Ontwikkeling, voortplanting en verloskunde
1: het ontstaan van de normale zwangerschap
Reproductieve cyclus
Hypothalamus + hypofyse
- Hypothalamus: prod GnRH (gonadotrofine releasing hormone)
o Pulsatiele secretie langs axonen via portale circ
o Neg FB door FSH/LH + ovariële steroïden
- Hypofysevoorkwab: secr gonadotrofines (versch bèta subunit)
o LH (luteïnezerend hormoon): theca interna
Productie androgenen
Eicelmaturatie + follikelruptuur + corpus luteum
T1/2 = 60 min
o FSH (follikel stimulerend hormoon): granulosacellen
Groei + rijping follikel
Androgene => oestrogenen mbv aromatase
FSH priming: inductie LH receptoren
T1/2 = 4u
o !Kallmann syndroom: GnRH def + anosmie
Ovarium
- Prod 1 rijpe eicel per cyclus
- Follikels: actieve eenheid
- Folliculogenese
o Bij geboorte: primordiale follikels (stop profase I): eicel + 1 laag granulosacellen
o Groeifase 1: geboorte-prepuberteit
Onafh van gonadotropines
Primordiale => prim => sec => antrale follikels
Atresie
o Groeifase 2: vanaf puberteit
Afh van stimulus hypothalamus => hypofyse => FSH + LH
Activ 5-15 follikels per cyclus => dominantie 1 follikel
Drempelconc FSH voor follikelrijpijng
Neg FB oestrogenen op FSH prod hypofyse
Fasen ovariële cyclys
- Cyclus afh van duur maturatie follikel + levensduur corpus luteum (+/- 28d)
- 1) menstruele fase: 1-5
- 2) folliculaire fase: 6-13
o Follikelrekrutering
o Hoge FSH conc, lage E2 conc => lagere FSH conc, stijging E2 conc
o Follikel rekrutering => dominantie
- 3) ovulatie: 14
o Stijging LH: pre-ovulatoire piek gedurende 48u
Maturatie eicel + luteïnisatie granulosacellen
1
, o Veranderingen follikelwand
Proteïnase => stigma in wand => follikelvocht + eicel uit follikel
o E2 daalt, prod progesteron
o stop metafase II + extrusie 1e poollichaampje
- 4) luteale fase: 15-28
o Vorming corpus luteum => corpus albicans indien geen zs (fagocytose)
o Geel: cholesterol => steroïdogenese: androgenen, oestradiol, progesteron
o Progesteron
- Stijging FSH einde cyclus: follikelselectie
Ovariële steroïden
- oestradiol (eindproduct steroïdogenese)
o sec + inwendige geslachtskenmerken
o antagonist testosteron
competitie binding SHBG
o stim prod SHBG => minder vrij testosteron
o inductie progesteronreceptoren
o neg FB FSH, pos FB LH
o cervicale mucusprod
o alkalisch, transport zaadcellen
- progesteron
o endometrium voorbereiden op nidatie
o myometrium in rust bij zs
o thv endometrium: anti-oestrogene werking
o diff borst + endometrium
o leukocyten, ondoordringbaar voor zaadcellen
- androgenen
o prod door bijnier
o seksuele beharing, libido, spierontw
Endometriale cyclus
- endometrium: stratum functionale = decidua + basale laag
- 1) proliferatieve fase (~ folliculaire fase)
o Aangroei vanuit basale lag oiv oestrogeen
o Toen stroma
o Spiraalarteriolen => basale art => capillair netwerk
- 2) secretoire fase (~ luteale fase)
o Endoluminaal secreet
o Subnucleaire alveolen in kliercellen
- 3) menstruele fase
o Daling progesteronconc
o Secr enzymen => PG’s => lyse, ischemie, necrose + bloedingen => stratum functionale
komt los + contractie myometrium
o Stop menstruatie door VC + plaatjeaggr + nieuwe prolif
De bevruchting, klievingsdelingen en implantatie
Bevruchting
