Deze samenvatting van het vak Kunst en Cultuur in Europa bevat zowel de hoorcolleges, de verplichte literatuur als samenvattende bulletpoints per hoorcollege. Haalde zelf een 8,6 met deze aantekeningen.
,Hoorcollege 1
Troje, de continuïteit van stad en mythe
Tegenwoordig archeologisch gebied, vroeger mythisch gebied. Troje is in
allerlei periode allerlei concepten toegeëigend door mensen/culturen.
Wordt continu opnieuw uitgevonden (fresco’s, opera’s, games).
Waar kennen we Troje van?
- Het paard
o Is meest bekende symbool.
- Films
o Brad Pitt. Uit 2004, in 2018 een Netflix-serie gemaakt.
- De Ilias van Homerus
Dichter/zanger die verhaal componeerde rond 700 v.Chr. Vraag is of dit de
eerste versie van dit verhaal is.
We hebben te maken met Troje, Trojaanse oorlog – wat een van de
meeste vertaalde/hertaalde verhalen is uit de cultuurgeschiedenis van het
Westen (misschien nog wel meer dan de Bijbel!).
Dit college: Troje is veel meer dan een fysieke/literaire plaats, het is een
fundamenteel concept in de Europese cultuur. Waarom is dit zo, wat
maakt Troje een concept dat telkens opnieuw uitgevonden kan worden? Is
hij nog niet over uit. In het filmpje: spreker gaat in op wat er in de
Trojaanse oorlog gebeurd is, met het paard etc. Vindt hij minst
interessante vraag. Hij: op welke manier heeft dit verhaal iedere keer weer
een andere vorm gekregen?
- Het verhaal van Troje
Het verhaal wordt toegeschreven aan de dichter/zanger Homerus,
gebeurde al in de Oudheid (Oude Grieken deden dit al). Hij was blind, dus
zong. Ilias schreef hij. We weten weinig van Homerus, rond 700 v.Chr
heeft hij waarschijnlijk geleefd. We weten niet of het 1 persoon was, of
meerdere. Moderne critici: qua stijl moeten er meerdere personen zijn
geweest, maar dat weten we niet. In oudheid dacht men dat het 1 figuur
was. Oudste versie van Ilias dateert uit de 10e eeuw, 900 na
christus: 1700 jaar nadat Homerus geleefd zou hebben. Al in de
oudheid is het verhaal continu verteld/herteld, opnieuw opgesteld.
Van Homerus hebben we 2 geschriften over: Ilias en Odyssee. Verhaal
van Troje was echter omvangrijker! We hebben 6 boeken niet over. Alleen
een van de eerste en laatste zijn over. Rest kennen we wel, maar alleen
door referenties van andere auteurs hieraan. We hebben fragmentarisch
element van het verhaal. De rest in hoofdlijnen door andere auteurs.
Verhaal zoals we het kennen in Ilias en Odyssee, zoals door Homerus
gecomponeerd, is mondeling overgedragen (orale verteltraditie). Dit
,weten we omdat we uit de 7e eeuw v.Chr afbeeldingen hebben die de
Trojaanse oorlog en Troje bevatten, maar die we helemaal niet kennen.
Bijv. de Francois vase, 570 v.Chr: meerdere verhalen op afgebeeld, op de
middelste band staat een paard, met namen: o.a. Trojus & Achilles. Het
verhaal speelde in de eeuwen v.Chr, maar we kennen het niet uit
Ilias/Odyssee: doet vermoeden dat er meerdere verhalen over de
Trojaanse oorlog circuleerden dan in Homerus zou worden zijn
opgeschreven. Daardoor logisch dat hij heeft ‘gecomponeerd’ – hij heeft
een canonieke versie gemaakt: goedgekeurde versie die kan worden
voorgedragen op religieuze festivals in de archaïsche periode. Maar
waarschijnlijk circuleerden die verhalen al langer. Wetenschappers hebben
teksten gevonden die waarschijnlijk nog 1000 jaar voor Homerus gemaakt
zijn.
Hiernaast weten we dat in Griekenland er een rijke verteltraditie was,
die op een gegeven moment werden opgeschreven: Giglamesj epos; in
spijkerschrift opgeschreven rond 2000-1600 v.Chr. Pas toen het is
opgeschreven was er een canonieke versie, daarvoor alleen mondeling
doorverteld. Trojaanse oorlog is dus waarschijnlijk veel ouder dan
de versie die Homerus heeft geschreven; circuleerde
waarschijnlijk > 1000 jaar, en is opgeschreven in verschillende
delen.
