GZO2: Het hormoonstelsel
Inleiding
• 2 regelsystemen:
o Zenuwstelsel en hormoonstelsel.
• Klieren met inwendige afscheiding (inwendige secretie) = hormoon rechtstreeks afscheiden
aan het bloed.
• Klieren met uitwendige afscheiding (externe secretie) = scheiden hun afscheidingsproduct af
aan de omgeving bvb zweetklier, speekselklier.
• Hormoon = belangrijkste hormoonklieren:
o De hypofyse;
o De schildklier;
o De bijschildklieren;
o De bijnieren;
o De alvleesklier met de eilandjes van Langerhans;
o De mannelijke en de vrouwelijke geslachtsklieren.
Hormonen worden via het bloed getransporteerd naar weefsels en
organen die gevoelig zijn voor deze hormonen. Daar hebben ze,
net als de signalen uit het zenuwstelsel, een stimulerende of
remmende werking op het functioneren van het menselijk lichaam.
Hypofyse
• = kleine klier die als een aanhangsel aan de onderkant van de hersenen zit in een uitsparing
in de schedelbasis = Turkse zadel.
• Achterkwab =produceert de hormonen oxytocine en antidiuretisch hormoon (ADH).
• Oxytocine: aan het eind van de zwangerschap komt dit hormoon vrij en veroorzaakt dan een
samentrekking van de gladde spieren van de baarmoeder.
• ADH speelt een belangrijke rol bij de uitscheiding van water uit de nieren, een verhoogd
gehalte van dit hormoon vermindert de uitscheiding van water via de nieren. Op deze manier
speelt dit hormoon een belangrijke rol bij het in stand houden van de vulling van de
bloedvaten en daarmee de bloeddruk.
• Hypofysevoorkwab :
o Groeihormoon
▪ Een stimulerende werking heeft o.d. celdeling en de celgroei. Daarmee
beïnvloedt het de groei van alle organen en weefsels. De invloed o.d.
pijpbeenderen zorgt voor de lengtegroei v.h. lichaam.
2
,Samenvatting Gezondheidsopvoeding Semester 2
o Trope hormonen:
▪ Thyreotroop hormoon (TSH) -> thyroxine.
▪ Cortiotroop hormoon (ACTH) -> corticosteroïden.
o Aantal hormonen die klieren in de geslachtsorganen stimuleren:
▪ Follikelstimulerend hormoon (FSH) stimuleert de schildklier tot afgifte van
het schildklierhormoon = Thyroxine;
▪ Luteïniserend hormoon (LH) stimuleert de bijnierschors tot productie van
hormonen: corticosteroïden;
▪ Prolactine .
Feedbackmechanisme
De werking v.d. regelmechanisme van deze stimulerende
trope hormonen berust o.h. principe v.d. feedback of terug-
koppeling. Vb TSH (thyreotroop hormoon) stimuleert de
schildklier waardoor deze meer schildklierhormoon tyroxine
gaat produceren. Het schildklierhormoon geeft op zijn
beurt, naast zijn specifieke werking op de stofwisseling, een
remmende invloed op de productie van TSH in de
kliercellen van de hypofyse. Daardoor wordt er minder TSH
geproduceerd en neemt de activiteit van de schildklier weer
af en dus ook de remming van de hypofyse die direct weer
TSH gaat produceren zo ontstaat er een evenwicht.
Schildklier
Ligt in de hals is opgebouwd uit 2 zijkwabben met langs elke kant 2
bijschildklieren (4 in totaal dus – kunnen er meer zijn).
Produceert thyroxine -> beïnvloedt stofwisseling, groei en ontwikkeling.
Weinig thyroxine? -> Verlaagde stofwisseling, koud en snel moe/ vanaf de
geboorte: dwerggroei/ op latere leeftijd: struma.
➔ Oorzaak te weinig jood.
3
, Samenvatting Gezondheidsopvoeding Semester 2
Bijschildklieren
• In totaal 4 soms kunnen er meer zijn.
• Belangrijke rol bij kalkstofwisseling in het lichaam door parathormoon samen met vitamine
D.
o Parathormoon = bijschildklierhormoon regelt het kalkgehalte v.h. bloed e.d.
kalkstofwisseling i.e. botten.
• Tssn parathormoon+calciumgehalte v.h. bloed bestaat ook een terugkoppelingsmechanisme.
Bijnieren
De bijnieren liggen als kapjes op de bovenkant van
beiden nieren. De buitenkant van de van de bijnieren
vormt de bijnierschors (cortex), de binnenzijde vormt
het bijniermerg.
Bijnierschors maakt een aantal hormonen =
bijnierschorshormonen of corticosteroïden → regelen de
water- zouthuishouding en hebben een remmende
werking op ontstekingen
Ook worden in de schors geslachtshormonen geproduceerd:
Androgenen Oestrogenen
Ook hormoon adrenaline wordt in de bijnierschors
geproduceerd. Adrenaline of stresshormoon, dit
brengt het lichaam in staat van paraatheid.
Adrenaline wordt in extra grote hoeveelheden
vrijgemaakt in geval van hevige emoties zoals
woede, angst en schrik → heeft een stimulerende
werking op verschillende organen, oiv het hormoon
gaat het hart sneller kloppen, stijgt de bloeddruk,
versnelt de ademhaling en worden de pupillen
wijder (grote ogen opzetten).
Alvleesklier
• Klier met externe secretie: enzymen die in de twaalfvingere darm terecht komen.
• Klier heeft ook een interne secretie: eilandjes van Langerhans produceren hormoon insuline
en glucagon.
• Verspreid over de pancreas liggen de eilandjes van Langerhans die bestaan uit kliercellen die
insuline produceren.
• Suikerstofwisseling:
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur goyensven. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
