Notes de cours
College-aantekeningen Middeleeuwen I
- Cours
- Établissement
- Book
Overzichtelijk weergegeven en uitgewerkte aantekeningen van alle hoorcolleges van het vak Middeleeuwen I zoals gegeven aan de Radboud Universiteit.
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Plus de résumés pour
-
Begrippenlijst van Medeival Europe in het Nederlands! (dus te begrijpen)
-
Hoorcollege 12 Middeleeuwse geschiedenis
-
Hoorcollege 11 Middeleeuwse geschiedenis
5 revues
Par: pvandenoort • 9 mois de cela
Par: noahkleijne • 1 année de cela
Par: okkayhill • 1 année de cela
Par: mollemaeva • 1 année de cela
Par: janthuss • 1 année de cela
Vendeur
S'abonner
socialhermitcrab
Avis reçus
Aperçu du contenu
! terminologie: met barbaren bedoelden Romeinen iedereen die niet Romeins was; wijbedoelen er meestal niet-beschaafde mensen mee. Je kunt ze ook aanduiden als
‘Germanen’, maar dat suggereert weer dat ze een culturele/sociale/politieke eenheid zijn
30-01-2023: van oudheid naar middeleeuwen
Middeleeuwen worden gezien als een duistere tussenperiode, vanaf de renaissance; dit idee
van een ‘terugval’ in de menselijke ontwikkeling was vrij nieuw.
476: laatste West-Romeinse keizer afgezet; wordt algemeen gezien als het begin van
de middeleeuwen, maar je kunt hier vanuit meerdere perspectieven naar kijken
Er was geen abrupte overgang van oudheid naar middeleeuwen, dit was geleidelijk; de
oudheid bleef doorleven in de middeleeuwen
Eindtijden zijn arbitrair, voor meerdere jaartallen valt wat te zeggen
Het beeld van de middeleeuwen als duistere periode wordt gebruikt en misbruikt
Cellarius (17e eeuw) kwam met de term ‘middeleeuwen’; daarvoor bestond al wel het
idee van verschillende periodes
Slag bij Adrianopolis & gevolgen (378)
Romeinen (o.l.v. keizer Valens) verloren van Visigothen in eigen gebied
Het werd gezien als een opstand van niet-Romeinen
Visigothen waren altijd onderdrukt, maar kregen nu door dat Romeinen niet
onoverwinnelijk waren
395: keizer Theodosius sterft rijk opgedeeld, maar zijn zoons zijn jong &
onervaren onrust; belangrijke legerleiders (zoals Flavius Stilicho) hebben feitelijk
de macht; Alarik (leider van Visigothen) ziet kansen
Zoons hebben voortdurend ruzie; proberen wel meerdere keren nog vrede te sluiten
met Alarik en de Visigoten weer te incorporeren in het rijk, maar dit mislukt (o.a.
doordat afspraken niet werden nagekomen) Alarik probeert Rome te plunderen,
slaagt hierin in 410
Plundering van Rome (410)
Traditioneel beeld: woeste barbaren plunderen en slopen Rome; in de 19 e eeuw werd
dit als een breekpunt gezien
In de oudheid zelf kregen christenen de schuld
Gebeurtenis paste in politieke context van die tijd, gekenmerkt door instabiliteit en
incapabele heersers
Druk op de grenzen
Romeinen waren bang voor barbaarse invallen verdeel-en-heerstactiek
Door interne problemen kregen ze minder grip op barbaren ze kunnen zich beter
organiseren
Al heel lang migreerden mensen & stammen naar het Romeinse rijk; aan de
noordgrenzen vond permanente uitwisseling van mensen en cultuur plaats
Werd wel intenser in 3e & 4e eeuw; waarschijnlijk door klimaatverandering (hadden
Italische gebieden ook veel last van) en de opmars van de Hunnen
Ook de Sassaniden in het oosten vallen Romeinen lastig
Politieke chaos
Grip van centrum (Rome/Italië) op periferie werd steeds minder sterk; rijk was uit
haar voegen gegroeid opkomst usurpatoren in periferie
Bureaucratie was steeds groter geworden, maar baantjes loonden nauwelijks meer
Romeinen hadden geen tijd/geld om relaties te onderhouden met de barbaren en hen
tevreden te houden barbaren vestigden zich in Romeinse rijk
! het was nooit een ‘doel’ om het Romeinse rijk ten onder te laten gaan
Het einde van het Romeinse rijk?
