Samenvatting Samenhangen en verschillen op aarde AK examen 2023
22 vues 2 fois vendu
Cours
Aardrijkskunde
Type
HAVO
Book
buiteNLand 5 havo aardrijkskunde Leerboek
Deze samenvatting is geheel gericht op domein c van het aardrijkskunde examen havo. Dit domein gaat over de aarde. Ik heb alle informatie gebundeld op basis van de syllabus voor het centraal eindexamen aardrijkskunde 2023. Aan bod komen onder andere de exogene en endogene processen van de aarde zoa...
Samenvatting aardrijkskunde hoofdstuk 3 Brazilië 5 havo
Samenvatting aardrijkskunde 5 havo hoofdstuk 2 aarde
Samenvatting aardrijkskunde 5 havo hoofdstuk 1 globalisering
Tout pour ce livre (10)
École, étude et sujet
Lycée
HAVO
Aardrijkskunde
5
Tous les documents sur ce sujet (1577)
Vendeur
S'abonner
felineploeg
Aperçu du contenu
Examen aardrijkskunde Havo 2023
Domein C Aarde: samenhangen en verschillen
A: Natuurlijke verschijnselen aan het aardoppervlak en in de atmosfeer
B: Kenmerken van landschapszones op aarde en de veranderingen hierin
Sub domein A: Natuurlijke verschijnselen aan het aardoppervlak en in de atmosfeer
Opbouw van de aarde
De geologische tijdsschaal
Endogene processen: opbouw van de aarde, platentektoniek, aardbevingen, vulkanisme en
gebergten.
Exogene processen: verwering, erosie, sedimentatie, gebergtevorming en
aardverschuivingen.
Hydrologische kringloop en de gesteente kringloop.
Atmosfeer, hydrosfeer en biosfeer
De atmosferische en oceanische circulatie
Sub domein B: Kenmerken van landschapszones op aarde en de veranderingen hierin
Verschillende klimaatgebieden.
Landschapszones
Landdegradatie
Sub domein A: Natuurlijke verschijnselen aan het aardoppervlak en in de atmosfeer
,Info uit: BuiteNLand h2 havo 4 en h2 havo 5
Endogene en exogene processen
De energie in het binnenste van de aarde zet aardplaten in beweging en veroorzaakt
daarmee ook het ontstaan van aardbevingen, gebergten en vulkanisme. Dit noemen we de
endogene processen, krachten van binnenuit die het reliëf voornamelijk opbouwen.
Exogene processen vinden plaats aan de buitenkant van de aarde waar
temperatuurverschillen en neerslag zich omzet in processen als verwering, erosie en
sedimentatie. Deze exogene processen zorgen vooral voor verkleining van de
hoogteverschillen.
Opbouw van de aarde
Er zijn door de jaren heel verschillende
technieken ontdekt om onderzoek te doen
naar de opbouw van de aarde. Bij een
aardbeving ontstaan trillingen die vervolgens
dwars door de aarde gaan. Seismologen
(aardbevingsdeskundigen) registreren en
vangen de aardbevingen op om met deze
gegevens af te leiden hoe de aarde van binnen
is opgebouwd.
De kern van de aarde is vast
gesteente.
Het traag stromend gesteente om de
kern heen noemen we de aardmantel. Deze is verhit door de
afgifte van warmte uit de kern. Hiervan wordt een deel de
asthenosfeer genoemd.
De buitenkant van de aarde is juist weer een harde korst, de
lithosfeer (aardkorst). De temperatuur en de druk nemen toe
met de diepte (iedere kilometer met circa 15 tot 30 graden).
In de aardkern loopt de temperatuur op tot ruim 5000 graden. Deze
hoge druk in de aardkern komt door het gewicht van de lagen
daarboven, deze druk zorgt ervoor dat de aardkern uit vast materiaal
bestaat.
Twee soorten aardkorst:
Het grootste deel van de aardkorst bestaat uit oceaanbodem/oceanische korst. Deze
oceaanbodem is gemiddeld 8 kilometer dik en bestaat vooral uit basalt (vrij zwaar
gesteente). Deze oceanische korst kan kloven (diepzeetroggen) en hogere delen
(midoceanische ruggen) bevatten.
De continentale korsten zijn veel dikker, onder gebergten zelfs 40 tot 80 kilometer dik. Deze
korst bestaat uit veel lichter gesteente zoals graniet.
De oceaanbodem en continenten ‘drijven’ beide op het mantelgesteente.
De stromingen van gesmolten gesteente onder de aardkorst dus binnen de aarde, ze spelen ook een
rol bij het uitwisselen van de warmte van de aardkern naar de aardkorst. De stromen bestaan uit
vloeibaar gesteente. Door convectiestromen is er platentektoniek en ook vulkanisme.
, De geologische tijdsschaal
Endogene processen
Platentektoniek
De aardkorst is verdeeld in platen. De meeste aardplaten, ook wel schollen, bestaan uit zowel
continent als oceaanbodem. Doordat deze aardplaten als een soort puzzel in elkaar passen, zal een
beweging op de ene plaats doorwerken naar andere plaatsen.
Het actualiteitsbeginsel: the present is the key to the past. (Het uitgangspunt dat fysische processen
zoals die nu plaatsvinden in het verleden ook zo plaatsvonden).
De volgende bewegingen komen voor bij het contact tussen
aardplaten:
Bij convergente plaatgrenzen botsen twee aardplaten
tegen elkaar.
o Wanneer bij deze botsing de oceanische korst
betrokken is, zal de zwaardere oceanische korst
schuin wegduiken onder de andere aardplaat. De
aardplaat kan hierbij zowel een oceanische- als een
continentale korst zijn. Er ontstaat dan een
diepzeetrog, het wegduiken van zo’n plaat noem je
subductie.
Bij divergente plaatgrenzen bewegen
twee aardplaten juist uit elkaar. Op
plekken waar vloeibaar gesteente uit de
aardmantel tegen de aardkorst drukt, kan
de aardkorst breken.
Bij transforme plaatgrenzen bewegen twee aardplaten langs elkaar.
Platentektoniek is een geologisch verschijnsel waarbij delen van de aardkorst ten opzichte van elkaar
verschuiven.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur felineploeg. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
