THEMA 10: URINAIR STELSEL
OVERZICHT URINAIR STELSEL
Urinair stelsel = excretiestelsel, uitscheidingsstelsel
-> urinair: filtreren, urine produceren, (water)oplosbare stoffen die actief/passief uitgescheiden,
gefilterd worden (passief als ze klein genoeg zijn) in de nier, evt geresorbeerd worden
-> afgedreven, tijdelijk opgestapeld (vorm van urine in de blaas) -> finaal uitscheiden
Als dit voornaamste vorm van excretie is => urinair stelsel
Urinair stelsel wordt in bekkengedeelte 1, een onderdeel worden van het genitaalstelsel
(voortplantingsstelsel): urethra-uitmonding van urine vinden we bij man en vrouw.
=> urogenitaal stelsel
VENTRAAL AANZICHT
Primaire organen van filterapparaat zijn de nieren
Nieren zijn boonvormig, bolle zijde naar periferie
-> indeuking van de boon is hilus (plaats waar bloedvaten naar binnen treden), ligt mediaal (gericht
naar de grote bloedvaten)
Ren = Latijn
Nefros = Grieks
➔ Renaal, nefroloog, nefrologisch syndroom
➔ Adrenaline, epinephrine = bijnierhormoon
Rechternier meer craniaal!!!! Halve/volle wervellengte meer naar craniaal
-> uitzondering bij varken: nieren op gelijke hoogte
-> met craniale pool diep verscholen in processus caudatus van de lever
Hilus is ontvangstplaats van grote bloedvaten die naar nier gaan -> moeten enorm veel bloed
filteren, gaan ook bloed rechtstreeks aftakken/aftappen van de aorta (lichaamsslagader)
-> stuurt 2 takken (naar elke nier 1): arteria renalis sinister & dexter
-> rechtstreekse aftakking (90°) -> op die manier enorm veel bloed naar de nieren
Opvangen en terugkeren van bloed: v. renalis, ook vanuit hilus
-> v. cava caudalis ligt (zeker op niveau van de nieren) oppervlakkiger, dus meer naar ventraal
-> v. renalis sinister & dexter
Geheel ligt hoog dorsaal!! Tegen de psoasspieren, tegen de rug aan
Is bekleed met peritoneum, geen meso -> nieren liggen retroperitoneaal, niet opgehangen in een
scheil (meso)
DWARSDOORSNEDE
-> overgang lendenwervel, laatste ribben
-> tegen wervel de psoasspieren -> daar tegen de nieren, met hilus naar mediaal gericht
Gladde massa aan de buitenzijde
-> vanuit hilus vertrekken diep (tegen wervellichaam aan) vanuit de aorta de arteria renales
-> oppervlakkiger, en rechts daarvan gelegen de v. cava caudalis die de v. renales gaat opvangen
-> zwarte lijn is buikwand = huid, spieren, …
-> nieren niet omgeven door peritoneum, liggen retroperitoneaal
, Paard: linkernier heeft een miltnierband
-> ligamentum gastrolienale!!
Nieren niet enkel retroperitoneaal, nieren zelf zijn ook omgeven door een stevig & dens nierkapsel
(moeilijk uit te rekken) = capsula fibrosa
-> kan je in gezonde omstandigheden er heel gemakkelijk van af trekken
-> fibreus kapsel, kan zwellen niet makkelijk verdragen, stevig en taai
Ook omgeven door retroperitoneaal vet, ze zijn ingebed in vetweefsel
-> vet zit overal, afhankelijk van de voedingstoestand van het dier kan het heel veel zijn tot behoorlijk
weinig -> alle ruimten die over zijn opvullen met vet
= capsula adiposa = vetkapsel omheen de nieren
-> bij uitgemergelde dieren is het 1 van de laatste vetdepots die gaan verdwijnen, samen met vet
rond het hart en de coronairgroeve (blijft dus redelijk lang aanwezig, tot we gaan uitmergelen)
Bij de kat!!! Redelijk bolle nier
-> in nierkapsel bij katachtigen komt extra structuur voor
-> kapselvenen: oppervlakkig gelegen venen, normaal liggen die in het nierweefsel zelf
hebben kenmerkend patroon richting hilus & zo bloed gaan verzamelen van de periferie van die nier
en kapsel -> overduidelijk aanwezig
-> dan draineren naar v. renalis, en v. cava caudalis
Bij het rund!!! De positie van de nieren
-> groot volume van buik ingenomen door pens (groot volume aan rechterkant -> tussen dak van
pens en psoasspieren is er zeker geen ruimte meer voor een linkernier)
Dak van pens ligt gedeeltelijk retroperitoneaal -> er past geen linkernier meer tussen
Rechternier ligt wel gewoon normaal (genoeg plaats)
Linkernier zal opgehangen zijn met hilus naar dorsaal gericht -> hangt ventraal naar beneden
(ventraal van de grote bloedvaten, 90° gedraaid)
-> weggedrukt door de pens, rectaal ook als dusdanig voelbaar
-> linkernier bij het rund verticaal opgehangen
-> uitwendig gelobde structuur
Ureter: nieren moeten afvalstoffen ook afvoeren
-> beiderzijds afgelegen afvoerkanaal (elke nier heeft er 1) die uit hilus ontspringt en richting de blaas
zal lopen
= urineleider
Ureters verlaten nier richting blaas retroperitoneaal (blijven retroperitoneaal gelegen)
-> moeten omslaan in de excavatio vesicogenitalis -> ligamentum vesicae laterale volgen om dan in
dak van de blaas (overgang blaas – blaashals) ergens dorsaal te gaan uitmonden
-> volgen enkel in het laatste stukje hun ligamentum vesicae laterale (! Volgen eerst buikwand en
komen dan in ligament terecht, ureters liggen zeker niet in ligamentum vesicae laterale in de
voorrand)
-> er ligt wel een structuur waar je het mee zou kunnen verwarren: ligamentum teres vesicae ligt aan
de voorrand van het ligamentum vesicae laterale
