuur), d.w.z.:
- Voor andere wetgeving toe te passen ( ze primeert)
- Pas als het HVR niets voorziet, Dan moeten we het gemeenrecht toepassen( verbintenissen
en contract recht) casus
- Het HVR wijkt voor vele aspecten of van het Gemeenrecht
CASUS 3:
Hoe moeten ze hun keuze kenbaar maken: ( voor een huwelijks contract)
Bij de notaris ( art. 1392 bw)
Wat gebeurt er als zij vergeten te kiezen:
Als er geen contract is dan valt men onder het wettelijk stelsel
Wat gebeurt er als zij naar notaris gaan om informatie in te winnen?
Stel u gaat naar mevrouw en ze spreekt over de statuten en vraagt naar contract of niet, volgt er
altijd een huwelijks contract? Neen
Kunnen zij dit doen voor zij huwen? Niet op geantwoord
,Kunnen zij, tijdens hun huwelijk, nog naar notaris gaan? Niet op geantwoord
Lees art. 1392 BW. Mogen echtgenoten zelf een papier opstellen om hun huwelijkscontract op te
stellen?
Dit mag niet, omdat er een notariële akte moet worden opgemaakt
Wat als aan alle voorwaarden van art. 1108 BW is voldaan? Niet op geantwoord
Wie mag er een huwelijks contract opstellen? In deze vraag de partijen
Ik kan het zelf opstellen, maar opzich is heeft het geen waarden, maar ik kan wel samen met mijn
vriendin naar de notaris gaan omdat ik meerderjarig en bekwaam ben
Het huwelijk vermogensrecht heeft voorrang op het gemeenrecht en op sommige aspecten wijkt het
af van het gemeenrecht. Op vlak van de lastgeving, bewijsrecht en voor de schenkingen
Bronnen van het vermogensrecht (Zie pp)
Hoofdstuk 1: Primair stelsel
= het regelen van de minimale rechten en verplichtingen van echtgenoten zowel tussen hen
onderling als in verhouding tot derden (art. 212 t.e.m. 224 BW)
Het primair stelsel heeft 3 kenmerken:
- Het minimum minimorum d.w.z. primair zijn regels die voor iedere gehuwdenpersoon
gelden, ongeacht de persoon gehuwd is met of zonder huwelijks contract, en je kan hier niet
van afwijken. Je kan in een huwelijks akte nooit afwijken van de regels van een primair stelsel
vb casus 5: koppel wil trouwen, maar ze willen in het huwelijkscontract zetten dat ze niet willen
samen wonen, mag dit?
In theorie niet omdat in de wet staat dat je samen moet wonen art. 213 BW. Het is van dwingend
recht je kan hier niet om heen
- Dwingend ( niet van o.o)
- Wederkerige verplichtingen op grond van de wet:
Het gevolg: = Na te leven en het is niet omdat de ene echtgenoot er zich niet aan houdt, dat
de andere echtgenoot het recht heeft om de eigen verplichtingen op te schorten.
Casus 6: Het mag niet, je mag niet afwijken van de regels v/h primair stelsel
Op wie is het primair stelsel van toepassing:
Op alle gehuwden door het enkele feit van het huwelijk
- Gedurende de hele duur van het huwelijk
- Ook tijdens feitelijke scheiding en ook tijdens de echtscheidingsprocedure ( soms dan wel in
een andere vorm – vb)
(waarom van toepassing op feitelijke scheiding zolang er geen echtscheiding is dan is er een
huwelijk en zolang dat geldig is dan is er een primair stelsel)
Casus 7: An en Bart zijn gehuwd. An werkt deeltijds en Bart voltijds.
Hoe voldoet Bart aan zijn plicht tot bijdrage in de lasten v/h huwelijk?
Hij zorgt voor zijn gezin door betalingen, kosten van opvoeding te betalen
Hoe voldoet An aan haar plicht tot bijdrage?
Ja als de man eerder financieel bijdraagt dan zal de vrouw eerder huishoudelijk meer bijdragen
, STEL: zij gaan scheiden An en kinderen blijven in de woning wonen. Bar verlaat de gezinswoning, Wat
zijn de gevolgen?
Zijn bijdragen zal voornamelijk financieel zijn
Krachtlijnen van het primair huwelijksvermogensrecht: GAS
- De Gelijkheid van de echtgenoten
- Het behoud v/d autonomie van ieder van de echtgenoten
- Een minimale solidariteit tussen de echtgenoten en bescherming van het gezinsbelang
A) Gelijkheid van de echtgenoten:
Iedere echtgenoot heeft identiek dezelfde rechten en verplichtingen, tot in 1976 had een vrouw niet
dezelfde rechten als een man, het celibaatsclausule in ‘vroegere’ arbeidscontracten
Iedereen is handelsbekwaam, art. 212 §3 BW, ( vb elke echtgenoot is bekwaam om een bankrekening te openen)
= principe, vb. elke echtgenoot is bekwaam om een bankrekening te openen, MAAR gehuwden
kunnen niet alles alleen doen! De wet bepaalt soms dat de ene iets niet kan doen zonder de andere.
Vb. Bart en An zijn gehuwd, Bart is de eigenaar v/d gezinswoning. Zonder Instemming van An
(handtekening op de notariële akte) kan Bart het huis niet verkopen zelfs al is hij de enige eigenaar.
Art. 215§1 BW ( enkel het geval wanneer hij gehuwd is en bij wettelijk samenwonend, niet bij feitelijk
samenwonen, bij feitelijk samenwonen kan mijn vriendin mijn huis achter mijn rug verkopen, als ik
gehuwd ben wordt ik op de hoogte gebracht
Casus 8 Bart en An zijn gehuwd en Bart houdt niet van bankzaken. Hij wil An een onherroepelijke
volmacht geven? Mag dit?
Iedere echtgenoot mag tijdens het elven een volmacht geven art. 219 BW, maar hij mag zijn
volmacht altijd herroepen, dus hij kan geen onherroepelijke volmacht geven
Art. 2004 BW het gemeen recht zegt; de last gever kan zijn volmacht herroepen wanneer hij wil
B) Het behoud van de zelfstandigheid/ autonomie:
1. Vrijheid van beroepsuitoefening (art. 216 BW) vb
Elke echtgenoot heeft het recht om zijn beroep te kiezen zonder de instemming van de andere
echtgenoot ( art. 216 §1 BW)
Vb. Bart was beenhouwer in een supermarkt en wil kippenboer worden; Mieke moet niet akkoord
zijn of instemming geven
Er is verzet mogelijk door de andere echtgenot via een procedure voor de familierechtbank als die
van mening is dat de uitoefening van dit beroep een “ ernstig nadeel is verbonden voor de belangen
van het gezin en de kinderen”
Vb. Mieke is van mening dat de kippenboerderij een véél te groot financieel risico inhoudt. Zij kan
naar de familierechtbank gaan en de rechter zal oordelen.
Wat volgt hier dan uit? Artikel 216 BW voorziet geen sancties, en de beslissing van de rechter kan
niet afdwingbaar zijn.
Dit voorbeeld kwam op het notariaat van mevrouw en zij raden uiteraard aan om niet naar de
rechtbank te gaan. Mevrouw stelde voor om het stelsel te laten wijzigen naar een stelsel van
scheiding der goederen.
Je kan ook volgens art.1407 kan je overeen komen dat de schulden die de echtgenoot maakt, …?