, Oost-Romeinse rijk
o Machtscentrum verschuift naar strategisch gelegen Constantinopel
o Werd gezien als een continuering van Romeinse rijk inwoners noemden
zich Romeinen
o Was overwegend christelijk en bleef nog lang voortbestaan
Ook veel andere gebieden zagen zich nog als Romeins
De Vandalen die naar Spanje en Noord-Afrika waren getrokken vertoonden nog
culturele overeenkomsten met de Romeinen:
o Een Vandaalse christen liet zich op zijn grafsteen flamen perpetuus
noemen, een Latijnse naam voor een Romeinse priester
o Romeinse administratie en juridische processen werden behouden
! wel presenteerden Vandalen zich als Carthaags en worden ze nooit echt
volledig Romeins
31-01-2023: post-Romeinse koninkrijken
Bronnen
tekstuele bronnen: manuscripten, oorkondes, codices
! meeste overgeleverde tekstuele bronnen komen uit 9e eeuw (ten tijde van de
Karolingische renaissance); ook is meer dan 90 % verloren gegaan
Volksverhuizingen & migratie
waren niet echt ‘volken’; vormden niet echt een eenheid, waren flexibel, samenstelling
& grootte veranderden continu
o wel werd geprobeerd een etnische eenheid na te streven; etniciteit heeft in
deze context vooral te maken met (flexibele!) sociale & culturele kenmerken
i.p.v. biologische kenmerken
o dit ontstaat door interactie tussen individuen, maar vooral door een kleine,
dominante bovenlaag die de afkomst van hun volk & bijbehorende verhalen &
cultuur ‘uitvindt’ steeds meer mensen willen zich bij de groep aansluiten,
mede door benamingen van volken; Franken betekent bijv. ‘stoere mannen’
o Ook mensen die zichzelf eerst als Romein zagen sloten zich er soms bij aan
! veel inwoners migreerden ook niet
! de volken waren relatief klein
Ostrogoten
, 476: laatste West-Romeinse keizer afgezet door generaal Odoaker
488: keizer van Oost-Romeinse rijk stuurt hoveling Flavius Theodorius met leger
naar Italië om er orde op zaken te stellen; hij verslaat Odoaker, neemt titel ‘rex’ aan
Behoudt veel Romeinse zaken:
o Administratie & bureaucratie
o Legerorganisatie
o Senaat mag aanblijven
o Investeert in Romeinse geleerdheid & kennis
o Benadrukt continuïteit met Romeinse verleden
Hij wordt zo een voorbeeld voor andere barbaarse leiders; zowel Romeinen als
Ostrogoten waren overwegend positief over zijn leiderschap
! was Ariaans christelijk i.p.v. katholiek christelijk zijn rijk van Ostrogoten &
Romeinen werd nooit echt een eenheid
Theodorik steunde ook geleerden antieke kennis bleef bewaard:
o Boetius
Was conservatieve Romein, kreeg veel belangrijke politieke functies
van Theodorik
Bedacht het middeleeuwse onderwijssysteem: trivium (taalvakken:
grammatica, retorica, logica) gevolgd door quadrivium (geometrie,
astronomie, muziek, wiskunde)
Wordt onterecht veroordeeld en belandt in gevangenis, schrijft hier
een boek: ‘Over de vertroosting van filosofie’:
Zegt dat hij wordt bezocht door vrouwe philosophia
Maakt hem duidelijk dat aardse, materiële zaken er niet toe
doen maar dat de intellectuele, spirituele wereld belangrijker is
Hij past Griekse filosofie toe op het geloof, deden christenen
wel vaker
o Cassiodorus
Schrijft boek over de oorsprong van de Goten
Stelt een lijst met belangrijke antieke boeken op, wordt leidend voor
bibliotheken antieke erfenis behouden
Na zijn dood viel het rijk uiteen keizer Justinianus van het Oost-Romeinse rijk wil
Italië heroveren; lukt hem, maar hij lijdt veel verliezen Longobarden konden het
makkelijk binnenvallen in 568
Merovingisch Frankrijk
Belangrijke bron over deze periode: Historia Francorum van bisschop Gregorius van
Tours
Franken waren al redelijk vroeg gesetteld in Romeinse Rijk veel inwoners (uit alle
bevolkingslagen) zien zichzelf als Frank
Heersers claimen af te stammen van de legendarische krijger Merovech
Clovis I (r. 481-511), eerste Frankische koning van alle Frankische stammen:
o Versloeg andere troonpretendenten & volgt vader op
o Bekeert zich tot het katholicisme ca. 500, niet tot het arianisme (ondanks het
feit dat bijna iedere belangrijke heerser Ariaans was geweest)
o Succesfactoren onder Clovis:
Was katholiek goede betrekkingen met Romeinse elite
Militaire successen & gebiedsuitbreiding aanzien
Benadrukt continuïteit met Romeins verleden
Sterke erfopvolging
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur socialhermitcrab. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,59. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80467 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans