Samenvatting Bijzondere overeenkomsten
Auteur: RamonavW
School: Windesheim
Vak: M3.1 Bijzondere overeenkomsten
1
,Hoofdstuk 1 Algemene inleiding
1.1 Introductie
2. Opbouw van dit studieboek
Er komen in de rechtspraktijk en in de spreektaal overeenkomsten voor die een specifieke
aanduiding hebben gebreken. Wettelijke bepalingen de van invloed zijn op inhoud van deze
overeenkomsten zijn niet in Boek 7 beschreven. Zij worden ook wel ‘onbenoemde’
overeenkomsten genoemd. Hun aard en inhoud dient dan ook te worden bepaald aan de
hand van uitleg van de tekst van de overeenkomst en aan de hand van die rechtsgevolgen
(art. 6:248 lid 1 BW).
1.2 Boek 7
3. Doel van Boek 7
Partijen zijn vrij om de inhoud en derhalve de rechtsgevolgen van hun overeenkomst naar
goeddunken te bepalen. Het burgerlijk wetboek gaat uit van een open contractensysteem.
Uit het stelsel van de BW vloeien de genoemde grenzen voort uit dwingende bepalingen die
voor alle rechtshandelingen gelden. Deze grenzen kunnen ook voortvloeien uit dwingend
recht ten aanzien van contracten of de wettelijke regeling van het wijzigen van de gevolgen
van een overeenkomst dan wel het geheel of gedeeltelijk ontbinden van een overeenkomst
op grond van onvoorziene omstandigheden (art. 6:258 jo. 6:250 BW). Daarnaast kan het
aangaan van een overeenkomst of de inhoud ervan in strijd komen met wetgeving van
bijzondere aard (art. 3:40 leden 2 en 3 BW). Diverse (detail)vragen kunnen vaak niet
beantwoord worden aan de hand van de uitdrukkelijke of stilzwijgende bedoeling van
partijen. Ook het vinden van rechtsgevolgen die voortvloeien uit art. 6:248 lid 1 BW. Het is de
bedoeling dat in Boek 7 per afzonderlijk geregeld bijzonder contract deze maatstaf nader
wordt uitgewerkt. De bijzondere wettelijke bepalingen vullen de tussen partijen gemaakte
individuele afspraken aan met bepalingen die in de bedoeling van de wetgever een
evenwichtige, objectieve toedeling van rechten en verplichtingen beogen. Deze bepalingen
zijn niet van dwingend recht, maar in beginsel van regelend recht. Behalve de goede zeden-
en openbare orde-grens (art. 3:40 lid 1 BW) kent het algemene contractenrecht twee voor de
praktijk belangrijke grenzen: een algemene (art. 6:248 lid 2 BW) en bijzondere.
5. Methoden van bescherming in Boek 7
De volgende voorschriften kunnen worden onderscheiden:
a. Bepalingen die aan een overeenkomst rechtsgevolgen verbinden die door partijen niet
kunnen worden weg gecontracteerd;
b. Bepalingen die ten aanzien van een bepaalde overeenkomst of voor een bepaald beding
een vorm voorschrijven;
c. Bepalingen die betrekking hebben op de bewijslast of op de toelaatbaarheid van
bewijsmiddelen.
6. Partijen die in Boek 7 beschermd worden
Consumentenbescherming is de ‘rode draad’ door het gehele boek 7 BW. In slechts zeer
beperkte mate bieden onderdelen van boek 7 bescherming aan rechtssubjecten die een
beroep of bedrijf uitoefenen, maar deze bepalingen die zijn er wel (art. 7:25, 406 lid 2, 423,
428-445, 608, 767-689 BW).
1.3 Boek 7 als onderdeel van het vermogensrecht
7. Gelaagde structuur: verhouding tot Boeken 3,5 en 6 BW
Het kenmerkende van de meeste bepalingen in boek 7 schuilt in de gespecifieerde inhoud
van de afzonderlijk rechten en verplichten van de partijen bij de bijzondere overeenkomst.
Deze hebben betrekking op een aantal bijzonderheden, zoals:
a. Precontractuele verbintenissen;
b. Nadere regels inzake de totstandkoming van de overeenkomst;
2
,c. De hoofd verplichten van partijen;
d. De bijkomende verplichten van partijen;
e. De beëindiging van de overeenkomst;
f. Bijzonderheden ter zake van niet nakoming of ontbinding;
g. Post-contractuele verbintenissen.
8. Gemengde overeenkomst
Een overeenkomst kan beantwoorden aan de wettelijke omschrijvingen van verscheidene
bijzondere overeenkomsten. De overeenkomst wordt dan wel een gemengde overeenkomst
genoemd. Zij vertoont de typische kenmerken van twee of meer bijzondere overeenkomsten.
Voor een gemengde overeenkomst zijn bijzonder wettelijk regime van toepassing: als een
overeenkomst aan de omschrijving van twee of meer door de wet geregelde bijzondere
soorten van overeenkomsten voldoet, dan zijn de voor elk van die soorten
gegevensbepalingen naast elkaar op de overeenkomst van toepassing (art. 6:215 BW).
9. Schakelbepalingen
Schakelbepalingen moeten worden bezien tegen de achtergrond van de uitleg. De rechter is
vrij zich van gangbare rechtsvindingsprocedure’s te bedienen, waaronder de analogie. Bij
schakelbepalingen geeft de wetgever echter een soort voorgedrukt patroon. De rechter kan
dan vaak, op grond van zijn interpretatievrijheid, dan wel met gebruikmaken van de slotzin
gemotiveerd die analogie afzien. Deze ‘van overeenkomstige toepasselijkheid’ wordt meestal
beperkt voor zover de strekking van de bepaling in verband met de aard van de
rechtsverhouding zich tegen de overeenkomstige toepassing verzet. Uit de wetsystematiek
en uit haar tekst vloeit voort dat schakelbepalingen in tweeërlei opzicht méér behelzen dan
alleen maar een vorm van voorgeschreven analogie. De rechter heeft overigens wel een vrij
grote beoordelingsruimte of de desbetreffende wet wordt doorgeschakeld of niet. De
gereedschapskist van de wetgever kent ook bepalingen die de toepassing van bepaalde
onderdelen op al dan niet vergelijkbare figuren niet toestaan, die deze toepassing
uitschakeling. Soms gebeurt dit expliciet, soms is het uit de wettekst zelf niet kenbaar.
Expliciete uitschakelingen kent twee varianten: bepalingen verklaren dat inhoud X niet van
toepassing is op figuur Y, of bepalingen die aangeven dat een uitgeschreven geval ‘slechts’
of ‘uitsluitend’ van toepassing is.
Hoofdstuk 2 Koopovereenkomst
2.1 Algemene opmerkingen
15. Internationale handelskoop: het Weens Koopverdrag
Voor internationale handelskoop is ook het Weens Koopverdrag van belang. Dit is een in
1980 gesloten verdrag, dat erop is gericht om het kooprecht tussen een professionele koper
en professionele verkoper in internationaal verband te uniformeren. Het verdrag regelt de
totstandkoming van de koopovereenkomst en de daaruit voorvloeiende rechten en plichten
van koper en verkoper. Partijen kunnen echter de werking van dit verdrag uitsluiten en dit
gebeurt in de praktijk regelmatig.
17. De definitie van de koopovereenkomst
De koopovereenkomst is erop gericht om tegen betaling van een geldsom het eigendom van
een bepaalde zaak over te dragen (art. 7:1 BW). Het eigendom gaat pas over op de koper
indien naast een geldige koopovereenkomst, sprake is van een eigendomsoverdracht (art.
3:84 BW) en een beschikkingsbevoegde verkoper. Het gaat hier om een koop van een zaak,
dat wil zeggen een voor menselijke beheersing vatbaar stoffelijk object (art. 3:2 BW).
Niettemin zijn de regels over koop van overeenkomstige toepassing van de koop van een
vermogensrecht (art. 3:6 BW), althans voor zover dit in overeenstemming is met de aard van
het recht (art. 7:47 BW).
3
,18. Bijzondere soorten koop
De regeling over de koop is van toepassing op alle soorten koopovereenkomsten. Aan een
aantal bijzondere soorten koopovereenkomsten zijn vervolgens nog bijzondere regels gewijd.
Ten eerste de consumentenkoop, dat wil zegen de koopovereenkomst van roerende zaken
waarbij de verkoper bedrijfs- of beroepsmatig handelt en de koper een natuurlijke persoon is
die niet handelt in de uitvoering van een beroep of bedrijf (art. 7:5 BW). Ten tweede de koop
van een onroerende zaak (art. 7:2 en 3 BW). Ook ten aanzien van de koop op afbetaling en
de huurkoop gelden bijzondere regels (art. 7A:1576 en 1576h BW). Voorts worden aan de
koop van vermogensrechten bijzondere regels gewijd (art. 7:47 en 48 BW).
2.2 Koop: totstandkoming
20. Aanbod en aanvaarding
Evenals elke andere overeenkomst komt het koopcontract door aanbod en aanvaarding tot
stand (art. 6:217 BW). Voor de totstandkoming van het koopcontract gaat het er dan om dat
partijen het eens zijn over de essentialia, zoals prijs en hoeveelheid (art. 7:4 BW). Het
aanbod moet worden onderscheiden van de enkele uitnodiging tot het doen van een aanbod,
of van een uitnodiging om in onderhandeling te treden. Slechts wanneer duidelijk is dat de
aanbieder door de aanvaarding zonder enige voorhoudt definitief gebonden wenst te raken,
kan van een aanbod tot koop worden gesproken. De aanvaarding van een aanbod sorteert in
principe pas effect op het moment dat zij de geadresseerde heeft bereid (art. 3:37 lid 3 en
6:224 BW). Aan wie een zaak is toegezonden en die redelijkerwijs mocht aannemen dat
deze toezending is geschied om hem tegen betaling tot een koop te bewegen, bevoegd is de
zaak zonder betaling te behouden (art. 7:7 BW). Onder de koop op proef wordt normaliter de
koop verstaan, die is gesloten onder de opschortende voorwaarde dat de zaak voldoet.
Voldoet de zaak niet, dan heeft de aspirant-koper het recht om de zaak te retourneren, in
welk geval de koopovereenkomst tot stand is gekomen (art. 7:45 BW).
21. Intermezzo: de bedenktijd
In sommige gevallen kan de koper zich gedurende enige dagen bevrijden van een in
beginsel geldig gesloten contract, door zich te beroepen op een wettelijke bedenktijd. Een
koper komt een bedenktijd toe indien de wet dit expliciet bepaalt.
2.3 Koop: vernietiging
22. Nietigheid en vernietigbaarheid
Een koopovereenkomst kan nietig of vernietigbaar zijn. In beide gevallen wordt de geldigheid
van het koopcontract met terugwerkende kracht aangetast (art. 3:53 BW). Ook één enkele
contractsbepaling kan worden vernietigd, zij het dat voor het overige de overeenkomst in
beginsel in stand blijft (art. 3:41 BW). Zo is een koop nietig, wanneer deze is gesloten in strijd
met een wettelijk vormvoorschrift (art. 3:39 jo. 7:2 lid 1 BW) of indien deze is gesloten in strijd
met een dwingede wetsbepaling die niet uitsluitend de strekking heeft om één der
contractspartijen te beschermen (art. 3:40 lid 2 en 3 BW). De koopovereenkomst is
vernietigbaar indien een handelsonbekwame deze heeft gesloten (art. 1:234 BW), als de
koop strijdig is met een dwingede wetsbepaling die louter de bedoeling heeft één van de
contractspartijen te beschermen (art. 7:6 lid 1 BW), of indien bij de elektronische koop via
internet onvoldoende informatie is verschaft (art. 6:227b lid 4 BW). Tot slot is de
koopovereenkomst vernietigbaar indien sprake is vaneen wilsgebrek, zoals dwaling, bedrog,
bedreiging of misbruik van omstandigheden.
23. Wilsgebreken: dwaling
Indien de wil van een contractspartij op een gebrekkige wijze is gevormd, wordt gespreken
van een wilsgebrek. Een koopovereenkomst die onder invloed van één van de wilsgebreken
tot stand is gekomen, is vernietigbaar. Een overeenkomst die onder invloed van dwaling tot
stand is gekomen en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten, is
vernietigbaar indien ofwel de dwaling te wijten is aan een inlichting van de wederpartij (art.
6:228 lid 1 sub a BW), ofwel de wederpartij de dwalende had behoren in te lichten (sub b),
4
,ofwel sprake was van wederzijdse dwaling (sub c). Het moet aannemelijk zijn dat de
koopovereenkomst zonder deze dwaling niet, of met een andere inhoud, zou zijn gesloten.
2.4 Verplichtingen verkoper
2.4.1 Algemeen
24. Inleiding
De verkoper heeft twee hoofdverplichtingen: hij moet de verkochte zaak met toebehoren in
eigendom overdragen en hij moet deze zaak aan de koper afleveren (art. 7:9 BW). De
verkochte zaak moet aan de overeenkomst beantwoorden (art. 7:17 BW).
2.4.2 De verplichting tot eigendomsoverdracht
25. De verplichting tot eigendomsoverdracht…
Op de verkoper rust de plicht de verkochte zaak in eigendom over te dragen (art. 3:84 BW).
Er moet sprake zijn van een geldige titel, van een beschikkingsbevoegde verkoper en van
een levering. De zaak moet naar toebehoren worden afgeleverd (art. 7:9 lid 1 BW). Naar
toebehoren wordt onder verstaan garantiecertificaten, aankoopbewijzen en
gebruiksaanwijzingen.
26. … zonder rechtsgebreken
De verkochte zaak moet worden overgedragen zonder bijzondere lasten en beperkingen met
uitzondering van die welke de koper uitdrukkelijk heeft aanvaard (art. 7:15 BW). Tenzij
partijen ander afspreken, is zodoende het uitgangspunt dat de volledige eigendom wordt
overgedragen en dat derden geen rechten van welke aard ook op de zaak geldend kunnen
maken. De verkoper staat in voor de afwezigheid van een bijzondere last die na de
contractsluiting in het openbare registers is ingeschreven (art. 7:15 lid 2 jo. 3:84 BW). Als op
de gekochte zaak een dergelijke last of beperking rust, dan kan de koper ook nog vorderen
dat de last wordt opgeheven (art. 7:20 BW). Dat heeft vaak echter niet het gewenste gevolg,
omdat rechthebbenden ter zake van zakelijke rechten en huur in hoge mate worden
beschermd. Omdat de verkoper die zich niet aan art. 7:15 BW houdt in de nakoming van zijn
verplichting tekortschiet, kan de koper wel schadevergoeding vorderen (art. 6:74 jo. 6:95
BW) of de overeenkomst krachtens art. 6:265 BW ontbinden.
2.4.3 De verplichting tot afleveren
27. De verplichting tot afleveren
De tweede hoofdverplichting van de verkoper is het afleveren van de gekochte zaak en haar
toebehoren (art. 7:9 lid 2 BW). De koper moet dus het bezit van de zaak hebben verkregen
en in staat zijn de zaak voor zichzelf te houden (art. 3:107 BW). In de meeste gevallen is de
verkoper bezitter en zal hij het bezit overdragen door de koper in staat te stellen dezelfde
macht over de zaak uit te oefenen die hijzelf ook uitoefende, maar bezitsoverdracht is ook
mogelijk door overhandiging van sleutels, die de macht over het gekochte verschaffen
(traditio symbolica) of door een tweezijdige verklaring (art. 3:115 BW). Wanneer een zaak
wordt verkocht onder eigendomsvoorbehoud (eigendom gaat pas op de koper over zodra is
betaald), dan blijft de verkoper bezitter en eigenaar. Onder aflevering kan in dit geval dus
niet bezitsverschaffing worden verstaan, maar voldoende is dat de zaak in de feitelijke macht
van de koper wordt gesteld (art. 7:9 lid 3 BW).
28. Kosten aflevering
Het juridisch afleveren van een zaak kost meestal geld. Het betreft hier niet de kosten voor
vervoer (art. 7:13 BW), maar louter de kosten ten behoeve van of gepaard gaand met de
aflevering in juridische zin, zoals de kosten van weging, meting en telling van het producten
die van gebruikelijk verpakking (art. 7:12 BW).