2
, - Ovulatie: eicel uit Graafse follikel
o Zona pellucida: glycoproteïnen
o Corona radiata: follikelcellen
o Captatie fimbriae tuba
o Naar ampulla eileider mbv peristaltiek tuba, cilia, mesosalpinx
- Spermatozoön
o Capacitatie: hypermobiele status zaadcel
o Acrosoomreactie: vrijst lytische enzymen thv zona pellucida
o Penetratie
Versmelting membr eicel – zaadcel
Kern zaadcel in cytoplasma eicel
- Calciumoscillaties
o Corticale reactie: corticale granules met glycosidasen => knippen suikergedeelte
glycoprot ZP weg
Vermijden polyspermie
o Herneming meiose II + uitstoten poollichaampje II
o Mannelijke en vrouwelijke pronucleus
Verdubbeling aantal chromosomen
Membr verdwijnen => diploïde cel: 46 chromos
Zygote => mitose
Klievingsdelingen
- 2 => 4 => 8-cellig stadium => morula: naar uterus
- Cellen = blastomeren
Implantatie
- Vocht tuss blastomeren: blastulaholte
- Blastocyt
o Outer cell mass = trofoblast
Deel tegen endometrium: syncytiotrofoblast
Cytotrofoblast
Prod hcG: corpus luteum => gravidarum
o Inner cell mass = embryoblast = kiemknop
- Hatching blastocyt: ontdoen van zona pellucida
- Decidualisatie: voorbereiding endometrium op innesteling
Zwangerschapsduur
- LM + 280d (= 40w) indien cyclus van 4w
- Conceptie + 266d
- Regel van Naegele: VV = LM + 9 maand + 1w
De verdere ontwikkeling van het embryofoetale compartiment
Week 2
- Embryoblast => bilaminaire kiemschijf
o Epiblast: buitenste laag (dorsaal)
o Hypoblast: binnenste laag (ventraal)
- Amnionholte = binnenste vruchtvlies
o Dag 8
3
, o Vocht tuss cellen epiblast
o Perifere epiblastcellen (tegen cytotrofoblast): amnioblasten
- Dooierzak
o Perifere hypoblastcellen => membraan van Heuser
o Blastocytholte => primitieve dooierzak
- Chorionholte = buitenste vruchtvlies
o Dag 10-13
o Tuss trofoblast
o Tuss amnion en dooierzak
o Extra-embryonaal mesoblast: holten die versmelten
o Embryo thv hechtsteel nog verb met trofoblast
Week 3: gastrulatie
- Primitieve streep + primitieve pit: invaginatie epiblastcellen naar diepte
- Trilaminaire kiemschijf
o Endoderm: epiblast (+ hypoblast)
Epitheel spijsbuis, spijsverteringsklieren, endocr klieren
o Ectoderm: epiblast dat dors blijft
Neurale plaat, neurale lijsten, epidermis + haar,nagels, talg- en zweetklieren,
glazuur tanden, adenohypofyse, zenuwstelsel
o Mesoderm: intra-embryonale mesoblast: epiblastcellen tuss epi en hypo
Vaten, hart(zakje), skelet, musculatuur, dermis, bijnierschors, gonaden,
nieren, pleura, peritoneum, diafragma, afvoergang genitaal stelsel
- Neurale plaat (ectoderm mbv chorda dorsalis)
o Neurale groeve gaat instulpen => neurale plooien => neurale buis
o Neuroporus ant + post
Foetale fase
- Groei + rijping organen en weefsels
- Afh van geslacht baby, gewicht moeder, etniciteit, genen, DM, rookgedrag, pariteit…
Tweelingen
- Monozygoot = ééneiig
o Dichoriale
Splitsing blastomeren
o Monchoriale diamniotische
Splitsing embryoblast
o Monochoriale monoamniotische
Splitsing epiblast
!vaatanastomoses
- Dizygoot = twee-eiig
o Tegelijkertijd 2 oöcyten vrijgekomen + bevrucht
o Dichoriaal
De verdere ontwikkeling van de secundinae
Placenta
- Lacunes in syncytiotrofoblast
- Maternale capillairen: sinusoïden => versmelten met lacunes
4