Samenvatting van hoofdstuk 2 Rechtstaat van de methode Thema's Maatschappijleer. Bedoeld voor de bovenbouw van VWO. In het document staan alle belangrijke begrippen en informatie uitgewerkt.
Paragraaf 1 idee en oorsprong van de rechtsstaat
Een rechtstaat is een staat waarin je als burger met grondrechten wordt
beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid. Je kan
niet zomaar opgepakt worden zoals in een autoritaire staat waarin 1
persoon of een kleine groep de macht heeft.
Nederlands is een democratische en sociale rechtsstaat:
● Democratische rechtsstaat -> burgers mogen stemmen en kunnen
indirect meebeslissen over politieke kwesties
● Sociale rechtsstaat -> er zijn wetten en voorzieningen om de
welvaart en het welzijn van de burgers te bevorderen
In een rechtsstaat veel vrede, sociale cohesie, bindingen en verenigingen.
Meeste mensen houden zich aan de wet -> vertrouwen en wederkerigheid.
De overheid moet zich ook aan wetten houden, dit zorgt voor
rechtszekerheid.
Hoe is de rechtsstaat ontstaan:
➔ vanaf 16de eeuw veel onrust en oorlogen, koningen konden alles
beslissen
➔ mensen zomaar opgepakt, ongelijkheid
➔ de Verlichting, veel nieuwe kennis, de rede, vrijheid
➔ hoe een vrije en gelukkige samenleving, filosofen keken hiernaar
➔ sociaal contract: tot afspraken komen om in natuurlijke vrijheid en
gelijkheid te kunnen leven
De eerste taak van de staat was de veiligheid en eigendommen van
burgers beschermen, de staat kreeg een geweldsmonopolie: de staat
mag als enige geweld gebruiken. Je moet de staat wel kunnen
vertrouwen. Montesquieu kwam met de trias politica: wetgevende,
uitvoerende en rechtsprekende macht.
Contractfilosofen kwamen tot de grondbeginselen van de rechtsstaat:
● Beginsel van de grondrechten -> alle mensen in vrijheid en
gelijkheid geboren, zo moeten ze ook samenleven
, ● Soevereiniteits- en democratiebeginsel -> mensen sluiten
gezamenlijk een vredesakkoord, het sociaal contract
● Legaliteitsbeginsel -> staat kan het sociaal contract tussen mensen
afdwingen maar is gebonden aan de wetten die ze zelf hebben
gemaakt
● Beginsel van de trias politica -> macht van de staat begrensd door
interne scheiding van de staatsmacht
Amerikaanse onafhankelijk en de grondwet -> Amerikaanse constitutie.
Verder ook Franse Revolutie met Verklaring van de Rechten van de Mens
en Burger. Napoleon toch weer aan de macht en er kwam een verlichte
dictatuur: de machthebber houdt in zekere mate met de bevolking.
Ideeën van de rechtsstaat verspreid in Europa.
Paragraaf 2 grondwet en grondrechten
Grondwet in Nederland:
● legt fundamentele rechten van burgers vast
● begrenst macht van de staat en garandeert vrijheden van burgers
● geeft aan hoe belangrijkste organen van de staat worden
georganiseerd
● drukt eenheid van natie uit
Nederland kreeg de Staatsregeling van de Bataafse Republiek, iedere
burger is gelijk en heeft grondrechten. Voorloper van de grondwet. Na
Napoleon werd Nederland een constitutionele monarchie: koninkrijk met
een grondwet. Echte grondrechten hadden burgers nog niet.
Nieuwe revoluties, kamerlid Thorbecke legde basis van de rechtsstaat.
Macht van koning werd ingeperkt, koning werd onschendbaar. Ministers
kregen macht, kiesrecht hadden alleen mannen: censuskiesrecht.
Staat heeft 1 taak: vrijheid van burgers dienen. Overheid moet meer
afwezig zijn, alleen noodzakelijke dingen. De 19de-eeuwse staat heet ook
wel een nachtwakersstaat: een staat die zich voornamelijk inzet voor
bewaking van de veiligheid van de burgers. Zorgde voor sociale onrust,
uiteindelijk wijzigingen grondwet.
In WOll alle grondrechten geschonden. Na de oorlog direct volledige
nieuwe grondwet. In die Grondwet staat klassieke en sociale grondrechten.
Vrijheid en gelijkheid zijn de basis voor de klassieke grondrechten.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur db6. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,79. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