29. Bijzondere gevolgen van aflevering: vruchten en verplaatsing risico
De aflevering van de zaak heeft twee bijzondere gevolgen. In de eerste plaats heeft de koper
vanaf het moment van aflevering recht op de natuurlijke vruchten en de burgerlijke vruchten
5
,(art. 7:14 BW). In de tweede plaats heeft de aflevering gevolg dat het ‘risico’ van de zaak
overgaat op de koper, ook al is de eigendom nog niet overgedragen van eigenaar (art. 7:10
BW). De koper heeft geen recht om de overeenkomst (gedeeltelijk) te ontbinden indien de
gekochte zaak in waarde achteruit is gegaan ná het moment van aflevering. Hij moet in een
dergelijk geval de volledige koopprijs betalen. Art. 7:10 BW heeft zodoende als consequentie
dat alles wat na het moment van juridische aflevering met de zaak gebeurt, in principe voor
risico van de koper komt. Hierop bestaat een uitzondering indien de zaak in warde achteruit
gaat door laakgedrag van de verkoper. Het risico is soms ook al eerder, dus nog vóór de
aflevering, overgaat op de koper, en wel indien hij niet meewerkt aan de aflevering (art. 7:10
lid 2 BW). Hij komt dan in zogenoemd schuldeisersverzuim.
2.4.4 De verplichting een conform product te leveren: het conformiteitsvereiste van
art. 7:17 BW
30. Het conformiteitsvereiste
De laatste belangrijke verplichting van de verkoper betreft het conformiteitsvereiste.
Daarmee wordt bedoeld dat de door de verkoper afgeleverde zaak op het moment van de
aflevering aan de overeenkomst met beantwoorden (art. 7:17 lid 1 BW). De overige vijf leden
geven aan wanneer aan dit conformiteitsvereiste is voldaan. Een zaak beantwoordt in ieder
geval niet aan de overeenkomst indien zij, mede gelet op de aard van de zaak en de
mededelingen die de verkoper over de zaak heeft gedaan, niet de eigenschappen bezit die
de koper op grond van de overeenkomst verwachten (lid 2). Lid 3 stelt voorts buiten twijfel
dat aan de conformatieseis evenmin is voldaan als een geheel andere zaak dan afgesproken
wordt geleverd of wanneer de hoeveelheid verschilt met het overeengekomen. Bij de
beantwoording van de vraag of een product voldoet aan hetgeen de koper normaliter mocht
verwachten, is naast een mededeling van de verkoper, ook een eventuele onderzoeksplicht
van de koper van belang: onder omstandigheden rust op hem de plicht te onderzoeken of
het product inderdaad adequaat is. Wenst de koper het aangeschafte product te gebruiken
voor een specifiek doeleinde dan kan op art. 7:17 BW pas een beroep worden gedaan indien
melding wordt gemaakt van dit bijzondere gebruik (art. 7:17 lid 2 BW). Dit heeft tot gevolg dat
de koper de verkoper ervan op de hoogte moet stellen wat hij ermee wil doen. Pas indien de
verkoper vervolgens ten onrechte aangeeft dat het product ervoor geschikt is, komt art. 7:17
BW in beeld.
2.4.5 Resterende verplichtingen van de verkoper
31. Product recall, after sales service
Op de verkoper rust een aantal bijzondere verplichtingen, zoals onder omstandigheden de
verplichting de zaak terug te roepen indien deze gevaarlijk blijkt te zijn (‘product recall’) of de
verplichting een zaak deugdelijk te verpakken (art. 6:248 lid 1 BW). Bij duurzame – vooral
elektronische – artikelen rust op de verkoper bovendien de verplichting de zaak nog enige
tijd na de aankoop te – kunnen – repareren, en dus om nog enige tijd reserveonderdelen in
voorraad te hebben. Dit wordt met de term ‘after salesservice’ aangeduid (art. 6:248 BW).
2.5 Gevolgen niet-nakoming door verkoper
2.5.1 Algemeen
32. Overige acties
Als de verkoper tekortschiet in de nakoming van de verplichtingen kan de koper in de eerste
plaats als aansporing tot nakoming tijdelijk zijn eigen prestatie opschorten, totdat de
wederpartij presteert (art. 6:52 en 262 BW). Heeft dit geen effect, dan heeft de koper drie
mogelijkheden: hij kan nakoming, ontbinding en schadevergoeding eisen.
