IN 1STE ZIT GESLAAGD. Dit is een samenvatting van het deel celbiologie van het vak cel-en weefselbiologie uit de 1e bachelor farmaceutische wetenschappen. Het is een combinatie van het handboek en de ppt en bevat veel afbeeldingen met eventuele verduidelijking. Door deze samenvatting en die van het...
DEEL I: INLEIDING TOT DE CELBIOLOGIE
De cel (Lat. Cellula = kamertje) = basiseenheid in biologie
alle organismen bestaan uit cellen/ zijn zelf een cel
versch samenstelling -> versch vormen (vormverandering)
homeostase = cel streeft evenwicht na (intern met extern)
1. Ontstaan van eukaryote cellen
4,6 miljard jr geleden: ontstaan aarde
Eerst ontstaan prokaryoten:
Fossielen, lijkend op bacteriën (3,4 – 3,5 miljard jaar oud)
= foto-autotrofen (foto = licht, auto = van jezelf, troof = voedsel) (kunnen zichzelf
voeden obv opname v (zon)licht (niet per se fotosynthese))
oxygene fotosynthese = zuurstofmoleculen komen vrij
Prokaryoten → Archaea (= extremofielen) (in extreme milieus)
→ Bacteria
Uit prokaryoten ontstonden eukaryote organismen
Adaptaties:
• Cytomembranen, incl. kernenvelop of kernmembraan → groter volume
• Cytoskelet + motorische systemen → celcompartimentering & spontaan
bewegen (celmotiliteit) (cytoskelet igesloten in dubbele membraan
(kernenvelop) om DNA niet in gevaar te brengen)
• Complexe organisatie genoom + ruimtelijke scheiding transcriptie & translatie
→ diversificatie v gespecialiseerde eiwitten, celtypes en organismen
• Ontstaan mitochondria, peroxisomen en plastiden (planten) (door
endosymbiose) → interiorisatie v respiratie & energieproductie
Mitochondria & plastiden = ontstaan door endosymbiose
Endo = vanbinnen, sim = samen, biose = leven
Samen leven vanbinnen in de cel
Aërobe prokaryote endosymbionten (aërobe of fotosynthetische prokaryoten)
opgenomen in cytoplasma anaërobe gastcel (voorloper eukaryote cel)
Eigen genoom; maken zelf eiwitten MAAR functionerende eiwitten uit h cytoplasma?
(gecodeerd)
, → eiwitten uitgevoerd nr mitochondria + signalen uitgezonden uit mitochondria nr
celkern
→ geprogrammeerde werking (communicatie)
Verschillen:
prokaryoten eukaryoten
Uitsluitende ééncellig Ééncellig of meercellig
Celmembraan en celwand Celmembraan
(plant: celmembraan en celwand)
Geen kern Kern
Cirkelvormig chromosoom in cytosol Chromosomen in kern
Niet gecompartimenteerd Organellen
(versch organellen = subcellulaire
compartimenten)
Deling door doorsnoering Deling door mitose of meiose
2. De chemische bouwstenen van cellen
- Eiwitten of proteïnen
- Nucleïnezuren (bij DNA/RNA) = polymeren (uit meerdere
- Polysachariden (monosachariden = koolhydraten/ suikers) monomeren)
- Vetten of lipiden
EIWITTEN (PROTEINEN)
= lineaire polymeren uit meerdere aminozuren (AZ) gebonden door pepridebindingen
→ korte ketens = peptiden
→ lange ketens = polypeptiden
→ “eiwitten” = polypeptide met bepaalde driedimensionele structuur
→ individuele AZ in een keten = “residu”
, - Primaire structuur: opeenvolging AZ of polyppeptideketen
- Secundaire structuur: opvouwen v gelokaliseerde delen vd polypeptideketen
- Teriaire structuur: conformatie (= h vormen vd unieke driedimensionale structuur v
een eiwit → gebeurt automatisch (behalve bij renaturatie) vd polypeptideketen
(driedimensionele schikking AZ)
- Quaternaire structuur: aantal en relatieve positie van subunits (→ multimere
eiwitten bestaan uit 2 of meer polypeptiden of subunits)
Peptidebinding zorgt voor/ is 1 vlak; zijgroepen bepalen wat uiteindelijk structuur wordt in
3 dimensies
Hemoglobine = superstructuur: uit versch polypeptideketens
= heterotetrameer (hetero = versch ketens, tetra = vier)
→ O2 bindt aan prostetische groep; hier heemgroep (= organische verbinding
opgebouwd uit 4 ringen → gesloten ring waarin in het centrum ijzer kan
binden (O2 vervoerd aan h ijzer)
Denaturatie: door blootstelling eiwit aan vb. hitte verliest eiwit structuur (ontvouwd)
Renaturatie: eiwit terug opvouwen, terug oorspronkelijke activiteit (moet zo zijn dat er
perfecte interactie kan zijn met medespelers)
→ chaperone-eiwitten: vele hitteschokproteïnen
→ drievoudige functie:
▪ Eiwit in ontvouwen toestand houden tot wannneer opvouwing nodig is
▪ Eiwitten begeleiden tot waar ze moeten zijn
▪ Helpen bij effectieve opvouwing
NUCLEINEZUREN
Zie later
POLYSACHARIDEN
Monosachariden
- Bouwstenen polysachariden
- eenvoudige suikers, koolhydraten (vb. glucose)
- opeenvolging C-atomen met H- en OH-groepen
- aldehyde-of ketonfunctie
- ringstructuren
• glucose: 6-ring
• ribose: 5-ring
- isomeren: zelfde brutoformule, verschillende structuur
→ positionering hydroxylgroep tov ring is belangrijk
, → alfa- en beta- monosachariden
→ vanaf het ene suiker (monosacharide) gelinkt is
aan h andere, is de alfa- of beta-vorm “bevroren”
Disachariden
- twee monosachariden
- vb. sucrose = alfa-glucose en beta-fructose
- vb. maltose
polysachariden
- vb. glycogeen, zetmeel, cellulose
eiwitten & koolhydraten vaak in combinaties
glycoproteïnen = eiwitten met covalent gebonden koolhydraatketens
proteoglycanen = eiwit-koolhydraat combinaties met gespecialiseerde
polysacharideketens (glycosaminoglycanen of GAGs)
Glycolipiden
- Vgl met fosfolipiden, maar met koolhydraatgroep ipv
fosfaatgroep
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur eloisevnn. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €16,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
