1
,Inhoud
Voorwoord.............................................................................................................................................5
Studierichtingen.................................................................................................................................6
Algemene voorwaarden.....................................................................................................................6
Digitalisering.......................................................................................................................................6
Wat vind je van de samenvatting?......................................................................................................7
Voedingsvoorlichting..............................................................................................................................8
Voeding algemeen..............................................................................................................................8
Fysiologische functies van voeding.................................................................................................8
Psychosociale functie van voeding.................................................................................................9
Voedingsbehoeften............................................................................................................................9
Voedingsmiddelen en voedingsstoffen...........................................................................................9
De begrippen essentiële en niet essentiële voedingsstoffen........................................................10
Aanbevolen hoeveelheden per voedingsstof...............................................................................10
Gevolgen bij tekorten en teveel aan voedingsstoffen..................................................................11
De Body Mass Index (BMI) of (Quetelet-Index)............................................................................12
Vertering...........................................................................................................................................12
Praktische hulpmiddelen..................................................................................................................14
Voedingsvoorlichtingsmodellen...................................................................................................14
De voedingsmiddelentabel...........................................................................................................18
De consument en zijn voedingspatroon...............................................................................................19
Factoren die het voedingspatroon beïnvloeden...............................................................................19
Culturele factoren.........................................................................................................................19
Economische.................................................................................................................................21
Fysieke..........................................................................................................................................21
Politieke........................................................................................................................................21
Psychologische..............................................................................................................................21
Sociale..........................................................................................................................................21
Technische....................................................................................................................................21
Voedingspatronen............................................................................................................................21
Voedingsgewoonten uit verschillende culturen...........................................................................22
Over- en ondervoeding.................................................................................................................22
Een aantal voedingsfouten...........................................................................................................22
Voeding en hygiëne..........................................................................................................................24
HACCP...........................................................................................................................................24
2
, Hygiënevoorschriften op vlak van infrastructuur, uitrusting, personeel, vervoer, afval, water,
grondstoffen, reinigingsproducten...............................................................................................24
Voedselveiligheid..............................................................................................................................29
Gevaren........................................................................................................................................29
Processen van voedselbederf/natuurlijk afbraakproces...............................................................30
Preventie......................................................................................................................................31
Bewaartechnieken............................................................................................................................32
Bewaartechnieken........................................................................................................................32
Voeding en veiligheid...........................................................................................................................33
Individuele veiligheidsvoorschriften.................................................................................................33
Individueel voorkomen: kledij, kapsel, sieraden, schoeisel..........................................................33
Ergonomisch handelen (beweging, licht/lucht, temperatuur, geluid en trillingen)......................34
Kennis en opleiding..........................................................................................................................35
Belang van veilig handelen in professionele context....................................................................35
EHBO................................................................................................................................................35
Plichten als burger inzake EHBO...................................................................................................35
Basisprincipes en stappen bij EHBO..............................................................................................36
Opeenvolgende stappen bij EHBO in noodsituaties.....................................................................38
Eerste hulp bij verschillende ongevallen (verslikking, huidwonden, brandwonden)....................39
Voeding en verschillende leeftijdsgroepen.......................................................................................40
Eisen van verantwoorde gezonde voeding...................................................................................40
Samenstelling van diverse maaltijden..........................................................................................41
Het schoolgaand kind.......................................................................................................................41
Eisen van verantwoorde gezonde voeding...................................................................................41
Basistechnieken en principes........................................................................................................43
Samenstelling van diverse maaltijden..........................................................................................43
Pubers en adolescenten...................................................................................................................43
Eisen verantwoorde gezonde voeding..........................................................................................43
Basistechnieken en principes........................................................................................................44
Samenstelling van diverse maaltijden..........................................................................................44
Volwassenen.....................................................................................................................................44
Eisen verantwoorde gezonde voeding..........................................................................................44
Basistechnieken en principes........................................................................................................45
Samenstelling van diverse maaltijden..........................................................................................45
Senioren...........................................................................................................................................46
Eisen verantwoorde gezonde voeding..........................................................................................46
3
, Basistechnieken en principes........................................................................................................46
Samenstelling van diverse maaltijden..........................................................................................46
Sporters............................................................................................................................................47
Eisen verantwoorde gezonde voeding..........................................................................................47
Basistechnieken en principes........................................................................................................47
Samenstelling van diverse maaltijden..........................................................................................47
Voeding en gezondheidsproblemen.................................................................................................48
Constipatie....................................................................................................................................48
Diarree..........................................................................................................................................49
Voeding afwijkend in consistentie (slik,-kauw,-en verteringsproblemen)....................................50
Bloedarmoede..............................................................................................................................51
Osteoporose (botontkalking)........................................................................................................51
Obesitas........................................................................................................................................53
Hart -en vaatziekten.....................................................................................................................55
Kanker...........................................................................................................................................59
Voedselallergieën en voedselintoleranties...................................................................................59
Eetstoornissen..............................................................................................................................61
Verslaving (alcoholisme)...............................................................................................................62
Marketing.............................................................................................................................................65
Marketing.........................................................................................................................................65
Begrip marketing/consumentengedrag........................................................................................65
De 4 P’s (prijs, plaats, product, promotie)....................................................................................65
Productinformatie............................................................................................................................65
Voedingsmiddelenetiket...............................................................................................................65
Gegevens voedingsmiddelenetiket...............................................................................................66
Verplichte en niet-verplichte vermeldingen.................................................................................68
Niet verplichte vermeldingen:......................................................................................................68
Additieven....................................................................................................................................69
Organiseren..........................................................................................................................................71
De 5M’s en de Demingcirkel.............................................................................................................71
De 5M’s en de Demingcirkel.........................................................................................................71
Stappenplan/opdracht opdelen in deelopdrachten (analyseren, plannen, uitvoeren, beoordelen
van een product en proces)..........................................................................................................72
Aandachtspunten bij het organiseren van een maaltijd...................................................................72
Organiseren van een maaltijd.......................................................................................................72
4
, Concretiseren van de opdracht (wat, door wie, door wie/wat, waar, wanneer, met welk budget)
......................................................................................................................................................72
Aanpassen aan doelgroep.............................................................................................................73
Aanpassen aan trends...................................................................................................................73
Aanpassen aan financiën..............................................................................................................73
Nutritioneel verantwoord.............................................................................................................74
Aangepast aan het aanbod/seizoen.............................................................................................74
Maatschappelijk aanvaardbaar ?..................................................................................................74
Basisregels menuleer........................................................................................................................74
Menuleer......................................................................................................................................74
Leerstof adhv filmpjes..........................................................................................................................75
Examenvragen......................................................................................................................................77
Voorbeelden.................................................................................................................................77
28 mei 2021..................................................................................................................................87
9 juni 2022....................................................................................................................................89
Casussen...............................................................................................................................................89
Voorbeelden van mogelijke examenvragen bij de casus:.............................................................90
Bibliografie...........................................................................................................................................92
Algemene tips.......................................................................................................................................92
Verloop examen...................................................................................................................................93
Eindwoord............................................................................................................................................93
VOORWOORD
5
,Dit is een samenvatting voor de examencommissie voor het vak huishoudkunde in de 3 e graad TSO.
