HAVENECONOMIE!!
Semester!2!!
ECONOMISCH)KADER))
Havenconcurrentie!is!een!essentieel!onderdeel!van!havens.!!
Waarom?!!
1.! Groot)volume)aan)lading)dat)doorstroomt!
85%!van!de!internationaal!verhandelde!lading!passeert!via!havens.!!
2.! Locatie)met)grote)werkgelegenheid!
60.000!mensen!tewerkgesteld!in!de!haven!van!Antwerpen.!!
3.! Investeringen)door)overheid)!
J! Regionale!overheid:!martieme!toegang,!aanleg!van!dokken,…!
J! Stedelijke!overheid!/!havenautoriteit:!terminaloperatoren!laten!betalen!voor!concessies!en!
met!dat!geld!de!haven!interessanter!maken.!!
In!het!verleden!was!een!haven!een!homogene,!individuele!entiteit!die!concurreerde!met!andere!
havens.!Bv.!de!haven!van!Rotterdam!vs.!de!haven!van!Antwerpen.!!
Nu!bestaat!één!enkele!haven!uit!een!veelheid!van!spelers!(havenautoriteit,!terminaloperatoren,!
rederijen,…)!die!met!elkaar!concurreren!binnen!die!ene!haven!en!erbuiten.!!
!! Complex)en)heterogeen)
Geen!enkel!bedrijf!binnen!de!haven!is!hetzelfde.!!
!! Op!havenniveau!is!(wereldwijd)!geen)enkele)haven)te)vergelijken)met)een)andere)haven.!
Havens!verschillen!onderling!op!verschillende!vlakken.!!
!! Concurrentie)tussen)supply)chains!(nieuw)!
J! Vroeger:!vrij!eenvoudige!supply!chains!en!grote!bedrijven!binnen!de!haven!konden!de!
baas!spelen.!!
J! Nu:!complexe!supply!chains,!aangestuurd!door!grote!verladers!die!druk!zetten!op!de!
supply!chains!(voorwaarden!opleggen!i.v.m.!snelheid!van!levering!etc)!!
"!Haven!minder!machtig!(havenbestuur!heeft!minder!macht)!!
"!Haven!is!maar!zo!succesvol!als!de!rest!van!de!keten!!
"!Denken!in!teken!van!supply!chain!is!belangrijker!geworden!(punt!van!oorsprong!naar!
plaats!van!bestemming!/!consumptie)!!
!
!
!
!
!
!
!
! 1!
,SUPPLY!CHAIN!IN!DE!HAVEN!!
VROEGER!
Veel!lokale!spelers,!met!aparte!functies!(stouwerijen,!naties,…)!in!de!supply!chain.!!
"!Hadden!elk!hun!eigen!core!business!!
Afhankelijk!van!de!contractuele!situatie!spreken!we!over!carrier!of!merchant!haulage.!!
Wie!maakt!het!contract!met!de!landtransport!bedrijven!(binnenvaart,!spoor,!weg)?!!
J! Carrier)Haulage:!rederij!gaat!contract!aan!met!landtransportbedrijf.!!
J! Merchant)Haulage:!eigenaar!van!de!goederen!gaat!contract!aan!met!landtransportbedrijf.!!
NU)!
Meer!integratie!in!de!keten,!meer!grote!internationale!spelers!(PSA,!DP!World,…)!!
"!Reden!van!horizontale!integratie!/!schaalvergroting?!!
1.! Schaalvoordelen:!vaste!kosten!spreiden!over!meerdere!entiteiten!!
2.! Investeringen)kosten)veel)geld:!al!die!investeringen!zelf!ophoesten!is!moeilijk!voor!kleine,!
lokale!spelers.!Daarom!doen!ze!beroep!op!internationaal!kapitaal!waardoor!spelers!zoals!PSA!
en!DP!World!hier!ook!actief!zijn.!!
+!meer!verticale!integratie!door!interesse!in!hinterlandactiviteiten!etc.!!
!! Combinatie!van!verticale!en!horizontale!integratie!maakt!havens!complex.!!
Lijnen!vervagen:!privé!/!publiek!bedrijf,!functies!(stuwer,!natie,…)!
HAVENPRODUCT!!
!! Havenproduct:!wat!de!haven!aanbiedt!=!som!van!subJelementen!die!worden!aangeboden.!!
J! VROEGER:!Nadruk!op!fysieke!aanloop!van!het!schip!en!lading!van!of!naar!het!schip!
brengen.!!
J! NU:!nog!steeds!dezelfde!bewegingen!maar!niet!enkel!maar!lading!die!komt!en!gaat.!Er!
gebeurt!veel!meer!in!havens:!!
o! Transshipmentactiviteiten!/!Hub!–!en!–!spoke!systeem:!lading!overbrengen!van!
het!ene!schip!naar!andere!om!door!te!varen!naar!andere!haven.!!
o! Capaciteit!ligt!anders:!havenverkeer!vertegenwoordigt!20%!van!het!verkeer!rond!
Antwerpen!en!maakt!gebruik!van!de!capaciteit.!Andere!80%!zijn!pendelaars!etc,!
wat!voor!over!benutte!capaciteit!zorgt.!!
!
!
!
!
! 2!
, 1.) Core)services:!!
J! alles!wat!de!schepen!aanbelangd!
