Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
De verlichting in theorie en praktijk
Kort en bondige samenvatting van het eerste hoofdstuk van historische context. Zelf ga ik volgend jaar geschiedenis studeren en haal altijd achten op mijn toetsen.
H1 Historische Context: Steden en burgers in de Lage Landen - Geschiedenis vwo 4/5/6
Samenvatting H4 Historische Context: Duitsland in Europa
Tout pour ce livre (68)
École, étude et sujet
Lycée
VWO / Gymnasium
Geschiedenis
6
Tous les documents sur ce sujet (4831)
1
vérifier
Par: hellahosper • 10 mois de cela
Vendeur
S'abonner
emmabesselink
Avis reçus
Aperçu du contenu
De verlichting in theorie en praktijk (1650 – 1900)
Paragraaf 2.1 Verlichte denkbeelden (1650 – 1789)
Welke ideeën ontstonden tijdens de verlichting over een meer rechtvaardige samenleving
(1650 – 1789)?
Kennis leidt tot verdraagzaamheid en gelijkheid dat was een belangrijk idee van de
verlichting
Traditionele christelijke denkbeelden waren als sinds het einde van de middeleeuwen ter
discussie gesteld het westerse denken was toen ondergeschikt geweest aan geloof en
traditie
- Het westerse denken was toen ondergeschikt geweest aan geloof en traditie
- Mensen geloofden dat ze volkomen afhankelijk waren van God die heerste over
mens en natuur, die ieder zijn plaats in de maatschappij gaf, die voortdurend ingreep
in het dagelijks leven, die mensen strafte en die wonderen liet gebeuren
In de vroegmoderne tijd braken geleidelijk andere inzichten door als gevolg van toename
van kennis
- In de renaissance zochten wetenschappers met humanistische analyse de ware
bedoelingen van teksten uit de oudheid
- Ontdekkingsreizigers vergrootten de kennis van de wereld buiten Europa
- Door verbetering van ambachtelijke technieken kregen Europeanen ook de natuur
beter onder controle
In de 17e eeuw stelden twee filosofische stroming (het empirisme en rationalisme) dat
traditie en geloof moesten plaatsmaken voor waarneming en rede
- Empirisme kennis komt voort uit waarneming en ervaring (John Locke)
- Rationalisme rede is de belangrijkste bron van kennis (René Descartes)
Humanisme, ontdekkingsreizen, technische vooruitgang en rationalisme en empirisme
droegen bij aan de wetenschappelijke revolutie van de 17e eeuw
- Deze doorbraak bereikte een hoogtepunt met de natuurwetten van de Isaac Newton
De wetenschappelijke revolutie leidde vanaf het eind van de 17e eeuw tot optimisme over de
mogelijkheden om met het verstand en met onderzoek alles te begrijpen en te verklaren en
om de wereld te verbeteren
Zo ontstond de verlichting
= De beweging om het gebruik van het verstand (ratio) toe te passen op alle terreinen van de
maatschappij
- Alles moest redelijk zijn wat niet aan de criteria van de rede voldeed, moest
verworpen worden
, Onder invloed van de Reformatie kwam de nadruk meer te liggen op het individuele
geweten Verlichte denkers gingen een stap verder, zij stelden dat het geloof puur een
zaak van het individu was en dat mensen zelf moesten kunnen kiezen wat ze geloofden
- Zij benadrukten het belang van vrijheid en tolerantie
- John Locke scheiding van kerk en staat
Ideeën over de samenleving
Volgens traditionele christelijke opvatting was de mens zondig nadruk bij opvoeding en
onderwijs lag daarom op straffen
Jean Jacques Rousseau de mens was van nature goed, maar de maatschappij slecht
- Mensen werden slecht door ongelijkheid en leugens in de maatschappij
- Opvoeding moest natuurlijk zijn zonder straf of dwang en zonder godsdienst
Locke mens was bij geboorte een onbeschreven blad, opvoeding en omstandigheden
bepaalden of het kind goed of slecht werd later
Veel verlichte denkers hingen de vooruitgangsgedachte aan en geloofden in
maatschappelijke vooruitgang toch bestond onder hen ook twijfel over de mogelijkheden
om met verstand de wereld beter te maken
- Ze meenden dat armoede en andere ellende een gevolg waren van domheid en
achterlijkheid
Mistanden konden daardoor worden bestreden door opvoeding, onderwijs en verspreiding
van kennis
Ideeën over politiek
Volgens de traditionele opvatting was een rechtvaardige samenleving geordend naar Gods
wil verschillende groepen hadden verschillende rechten en ieder had zijn eigen plaats
- God had de koning soevereiniteit gegeven droit divin
Verlichte denkers dachten hier totaal anders over
- Locke en Rousseau natuurrechten, alle mensen waren vrij en gelijk geboren en
hebben een natuurlijk recht op leven, gezondheid, vrijheid en bezit
- Een samenleving was volgens hen rechtvaardig als deze rechten werden
gerespecteerd
Sociaal contract mensen maken de afspraak om een deel van hun vrijheid af te staan aan
de overheid, in ruil daarvoor moest de overheid hun leven, bezit en vrijheid beschermen en
bij conflicten als neutrale rechter optreden
- Als een regering zijn macht misbruikte mochten de burgers een andere regering
aanstellen
- Een vorst die als een tiran de rechten van burgers beperkte, moest met een opstand
worden afgezet
Rousseau volkssoevereiniteit = de algemene wil, directe democratie
- Sociaaleconomische gelijkheid
- Democratie kon alleen goed werken zonder grote sociale verschillen
- Afwijzen van slavernij
Locke alle mensen zijn van nature gelijk, individuen moeten niet over elkaar heersen
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur emmabesselink. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,69. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
