Geschiedenis SE2
SE-stof: HC1 §1 t/m 3, H4: alleen KA’s die passen bij HC1.1, H5 en H6
Historische context Steden en burgers in de Lage Landen 1050 – 1700
Paragraaf 1: Opbloei van handel en nijverheid in Vlaanderen (+ 4.1 Opbloei en macht
van de stad) 1050 – 1300
13. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch urbane
samenleving.
14. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten mogelijk? (1050-1302)
Voedselproductie omhoog
- Regio Vlaanderen (Brugge, Gent en Atrecht)
1. Ontginningen en inpoldering: Bossen en moerrassen > akkerbouw en veeteelt
2. Van tweeslag- naar drieslagstelsel
3. Betere techniek zoals betere ploeg
- Bevolking verviervoudigd
- Edelen en kloosters deden de ontginningen voor productie, meer voor zichzelf.
- Ook Brabant en later Holland en Zeeland.
- Ook kwamen er ontginningen in Engeland doordat Vlaamse edelen waren
meegekomen naar Engeland en Willem de Veroveraar haalde de Vlaamse boeren
over om ontginningen te doen in Engeland.
- Later stichtte Willem nieuwe steden op strategische plaatsen om handel en
nijverheid te bevorderen en een politiek-militair motief: bestuur en belasting.
Steden, ambachten en geldeconomie
Landbouwopbrengst stijgt > overschot > steden groeien > specialisatie:
ambachtslieden en nijverheid > handel > monetaire economie: economie met geld in
plaats van producten
Landbouwsamenleving naar een landbouwstedelijke samenleving
Landbouwsamenleving > landbouwopbrengst stijgt > steden groeien > specialisatie:
ambachtslieden en nijverheid > handel > Landbouwstedelijke samenleving
Betrokkenen bij de verstedelijking
- Van landbouwsamenleving naar landbouwstedelijk, wie wil wat?
- Adel, baas van gebieden, juichte steden toe > konden meer belastingen innen bij
rijke stedelingen dan bij horigen.
- Horigen, gebonden aan adel (belastingen en bezit van de gebieden van de steden),
kregen meer vrijheden:
1. Vluchtte naar de stad voor meer ontplooiingskansen, kregen daar bescherming als
aspirant-poorters. Na een jaar en een dag in de stad waren deze horigen nu
poorters: legale inwoners van de stad. Dit was gunstig voor de groei van de stad
en voor de belastinginkomsten van de adel.
2. Horigen op het platteland kregen meer rechten om hen daar te houden.
*mogelijke vraag: relatie tot hofstelsel
Ontstaan stadsrechten en privileges
, - De relatie tussen stedelingen en de adel was ingewikkeld.
- Steden waren gunstig voor de belastinginkomsten
- Maar de adel wilde niet te veel macht geven aan de steden
- Toen ontstonden stadsrechten en privileges in ruil voor belasting:
- Gevluchte horigen beschermen tegen adellijke heren.
- Een stadsmuur bouwen
- Invloed op het bestuur en rechtspraak
Groei van Atrecht (bisschopsstad)
- Ligging: vruchtbaar gebied, wegen uit Romeinse tijd, rivieren met goede
verbinding.
- Abdij en ontginningen.
- Aspirant-poorters aantrekken door stuk grond te geven.
Bonum commune
- Alle poorters voelen zich samen verantwoordelijk voor welzijn en welvaart (je
schaadt het bonum commune, tegenwerken tegen de welvaart en welzijn van de
stad)
- Vanaf de 12e eeuw, vaak in ruil voor belasting aan de graaf:
- Juridische bescherming van de vrijheid
- Wetten die handel en nijverheid moesten beschermen
- Militaire organisaties en stadsmuren
- Invloed van de poorters op bestuur en rechtspraak > Schepenen zijn de bestuurders
van de stad, spraken recht en beheerden financiën en werden aangesteld door de
graaf.
Atrecht: Handel en Hanze
- De graaf van Vlaanderen garandeerde een marktvrede en strenge rechtspraak
- Eerst lokaal, later interregionale handel op jaarmarkten: Frankrijk, Duitsland,
Spanje, Genua, Florence etc.
- Koopliedengilden: samenwerkingsverbanden tussen mensen met hetzelfde beroep.
- Hanze (van Zeventien Steden): samenwerking voor bescherming van goederen en
bijvoorbeeld juridische hulp. (Handelsvoorrechten, geen invoertarieven betalen
voor verkoop in andere landen van de Hanze)
Sociale groepen in Atrecht:
1. Patriciaat: families die vele generaties rijk waren en ze gedroegen zich/waren als
een soort adel voor de stad, de enige die schepenen konden worden en controle
over de gilden.
2. Rijke nieuwkomers: zijn sinds kort rijk door handel, ontevreden over dat ze geen
schepenen konden worden
3. Gilden: organisaties van mensen met hetzelfde beroep, hoge kwaliteit door
keurmerken, waren hecht, kwamen bij elkaar bij belangrijke gebeurtenissen en
zorgden voor elkaar, stadsbestuur in handen door leningen aan edellieden.
4. Arbeiders: vaak ongeschoold en dag tot dag werk.
- Alles buiten het patriciaat vormen het gemeen.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ashleyreuneker. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.