J! alles!wat!de!terminals!aanbelangd!
J! herstellingen!van!de!schepen!
J! beheer!van!vastgoed!in!de!haven!(concessies)!!
J! informatiemanagement!(wordt!steeds!belangrijker:!communicatie!tussen!rederijen,!
douange,!havenautoriteit!"!zo’n!30tal!transacties!per!container)!!
!
2.) Value)added)services)
Algemene!en!logistieke!added!value!activiteiten!bv.!herverpakken,!gewicht!controleren,!
labelen,!etc.!!
"!is!erop!gericht!geld!te!verdienen!
!
Vele!toegevoegde!waarde!activiteiten!trokken!weg!uit!de!haven,!naar!het!hinterland!om!dat!de!
lonen!daar!iets!lager!liggen!dan!in!de!haven!zelf!+!meer!capaciteit.!!
!
3.) Cargo)handling))
Coördinatie!van!havenactiviteiten!(loodsen,!slepen,…)!!
!
HAVENAUTORITEIT!!
Vroeger!was!de!havenautoriteit!heel!machtig,!nu!is!haar!rol!minder!uitgesproken.!De!havenautoriteit!
geeft!tegenwoordig!enkel!grond!in!concessie!aan!terminaloperatoren!en!int!gelden!van!rederijen!in!ruil!
voor!diensten!(voor!het!schip,!bemanning,…)!+!community!bouwen!en!behouden.!!
De!doelen!van!een!havenautoriteit!zijn!van!relatief!belang!en!hangen!af!van!het!soort!targets!dat!men!
zet:!!
a.! Tonnage!maximaliseren!(positie!bemachtigen!bij!overheden)!
b.! Toegevoegde!waarde!maximaliseren!!
c.! Winst!maximaliseren!!
Het!doel!bepaalt!de!strategie!en!heeft!effect!op!hoe!de!prijzen!worden!gezet.!
J! Is!het!doel!om!veel!klanten!aan!te!trekken!(tonnage!maximaliseren),!dan!hanteert!men!
best!lage!prijzen.!!
J! Is!het!doel!om!winst!te!maximaliseren,!dan!hanteert!men!best!hoge!prijzen.!!
Aandeelhouder!havenbedrijf!Antwerpen!=!de!stad!Antwerpen!(regionale!overheid)!!
HAVENSTATISTIEKEN!!
Cijfers!en!statistieken!in!havens!worden!gebruikt!voor:!!
J! Externe!communicatie!!
J! Planning,!management!en!controle!van!havenoperaties!(efficiëntie)!
J! Discussies!tussen!partijen!opvolgen!!
J! Planning!van!haveninfrastructuur!(capaciteitsuitbreiding,!trafiek!voorspellingen,…)!!
J! Financieel!management!!
J! Controle!en!planning!van!human!resources!(aansturen!van!mensen!en!operaties!plannen!
en!noodzakelijke!mensen!daarop!afstemmen,…)!!
Soorten!cijfers!en!statistieken!die!worden!gebruikt:!!
! 3!
, J! Commerciële!cijfers!(volumes)!"!How!much?!!
J! Operationele!cijfers!(hoe!operaties!aanbieden!/!kwaliteit)!"!How?!!
J! Financiële!cijfers!(winst)!"!For!what!profit?!!
J! Sociale!cijfers!(human!resources:!mensen!die!werken!in!de!haven)!"!With!what!kind!of!
staff?!!
De!nood!aan!statistieken!is!afhankelijk!van:!!
1.! Haveninfrastructuur!&!operaties!!
2.! Cargo!!
3.! Trafiek!!
Aziatische!havens!tellen!namelijk!dubbel!in!gerapporteerde!cijfers!(overslag!=!2!x!tellen)!!
Europese!havens!tellen!enkel!in!gerapporteerde!cijfers!(overslag!=!1!x!tellen)!!
Statistieken!worden!meestal!gepubliceerd!in!grafieken!of!tabellen.!Het!is!daarbij!belangrijk!de!
variabelen,!eenheden!en!bronnen!duidelijk!te!vermelden.!Afhankelijk!van!de!grafiek!die!je!kiest,!kan!je!
bewijzen!wat!je!wil!bewijzen.!!
! !
Evolutie!maritieme!trafiek!(tons):!! Evolutie!martieme!trafiek!(tonJmiles)!!
J! Opkomst!containers! J! Grotere!volumes!verschepen!over!grotere!
J! Internationalisering!markt!jaren!2000:!sterke! afstanden.!!
groei!in!volumes!!
J! Aandeel!van!containers!is!klein,!andere!
lading!wordt!vaak!‘vergeten’!terwijl!bulk,!
general!cargo,…!eigenlijk!veel!belangrijker!
zijn!in!volume!en!toegevoegde!waarde!dan!
containers.!!
! !
Traffic!per!route!(containers)! Liner!shipping!connectivity!index!!
J! Procentuele!verandering!van!tonnages!op! geeft!weer!hoe!goed!een!haven!verbonden!is!met!
routes!(tussen!verschillende!continenten)!! andere!havens!(lijnvaart).!!
J! Groeicijfers:!daling!in!transpacific!(Trump! J! China!steekt!erbovenuit!(grootste!cijfer!=!
wou!minder!uit!China!importeren)!! meeste!connectiviteit)!!
! 4!