Ethiek in de zorg
De moeite waard: werken met waarden en normen in de zorg
In staat zijn te zien, aan te voelen en af te wegen wat voor mensen belangrijk is en van waaruit zij leven en
keuzes maken en wat daarover in dialoog gaan met anderen betekend => de wetenschap die zich daarover
buigt, nadenkt, theoretisch en praktisch wenken = de ethiek
- Waarden en normen afwegen om tot een standpunt te komen over wat je als goede zorg beschouwt
Professionele waarden in de gezondheidszorg
- Alle mensen hebben waarden -> belangrijk vinden + waaraan zij zin ontlenen in hun leven
- Zorgrelatie -> aandacht gegeven aan waarden + zingeving v/d zorgvrager
- Zorgverleners: respect opbrengen voor waarden zorgvrager => de zorg er in de maten v/h mogelijke op
afstemmen
- Elke zorgvrager = uniek -> telkens opnieuw normen en waarden nagaan => plaats geven i/d zorgverlening
- Waarden -> in onze cultuur + samenleving breed gedeeld worden => via regels en wetgeving beschermd
worden => welzijn zorgvrager in al haar facetten, autonomie, privacy
Waarden: wat de moeite waard is om na te streven
- Alle mensen hebben waarden = een oordeel over wat waardevol is in het leven (of voor hun
beroepsuitoefening), waardevol = wat het leven zin geeft + het handelen bepaalt
- Mensen bouwen hun eigen waardeschalen en prioriteiten op
- Mensen kunnen talrijke waarden belangrijk vinden + een plaats geven in hun levenswijze => wegen af
welke waarde in elke situatie doorslaggevend is
- Waarden hebben een invloed op het menselijk handelen, mensen laten zich leiden door hun waarden =>
legitimerend + motiverende functie, legitimeren = achteraf aangeven waarom je de handeling deed,
motiverende functie (mensen motiveren en inspireren om iets te doen)
- Waarden moeten waargemaakt worden + in praktijk worden omgezet
- De moeite waard om na te streven
- Mensen ontwikkelen vele waarden en leggen prioriteiten naargelang de situatie,
- Waarden moeten telkens opnieuw waargemaakt worden, motiveren + legitimeren het handelen
Waarden en normen
- Je kan niet om het even hoe handelen => gedragsregels die aangeven wat mensen moeten doen/nalaten
om een waarde waar te maken
- Gedragsregels = normen
- Regel kunnen variëren van alledaagse gewoontes (iemand begroeten) tot morele voorschriften (ouderen
respecteren)
- Normen in categorieën onderdelen
o Universele => normen die vrij algemeen gelden (afspraken/wetten (inter)nationaal)
o Particuliere => normen gelden binnen kleinere samenlevingsvormen (gezin, school,…)
Beide vormen zijn socio-cultureel bepaald: ontstaan en gelden in een bepaalde sociale en
culturele context
- Normen ook inhoudelijk indelen, bijv: beroepsnormen die samenhangen met concrete
beroepsuitoefening
De verhouding tussen normen en waarden
- Een norm beschermt één of meerdere waarden
- Een waarde kan beschermd worden door uiteenlopende normen
- Een regel (norm) i.v.m. een waarde kan ook rekening houden met andere waarden
Drie niveaus van waarden en normen
- Micro-niveau
o Individuele, persoonlijke waarden
, o Elke persoon heeft eigen, persoonlijke waarden en legt daarbij de klemtonen (waardeschaal,
waardeprioriteit) en leeft volgens eigen normen
o Belangrijke waarde v dit niveau = uniciteit (enigheid, uniek)
- Mesoniveau
o Waarden worden gedeeld => gedeelde waarden
o Belangrijk: de tussenmenselijke relaties => intersubjectiviteit => goede relaties tussen mensen die
als gelijkwaardige personen behandeld worden => belangrijke waarde
- Macroniveau
o In de bredere samenleving => in algemene richtlijnen/wetten
o Nationale wetten (bijv. gelijkwaardigheid -> beschermen + gelijkwaardige behandeling
garanderen)
o Belangrijke waarde = solidariteit (bewustzijn van samenhorigheid)
ICN code: onvoorwaardelijke respectvolle zorg als basisnorm
- International Council of Nurses => wereldwijde beroepsvereniging voor verpleegkundige beroepen
- Gezaghebbende beroepscode
- Basiswaarde voor verpleegkundige beroepen van groot belang:
o Respect voor de rechten v/d mens, culturele rechten, recht op leven en keuze, waardigheid, met
respect behandeld te worden
- Respect voor mensen -> in al hun verscheidenheid en verschillen => basiswaarde voor professionele
zorg, die alle normen en regels die vormen kleurt
- Respect = diep geworteld in de overtuiging dat mensen goede zorg moeten krijgen, omdat ze dit waard
zijn
- Onvoorwaardelijk respect (zonder beperkingen) -> op uiteenlopende wijze waarmaken -> in diverse
afspraken en regels gegoten, van streek tot streek en van tijd tot tijd verschillen => waarden moeten
waargemaakt worden
- Er is gedrag dat niet verenigbaar is met de waarden die men belangrijk vindt => als je beweert bepaalde
waarde belangrijk te vinden kan je er niet zomaar op los leven => wie iedere mens wil respecteren omdat
respect een belangrijke waarde is, kan niet tegelijkertijd iemand discrimineren
- Omgekeerd: er is gedrag dat juist WEL aanwezig moet zijn om een waarde waar te maken -> gedrag
wordt vastgesteld in beroepscodes (professioneel handelen in zorg verlenende beroepen)
De beroepscodes als professionele norm
- Elke zorgverlener -> zijn of haar eigen waarden => spelen bij uitoefenen van beroep een rol (zelfde
beroep delen = gelijkaardige waarden nastreven + gelijkaardige normen opstellen) => gedeelde waarden
leiden tot gedeelde normen
- Beroepsnormen kunnen ook binnen beroepsvereniging gedeeld worden + formeel worden opgesteld
- Diverse werkgroepen in BE en NL -> wat kunnen we van een zorgverlener verwachten + welke rol moet
zij spelen in de samenleving? => leidde tot diverse beroepscodes en beroepsprofielen
- Beroepscodes + beroepsprofielen weerspiegelen globaal genomen 2 ethische basisbenaderingen
o Plichtenleer/deontologie (wat gedaan moet worden) -> wat mensen moeten doen
o Deugdenethiek => hoe mensen moeten zijn
Beroepsprofielen omschrijven (in de zorgsector) hoe zorgverleners moeten zijn
Competentieprofielen: wat kennis, vaardigheden, rollen attitudes zijn waaraan je je moet
houden
Beroepscodes geven aan hoe je moet handelen -> waar men in het beroep voor staat en
wat men moet/niet mag doen (hoe zorgverleners moeten handelen)
- Beroepsprofielen en beroepscodes niet al te strikt scheiden
- Beroepsprofielen geven normen aan waaraan men zich moet houden als men een bepaalde rol wil
opnemen
- Beroepsnormen worden ontwikkeld om waarden in de praktijk te brengen
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur evagoris. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.