Volledige samenvatting van etnografie en beoordelingsleer van de huisdieren. Heb hier een 17/20 mee gehaald. Samenvatting van de cursus van professor Peter Bols
Hoofdstuk 1: Evolutie, domesticatie en selectie van de huisdieren (pg 2 - 4)
Hoofdstuk 2: Het paard (pg 4 – 26)
Hoofdstuk 3: Het rund (pg 26 – 38)
Hoofdstuk 4: Het schaap (pg 39 – 44)
Hoofdstuk 5: De geit (pg 44 – 47)
Hoofdstuk 6: Het varken (pg 48 – 52)
Hoofdstuk 7: De hond (pg 53 – 60)
Hoofdstuk 8: De kat (pg 60 – 63)
Hoofdstuk 9: Het konijn (pg 64 – 68)
Hoofdstuk 10: De kip (pg 68 – 73)
Hoofdstuk 11: De kalkoen (pg 73)
Hoofdstuk 12: Het parelhoen (pg 74 – 75)
Hoofdstuk 13: De duif (pg 75 – 79)
1
, Hoofdstuk 1: Evolutie, domesticatie en selectie van de huisdieren
1. Domesticatie en selectie
Domesticatie = het tot huisdier maken van oorspronkelijk wilde dieren, zodat deze
min of meer in harmonie kunnen samenleven met de mens.
- Langzaam verlopend proces
- Mens benut meerdere dierlijke eigenschappen per diersoort => diersoort valt
uiteen in gespecialiseerde populaties of rassen
- Tijdens ijstijd kon mens enkel overleven door de jacht=> later: nuttiger om dieren
nog even levend te houden
- Eerst gedomesticeerd nr laatst: hond > geit > schaap > varken > rund > duif >
ezel > kip > paard > kat > parelhoen > kalkoen > cavia > konijn
- Eerst herbivoren: geen voedselcompetitie tussen mens en dier
- Romeins tijdperk: men at ook als uiting van de verfijnde cultuur
• Parelhoen als offerdier bij de Grieken
• Wilde hazen of duiven bij Romeinen
Selectie = specifieke en wetenschappelijke gefundeerde paringen tss zorgvuldig
uitgekozen fokdieren. Dit versnelde de specialisatie binnen de diersoorten de laatste
eeuwen
- Binnen de soort gespecialiseerde rassen doen ontstaan
- Hedendaagse selectie:
• Erfelijkheidsleer
• Biometrie = bijhouden van gegevens
• Computer wetenschappen
• Diervoeding
• Voorplanting => kunstmatige inseminatie, M.O.E.T. (multiple ovulatie en
embryo transfer), O.P.U./I.V.P. (ovum pick up en in vitro productie)
2. Gevolgen van domesticatie en selectie op huisdieren
A. Morfologische kenmerken:
- Primitieve dieren: zwaarder skelet en nood aan verdedigingsmanieren => nu:
dieren worden beschermd door de mens
- Morfologische abnormaliteiten: onderkaakverkorting (bv. doghonden) of
ledematenverkorting (bv. teckels)
- Minder behoefte aan uitwendige aanpassing aan hun leefomgeving
• Verscheidenheid in beharings- en andere lichaamsbedekkingsvormen
• Monotome schudkleuren bij wilde dieren veranderen in diversificatie bij
de huisdieren
2
, B. Functionele eigenschappen:
- Wilde dieren handelen volgens hun instinct om te overleven
- Mens wijzigt het instinct en bevordert het geheugen, de wil en het verstand van
de huisdieren
- Aanleren of africhten berust op:
• Herhaling => automatisme
• Ritme => memorisatie
• Continuïteit => blijft ingeprent in geheugen
• Progressiviteit
• Belonen
- Door aanleren en africhten is band tss mens en huisdier versterkt
- Communicatiestrategieën zijn gewijzigd (bv. honden blaffen nu en huilen niet)
- Voortplantingskenmerken (economisch belangrijk):
• Huisdieren zijn vroegrijper
• Wilde dieren hebben seizoensgebonden voorplanting
• Tamme dieren zijn vruchtbaarder
• Bv. kip = continue kweker
- Moederinstinct gewijzigd
• Sommige dieren verlaten jongen of willen ze niet meer herkennen (soms
kannibalisme)
• Mens verdrong moederinstinct ten bate van de productiviteit
- Hersenomvang afgenomen:
• Delen van het CZS => moeten zichzelf niet meer beschermen tegen
predators
- Erfelijke gebreken zorgen ervoor dat sommige huisdiersoorten niet meer zonder
de mens kunnen leven
, • Perissodactyla (onevenhoevige): binnen familie Equidae/paardachtigen
onderscheid tss volgende soorten:
▪ Paard: Equus przewalski (mongools wild paard) + Equus caballus
(gedomesticeerd paard)
▪ Ezel: Equus asinus africanus (nubische ezel) + Equus asinus
somalicus (somalische ezel) + Equus asinus asinus (huisezel)
• Artiodactyla (evenhoevige): onderscheidt suborde van de niet-herkauwers
(varken) en de herkauwers (Ruminantia: rund, schaap en geit)
▪ Sus scrofa (varken)
▪ Familie Bovidae/holhoornigen: Ovis aries (huisschaap) + Capra
hicus (huisgeit) + Bovinae (bulbalus, Bos taurus = huisrund, Bos
indicus = zebu)
Hoofdstuk 2: Het paard + de ezel
1. Evolutie en domesticatie van het paard
- Equus ferus: opgejaagd als vleesdier
- Eerste trekdieren waren runderen => vervangen door paarden (behalve voor
landbouwwerk), want paarden zijn sneller
- Ezels gebruikt als lastdier
- 1e gedomesticeerd paard: 3500 j v.C. in Zuid-Oekraïne => Z.O.-Europa, waren van
Tarpan herkomst
- Oorspronkelijk klein => dr gevangenschap groter geworden door gerichte paring
- Bronzen tijdperk: vervaardiging grootwielige wagens waardoor snellere vervoer
en grotere hoeveelheden goederen mogelijk werden => militaire aanwending van
trekpaarden
- 1e bereden paard: 2000 v.C. in Mesopotamië, splitst in 2 groepen paarden:
• Centraal Azië en Klein Azië: klein pony-achtige paarden (voorgangers
Oosterse populatie)
• Z.O.- Europa: hoog benige lymfatische bospaarden (voorgangers zware
militaire ruiterij- en wagenpaarden)
- 1500 v.C.: aantal paarden stijgt => paarden werden, bereden door de Chinezen,
zadels en stijgbeugels uitgevonden + kweking zwaardere paarden
- Middeleeuwen: zwaardere rijpaarden => grote zware toernooipaarden
• Na ontdekking buskruit: kleinere en vinnigere paarden
- 1492: geen enkel paard in Amerika => 1519: Cortes bracht tiental paarden mee
- Eind 16de-17de eeuw in Centraal- en Zuid-Amerika: Spaanse paarden ingevoerd
• Breidde uit nr Noord-Amerika: Indianen werden uitmuntende ruiters en
maakten paarden deel van hun beschaving
- 2de helft 17de eeuw en 18de eeuw in Noord-Amerika: Engelse halfbloedpaarden
geïntroduceerd
- Ontdekking Australië en Nieuw-Zeeland: eerst geen paarden => invoer Engelse
paarden
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur noajoosen. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,89. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