Het is opgesteld met behulp van de vakfiche van de examencommissie voor 2024 en 2025:
https://app.akov.be/pls/pakov/f?
p=EXCO_PUBLIC:1000::::1000:P1000_VAKFICHE_ID,P1000_VAK_ID,P1000_VAKFICHE_VERSIE_NOI_ID
,P1000_GELDIGHEID_ID:2291,1521,1982,2784
Aangezien de vakfiches van 2024 en 2025 niet zo veel van elkaar verschillen, kan deze samenvatting
voor beide jaren gebruikt worden. Indien er een aanpassing is gebeurd ten opzichte van het vorige
jaar, staat dit duidelijk aangegeven in de samenvatting.
Aangezien er een nieuw leerstofoverzicht komt, is deze samenvatting dus nog geldig tot september
2025. Zodra de examencommissie een leerstofoverzicht publiceert, werk ik aan een nieuwe
samenvatting. Dit zal ik proberen in hetzelfde document te doen, zodat er geen extra kosten in
rekening moeten worden gebracht voor de mensen die hun examen na september 2025 willen doen.
Echter weet ik niet hoe veel werk dit zal kosten, dus kan ik niet met zekerheid zeggen dat ik een
samenvatting klaar heb in september 2025.
Ik zal in de samenvatting verwijzen naar de vakfiche zodat je duidelijk weet wat je moet kennen
volgens hun richtlijnen. Dit zal telkens in de lichtpaarse kaders onder de titel staan.
STUDIERICHTINGEN
Voor de 3e graad sociale en technische wetenschappen (TSO)
Deze samenvatting kan ook gebruikt worden voor andere schoolinstituten dan de examencommissie
aangezien de vakfiches van de examencommissie opgesteld zijn aan de hand van de eindtermen van
het secundair onderwijs in Vlaanderen voor aardrijkskunde
(http://eindtermen.vlaanderen.be/secundair-onderwijs/derde-graad/). Indien je dit daarvoor zou
willen gebruiken, raad ik je aan om wel even te kijken naar de inhoudstafel om zeker te zijn dat je alle
informatie hebt.
ALGEMENE VOORWAARDEN
Deze samenvatting mag niet verspreid worden aan mensen die niet tot het gezin behoren. Dit is
auteursrechtelijk beschermd en als dit verspreid wordt, ben ik genoodzaakt om acties te
ondernemen.
DIGITALISERING
Ik probeer mijn samenvattingen zo makkelijk mogelijk te maken om te gebruiken. Sommige mensen
drukken ze af om zo bepaalde zaken te kunnen markeren of andere bedoelingen wat ik totaal
begrijp. Toch snap ik ook dat er steeds meer nood is aan digitalisering en om die reden heb ik een
inhoudstafel waarop je kan klikken om naar een bepaald onderdeel te gaan. Sommigen waren zich
daar niet van bewust dus daarom dat ik het even zeg zodat je dit kan gebruiken als je daar de
behoefte voor hebt. Het kan soms zijn dat de lay-out wat varieert doordat het in pdf-vorm wordt
gezet waardoor je soms bepaalde afbeeldingen/teksten niet kunt lezen. Moest dit het geval zijn bij
jou, stuur me dan een berichtje en dan kan ik je helpen met het juiste te kunnen lezen zodat je je
toch nog optimaal kan voorbereiden 😊
6
, WAT VIND JE VAN DE SAMENVATTING?
Ik vind het altijd leuk om feedback te krijgen. Ik steek hier veel moeite in en ik hoop dat ik op deze
manier zo veel mogelijk mensen kan laten slagen voor hun examen. Om die reden zou ik je willen
vragen om een beoordeling achter te laten. Dat zou echt veel voor mij betekenen 😊. Moest je toch
nog opmerkingen hebben over hoe het beter kan, mag je altijd iets laten weten in een berichtje.
Verder wens ik je nog veel succes met je examen en moesten er vragen zijn, aarzel dan niet om
contact op te nemen! 😊
7
