Deze samenvatting bevat het historische context: Duitsland in Europa () van de methode MEMO.
Leerlingen uit 5 Havo kunnen deze samenvatting gebruiken. Dit is belangrijke examenstof.
Geschiedenis
Samenvatting
MEMO Historische context 2: Duitsland in Europa (1918-1991)
Deelcontext 1, Opkomst van het Derde Rijk (1918-1945)
Hoofdvraag + kenmerkende aspecten
Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en
Europa?
- De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.
- Het in praktijk brengen van totalitaire ideologieën, communisme en fascisme/nationaalsocialisme.
- De crisis van het wereldkapitalisme.
- Het voeren van twee wereldoorlogen.
- Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de Joden.
- De Duitse bezetting van Nederland.
Inhoud
De Republiek van Weimar
Het eind van de Eerste Wereldoorlog verliep voor het Duitse Keizerrijk zeer chaotisch. Duitsland had verloren,
de keizer vluchtte en er werd een republiek uitgeroepen: de Republiek van Weimar. Omdat de
sociaaldemocraten de grootste fractie in het parlement waren, vormden zij een nieuwe regering en
ondertekenden zij de wapenstilstand met de geallieerden. Er kwam een nieuwe grondwet, waardoor Duitsland
een parlementaire democratie werd: het gekozen parlement stelde de regering aan. Deze democratie was
vanaf het begin wankel, dit had 3 oorzaken.
1. Grote groepen Duitsers wilden geen democratie. De oude adellijke elite vond dat de massa niet in
staat was tot regeren. Nationalistische bewegingen aan de rechterkant wilde een sterke leider en
vonden dat een democratie Duitsland alleen verder verdeelde. En de radicale socialisten (vooral
aanhangers van het communisme) wilden een dictatuur volgens het model van de Sovjet-Unie.
2. Veel Duitsers hadden geen vertrouwen in de leiders van de Republiek. Zij hielden hen verantwoordelijk
voor het verlies van WOI. Dit noemen we de dolkstootlegende. Volgens deze theorie had Duitsland de
oorlog makkelijk kunnen winnen en had de linkse regering verraad gepleegd door de wapenstilstand te
tekenen. Het Verdrag van Versailles, de vredesovereenkomst, dwong Duitsland tot ontwapening, het
afstaan van gebieden en het betalen van forse herstelbetalingen.
3. De regeringen van de Republiek slaagden er niet in om de grote economische problemen op te lossen.
Dit kwam mede door de herstelbetalingen. Het Amerikaanse Dawesplan (1924) maakte grote
Amerikaanse leningen mogelijk en bracht een kort economisch herstel. Het economische herstel
eindigde in 1929 als gevolg van de beurskrach, een plotseling val van de beurskoersen in de Verenigde
Staten. De Amerikanen kwamen zelf in financiële problemen en wilden hun lening terug. Duitsland
kwam daardoor weer in een diepe economische crisis.
1
, De opkomst van het nationaalsocialisme
Van de chaos in de Weimarrepubliek profiteerde de rechtse en antisemitische nationaalsocialistische partij, de
NSDAP. Volgens de partijleider Adolf Hitler zou er onder zijn leiderschap een einde komen aan de politieke
strijd binnen Duitsland en zouden de afgenomen gebieden weer bij Duitsland komen. Zou zou hij de nationale
eenheid herstellen. Hij beloofde ook een eind te maken aan de werkloosheid. Met propaganda en paramilitair
machtsvertoon bouwde hij de NSDAP uit tot een massaorganisatie. Knokploegen van de NSDAP intimideerden
politieke tegenstanders. Met deze aanpak won Hitler de verkiezingen.
Hitler werd in 1933 benoemd tot rijkskanselier. Hij beweerde dat de Rijksdagbrand (1933) was aangestoken
door communisten, die van plan waren de macht in Duitsland over te nemen. In deze crisissfeer wist hij het
parlement zover te krijgen dat het de machtigingswet aannam. Dankzij deze wet kon Hitlers regering besluiten
nemen zonder dat daarvoor democratische toestemming nodig was. Het parlement gaf daarmee de macht uit
handen. Zo kwam er een einde aan de Republiek van Weimar.
Gevolgen voor Duitsland
Nadat Hitler aan de macht was gekomen, begon hij in Duitsland met de opbouw van een totalitair regime. Het
leven van alle Duitsers moest volledig in het teken staan van het nationaalsocialisme. Deze nazificatie van de
bevolking ging gepaard met grootschalige propaganda en het regime trad op tegen politieke tegenstanders
door middel van geweld en terreur. De machthebbers rekenden al snel af met iedereen die niet paste binnen de
Volksgemeinschaft, de ideale, harmonieuze en ‘raszuivere’ samenleving van de nationaalsocialisten. Dat waren
met name Joden, Roma en Sinti, gehandicapten en homoseksuelen. De regering wist de economie snel te
herstellen en de werkloosheid verdween vrijwel geheel.
Gevolgen voor Europa
Hitler eiste dat alle Duitstalige gebieden bij Duitsland zouden komen. Andere Europese landen maakte zich
zorgen over de agressieve buitenlandpolitiek. Groot-Brittannië en Frankrijk hoopten een nieuwe oorlog te
voorkomen door toe te geven aan de eisen van Hitler. Deze appeasementpolitiek bereikte zijn hoogtepunt
tijdens de Conferentie van München in 1938. Duitsland kreeg toen toestemming om een deel van
Tsjecho-Slowakije in te nemen. Hitler viel in 1939 Polen binnen, toen bleek dat hij op meer uit was dan alleen de
Duitstalige gebieden. Groot-Brittannië en Frankrijk verklaarden Duitsland de oorlog. Dit leidde tot WOII.
De oorlog verliep eerst succesvol voor Duitsland. Overal stelde de Duitse bezetter de rechtsstaat buiten
werking en voerden de Duitsers de arbeidsdienst in, waarbij Europese burgers in de Duitse oorlogsindustrie
moesten werken. In de veroverde gebieden kregen Joden het zwaar. Zij werden overal buitengesloten van het
publieke leven en uiteindelijk getransporteerd naar vernietigingskampen in Oost-Europa.
Deelcontext 2, Duitsland na de oorlog (1945-1961)
Hoofdvraag + kenmerkende aspecten
Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na
de Tweede Wereldoorlog?
- De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.
- Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme.
- De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de
daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
- De eenwording van Europa.
- De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren 60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende
sociaal-culturele veranderingsprocessen.
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur tessspil1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