Hiernaast: tussen verhalen elementen die op elkaar lijken. Gilgamesj
aspecten lijken op Ilias en Odyssee, en Oude Testament. Verhalen
circuleren, waren uitwisselbaar, op een gegeven moment heeft iemand
gezegd: we maken er 1 versie van, en dit is dan vanaf nu de juiste. Toen
Homerus gedicht componeerde, was het een toe-eigening en eerste
nieuwe versie van verhalen die al heel lang bestonden.
Wie is Homerus? Niet de uitvinden van Trojaanse oorlog/degene die dit
verzonnen heeft – en we weten niet precies wat zijn rol is geweest. Wel
duidelijk: vanaf 700 v.Chr wordt zijn versie leidend in de manier waarop
het verhaal over Troje is verteld. Toe-eigenen: te maken met feit dat
religieuze teksten in de Archaïsche tijd werden voorgelezen en dat
daarvoor een standaardversie nodig was. Als historisch figuur is Homerus
dus moeilijk te duiden.
Homerus’ Troje
Resultaat van een zeer lange traditie van verhalen vertellen
Elementen uit verschillende historische perioden
Canonische versie voor religieuze festivals in Griekenland ca
700 v. Chr.
Homerus als historische figuur moeilijk te duiden.
Het verhaal zelf. Trojaanse cyclus, in 8/9 boeken verteld.
o Begint met de bruiloft van Peleus en Thetis
Iedereen was uitgenodigd, behalve godin van de twist, Eris.
Zij was boos
, o Ze gooide een gouden appel in de bruiloft, waarop stond ‘voor de
mooiste’
Diverse goden durfden hier geen uitspraak over te doen
Lieten dit over aan een herder, die ook een prins bleek te zijn:
Paris
o Oordeel van Paris
Werd omgekocht door de drie godinnen: Athena, Hera en
Aphrodite
Aphrodite won; met belofte dat hij de mooiste vrouw ter
wereld zijne kon maken. Probleem: die was getrouwd, heette
Helena en was getrouwd met Menelaos
o Meenemen van Helena door Paris naar Troje
o Toen kwamen de Grieken; wilden wraak (op expeditie naar Troje)
Leidt tot tienjarige oorlog
o Woede van Achilles en de dood van Hector
Achilles weigert langer mee te werken – gaat pas weer
vechten als zijn vriend gedood wordt; hier gaat Ilias over.
Leidt tot dood van Hector – belangrijkste held aan de
Trojaanse kant
o Het Trojaanse paard en de vernietiging van Troje
List door Odyseus: paard waarin ze Grieken verborgen
hebben – komt stad binnen, Grieken eruit en vernietigen Troje
in gewelddadige aanval
Misdaden van Grieken
o De moeilijke terugkomst van Trojanen
Odyssee gaat hierover
Er spelen een aantal universele thema’s in dit verhaal (niet alleen voor
Griekenland in die periode, maar thema’s die in het algemeen aan
menselijke waarden hechtten)
o De relatie tussen goden en mensen
o De verschrikkingen van oorlog
o Hoe dient een held zich te gedragen?
o Loyaliteit en moraliteit
o Moed en heldendom
o Etc.
- Archeologie van Troje
Naast het verhaal is er ook de plek Troje. Gelegen in noordwesten van
Turkije, dichtbij Griekenland, vlakbij de doorgang Egeïsche/Zwarte Zee. Al
het scheepsverkeer tussen Zwarte & Middellandse zee moet hierlangs.
Stad ligt op een strategisch belangrijke plek. Voor de Grieken in de
oudheid was het niet alleen strategisch, maar ook de grens van hun
cultuur in de 6/7e eeuw. ‘Aan de randen van beschaving’.
Plek is sinds 1860 opgegraven – door verschillende archeologen. Meest
bekende is Heinrich Schliemann.
Wat zij hebben opgegraven is een teil (tel?)/tumba: een kunstmatige
woning heuvel die is ontstaan doordat er duizenden jaren mensen op
leven. Wat gebeurt er als je er woont: brand, aardbevingen – continu
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur martha56. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
