Les 2 – Sport en voeding (Hespel)
Controle lichaamsgewicht, voeding sportvoeding
Relative energy deficiency syndrome: RED-S
Lichaamsgewicht is in veel sporten een nadeel, soms is zelfs te veel spieren een nadeel.
Wanneer je bijvoorbeeld je loopefficiëntie wil verbeteren, kan dit door schoeisel aan te passen of
lichaamsgewicht te verliezen.
Laagste vetpercentages die hij ooit heeft gemeten:
- Mannen = 5%
o 4% bij mannen is normaal fout in meting, zeker bio elektrische impedantie kan voor
fouten zorgen.
- Vrouwen = 7%
o Veilige marge om eetstoornissen te vermijden 14 à 15%
o Maar bijvoorbeeld gymnastiek Vlaanderen 10 à 12% dus is risico zone
Ook wielrenners zijn bezeten van gewicht (zeker klimmers.)
Aangezien de snelheid waarmee je bergop kan rijden afhankelijk is van de Wattage per kg die je kan
duwen zonder in het rood te gaan.
Vaak kom je als atleet op een plateau op fysiek vlak. Dus de enigste oplossing is om lichaamsgewicht
zo laag mogelijk te houden. Om de berg sneller te kunnen opfietsen.
Dia 40 Vb; Bradley Wiggins in Tour vs gestopt me wielrennen 14 kg lichaamsgewicht verschil.
VB; 3 goeie vrouwelijke judoka’s in België.
Ella Vandecaveye en Ulla Werbrouck waren beide kwalificeerd voor OS in zwaarste categorie en 1
eronder. Heidi Rakels die ook naar Spelen wou, moest al 2 categorieën lager gaan om toch te mogen
deelnemen aan OS men gaat er vaak dus heel ver over.
Dia 41: Schansspringen in Noorwegen
In schansspringen waren eetstoornissen een zeer groot probleem ook bij de mannen.
Meer dan de helft van de atleten had anorexie en ook veel in psychiatrische instelling.
Schansspringen zo ver mogelijk vliegen maar dit is afhankelijk van je lichaamsgewicht want de
zwaartekracht bepaald hoe lang je vluchtfase is.
Vroeger droegen alle springers dezelfde ski’s dus iemand die 40 kg woog, sprong verder dan iemand
van 80 kg.
Nu is reglement aangepast om anorexia tegen te gaan. Wordt gewerkt met biologisch paspoort van
lichaamsgewicht. Als de springer te ver afwijkt van zijn biologisch lichaamsgewicht, dan worden de
ski’s zwaarder. Dus de springers halen geen voordeel meer uit het feit dat ze minder wegen.
Dia 33, 34: RED-S
Anorexia wordt vaak gekoppeld aan vrouwen, hormonale stoornissen, botontkalking, …
Maar RED-S heeft veel meer negatieve gevolgen:
daling uithoudingsprestatie, verhoogde kans op blessures, lagere immuniteit, lagere
trainingsrespons, foutieve beoordeling, slechte coördinatie, verminderde concentratie, irritatie,
depressie, afgenomen glycogeen voorraad (uithoudingsprestatie), afgenomen spierkracht.
, VB; renner met 5% lichaamsgewicht in dranghekkens gevallen maar botontkalking heeft zijn leven
gered. Want normaal sterf je omdat je organen tegen je botten kwakken. Bij de renner was het
omgekeerd, omdat de botten zo zwak waren, waren de ribben gebroken, maar was er geen
orgaanschade omdat die sterker waren dan de botten.
! Er nemen super veel atleten anti depressiva omdat ze vaak te vroeg moeten presteren onder druk
van hun ouders, te vroeg intensief trainen. Carrière duurt daarbij nog eens 10 jaar.
Dia 35: Referentiekader voor wat normaal is en wat niet normaal is
Geen risico: groen normale eetgewoonten, normale hormonale en metabole waarden.
normale botdensiteit en musculoskeletaal ook gezond.
Risico: rood Gevorderde eetstoornis, anorexia nervosa, psychologische stoornis, extreem
gewichtsverlies.
!! Atleten gaan dit zo goed mogelijk verstoppen want de prestatiedrang is zeer groot. Als trainer
opmerken.
dit is het nadeel van trainers die op afstand enkel training geven. Bij sommige mensen leidt dit tot
overbelasting, bij mindere leidt dit tot juist minder trainen
Communicatie is dus super belangrijk.
Dia 37: Normaal eetgedrag onderscheiden van problematische gedrag
Moeilijk om op te merken, maar symptomen die je wel kan herkennen
plotse veranderingen in lichaamsgewicht
Niet oke om elke dag te wegen, wel om de 14 dagen à 1 maand
meer kwetsuren, terugtrekking uit de groep, lage zelfwaardering, grote faalangst, negatief
lichaamsbeeld
Dia 42: Wat is de minimale energie die atleet moet innemen?
Energieverbruik kan je bepalen door:
rustmetabolisme: hoeveelheid energie verbruikt in rust (leeftijd, gewicht, geslacht)
energie tijdens inspanning: door bijvoorbeeld hartslagmeter (! Foutenmarge)
bv; 400 m training, loopt 3 x 400m zal niet accuraat energieverbruik zijn via hartslagmeter
Voor krachttraining en weerstandstraining kan hartslagmeter tegenvallen.
Energie inname bepalen bij voorkeur minstens 4 dagen
Energie availability = Energie inname – Energieverbruik
(dus niet – rustmetabolisme)
Energie beschikbaarheid is een belangrijke term bij het bepalen van de minimale
voedselinname
Energie availabilty moet nog meer dan 30 kcal per dag zijn per kg vet vrije massa
dus ook belangrijk dat je een correcte meting doet van lichaamssamenstelling
Stel je hebt een sporter met 50 kg vetvrije massa, dan moet deze persoon nog 1500 kcal over hebben
na het verschil van inname – verbruik.
Als je onder de 1500 kcal komt, krijgt de sporter problemen.
