Deze samenvatting betreft notities uit de hoorcolleges van het vak Ecosysteembeheer gedoceerd door Stefan Van Damme.
Uit 1e master Milieuwetenschappen aan de Universiteit Antwerpen. Dit vak kan ook als keuzevak worden opgenomen door de Master Architectuur.
Gebaseerd op de lessen en powerpoints.
1. Inleiding ________________________________________________________________ 4
1.1. Waarom moeten we aan ecosysteembeheer doen?
1.1.1. Beheer
1.1.2. Ecosystemen
1.2. Wat is ecosysteembeheer?
1.3. Natuurbeheer vs ESB
1.4. Ecosysteembeheer
1.5. Draagkracht ES (CC = carying capacity)
2. Biodiversiteit ____________________________________________________________ 8
2.1. Biodiversiteit: hoe meten?
2.1.1. Diversiteitsindices van Shannon Wiener index
2.1.2. Diversiteit opsplitsen in 4 componenten
2.2. Temporele patronen
2.2.1. Patronen in soortenrijkdom
2.2.1.1. Over geologische tijden
2.2.1.2. Continentendrift
2.2.1.3. Latitudinale gradiënten (Noord-Zuid)
2.3. Biomen
2.4. Verlies aan biodiversiteit
2.4.1. Schatting van de huidige biodiversiteit
2.4.2. Habitatverlies in tropisch regenwoud: afnamesnelheid
2.4.2.1. Afname van aantal soorten gerelateerd aan afname van oppervlak?
2.4.2.1.1. Schatting correct?
2.4.2.1.2. Welke soorten gevoelig voor uitsterven?
3. Milieuproblemen ________________________________________________________ 16
3.1. Wereld milieuproblematiek
3.2. Driving force: populatiegroei
3.2.1. Demografische transitie/populatie transitie
3.2.2. Evolutie van de bevolkingspiramide
3.3. Gevolgen van de bevolkingstoename
3.3.1. DPSIR-keten
3.3.2. Natuurlijke hulpbronnen
3.3.3. Energieconsumptie
3.3.4. Vervuiling
3.4. Klimaatverandering
3.4.1. Opwarming van de aarde
3.4.2. Stijging van het zeeniveau
3.4.3. Neerslag
1
,4. Habitatverlies en degradatie ______________________________________________ 21
4.1. Oorzaken van verlies aan biodiversiteit
4.1.1. Fragmentatieproces
4.2. Gevolgen van habitatverlies
4.2.1. Oppervlakte effect
4.2.2. Migratiebarrières en fragmentatie
4.2.3. Verlies van connectiviteit
4.2.4. Randeffecten
4.3. Kleine populaties
4.3.1. Genetische problemen
4.3.1.1. Minimum Viable Population (MVP)
4.3.1.2. Stichters effect
4.3.1.3. Inteelt
4.3.2. Demografische variatie
4.3.2.1. Individueel niveau
4.3.2.2. Omgevingsvariates
4.4. Minimum Viable Population
4.5. Eiland biogeografie
5. Competitie _____________________________________________________________ 29
5.1. Relatie theorie van Van Leeuwen
5.1.1. Patronen
5.1.2. Grenzen
5.2. Plantenstrategieën
5.2.1. Competitie
5.2.2. Stress en verstoring
5.2.3. Plantenstrategieën
5.2.3.1. Secundaire strategieën
6. Ecohydrologie __________________________________________________________ 34
6.1. Landschapsecologie
6.2. Ecohydrologie
6.2.1. Stroomgebied
6.2.2. Grondwatertrap
6.2.3. Watersamenstelling
6.2.3.1. Grondwaterkwaliteit
6.2.4. Invloed van de menselijke activiteiten op ecohydrologische relaties
2
,7. Natuurbeheer en -behoud ________________________________________________ 40
7.1. Duurzame ontwikkeling
7.2. Strategie van het natuurbehoud
7.2.1. Beleid
7.2.1.1. Soortgericht beleid
7.2.1.2. Gebiedsgericht beleid
7.2.1.2.1. Groene hoofdstructuur
7.2.1.2.2. Ecologische infrastructuur
7.2.1.2.3. Natuur in stedelijke ruimte
7.2.1.2.4. Inrichten van natuurreservaten
7.2.1.3. Kwaliteitsgericht beleid
7.2.2. Beheerstechnieken
7.2.2.1. Maaien
7.2.2.2. Kappen
7.2.2.3. Plaggen
7.2.2.3.1. Graven vs. Plaggen
7.2.2.4. Branden
7.2.2.4.1. Vuurstrategieën
7.2.2.5. Begrazen
7.3. Juridische verankering van het natuurbeleid
7.3.1. Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijke milieu (1997)
7.3.1.1. Algemene maatregelen ter bevordering van het natuurbehoud
7.3.1.2. Gebiedsgericht beleid
7.3.1.2.1. Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN)
7.3.1.2.2. Integraal Verwervings- en Ondersteunend Netwerk (IVON)
7.3.1.2.3. Natuurreservaten
7.3.1.3. Algemene maatregelen voor de bescherming van het natuurlijk milieu
7.3.2. RAMSAR (internationale conventie)
7.3.3. EU Vogelrichtlijn (1979)
7.3.4. Habitatrichtlijn (1992)
, 1/ Inleiding
Belangrijke milieuproblemen voor ES:
o boskap
o habitatverlies in globo
o habitatverlies door versnippering
o vervuiling (eutrofiëring, NPK,…)
o introductie invasieve soorten
Onderzoek door:
o Meetcampagnes
o Experimenteren
o Monitoring (lange termijn: begrijpen, real life application)
o Modellering (impact op andere dingen = complex)
Edward Wilson = 1 v/d meest invloedrijke wetenschappers/denkers v 20e e
o Jaren ’70-‘80
o mieren
1.1 Waarom moeten we aan ecosysteembeheer doen?
Reguleren, gn extreme maatregelen
o Dr bevolkingsdruk ecosystemen gaan achteruit
Wnr welvaart stijgt bevolkingcijfers zouden afremmen
Bevolkingsaantallen nu al zo hoog enorme druk op ecosystemen
Ecologie/natuur = energie soorten zoeken energie op voordeligste manier
FMR (grafiek) = metabolisme (snelheid/manier v
energiegebruik)
o perfect 45° diagonaal groot vs klein maakt nt uit
o Plattere grafiek: kleinere dieren h nadeel tov grote dr
energieverlies
Vb: Zee-otter
o Kleine dieren verbruiken veel energie
o Dikke vacht met luchtbelletjes om te drijven/rusten
o Eten drijvend om energie te sparen, gewikkeld in kelp
Kelp= lang zeewier zorgt dat ze nt wegdrijven
o Orka’s doden otters weinig otters meer zee-egels minder kelp
= prob voor zee-olifanten
Veel kelp beschermt hun jongen tegen haaien
o verdwijnen v otters zou veel gevolgen hebben!
o Kelp is belangrijk voor:
Ecologische waarde
Habitat vr vissen
Kan gebruikt worden vr voeding en medicijnen
Vb: Wilsons stormvogeltje
o De kleinste zeevogel
o vliegt in zwermen
o Klein verliezen veel energie energie besparen dr over water te huppelen
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur aex123. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