2.5.2 Nakoming
33. Nakoming: opheffing last
Als de verkoper zich niet houdt aan zijn plicht om de zaak zonder rechtsgebreken af te
leveren (art. 7:15 BW), dan kan de koper vorderen dat de last of beperking wordt opgeheven,
mits de verkoper hieraan redelijkerwijs kan voldoen (art. 7:20 BW). De verkoper moet de
6
,derde dus bewegen om afstand te doen van zijn recht. De verkoper is gehouden deze prijs te
betalen, althans voor zover deze prijs redelijk is.
34. Nakoming: aflevering van het ontbrekende
De koper kan vorderen: aflevering van het ontbrekende, herstel of vervanging (art. 7:21 BW).
Omdat dit allemaal vormen van nakoming zijn, behoeft niet eerst een ingebrekestelling (art.
6:82 BW) te worden uitgebracht. De koper heeft recht om kosteloos en binnen een redelijke
termijn het ontbrekende te ontvangen (art. 7:21 lid 1 sub a en lid 4 BW).
35. Nakoming: herstel
De koper heeft recht op kosteloos herstel, ofwel reparatie, van de afgeleverde zaak, mits de
verkoper hier redelijkerwijs aan kan voldoen (art. 7:21 lid 1 sub b BW). Ter beoordeling van
de vraag of herstel van de verkoper kan worden gevergd, wordt onder meer gekeken naar de
waarde van de zaak in relatie tot de kosten van herstel. De wet geeft de koper geen expliciet
recht op een gratis vervangende zaak gedurende de periode van herstel, maar zulks kan wel
voortvloeiden uit de verplichtingen dat de zaak binnen een redelijke termijn en zonder ernstig
overlast moet worden herstelt (art. 7:21 lid 3 BW). Voorts kan soms schadevergoeding ter
hoogte van de huurprijs van de vervangende zaak worden gevorderd.
36. Nakoming: vervanging
Ook heeft de koper in beginsel recht op vervanging van de afgeleverde zaak (art. 7:21 lid 1
sub c BW). Dit betekent dat de koper in principe en nieuw product kan eisen. Hij kan dat
echter niet indien het gebrek onbeduidend is. Bovendien hoort vervanging niet tot de
mogelijkheden indien de non-conforme zaak extra beschadigd raakt in de periode dat de
teleurgestelde koper ervoor dacht om de zaak aan de verkoper te retourneren. Ook hier
moet de vervanging kosteloos geschieden, en zonder veel overlast (art. 7:21 lid 3 BW).
Soms kan onder bijzondere omstandigheden echter een gebruiksvergoeding door de koper
redelijk zijn, met name wanneer het gekochte product lange tijd intensief is gebruikt en de
koper een zaak terugkrijgt die substantieel langer meegaat dan het oorspronkelijke product.
2.5.3 Schadevergoeding
37. Schadevergoeding: toerekenbare tekortkoming
De koper kan in plaats van nakoming ook schadevergoeding eisen. Het normale regime uit
boek 6 is van toepassing, zodat pas recht bestaat op schadevergoeding indien sprake is van
toerekenbare tekortkoming (art. 6:74 lid 1 BW) en indien, tenzij nakoming blijven onmogelijk
is, de verkoper in verzuim is (lid 2). Dit verzuim vereiste betekent dat degene die
schadevergoeding wil, aan de debiteur in beginsel eerst een ingebrekestelling moet sturen
(art. 6:81 BW), waarin deze de gelegenheid wordt geboden na te komen. De tekortkoming bij
een koopovereenkomst bestaat uit de naleving van (art. 6:74 BW):
- De verplichting het eigendom onbelast, zonder rechtsgebreken, over te dragen (art. 7:15
BW).
- De verbintenis tot aflevering (art. 7:9 BW).
- De verplichting een product te leven dat beantwoordt aan de overeenkomst
(conformiteitseis art. 7:17 BW).
- Een bijkomende verbintenis.
Om schadevergoeding te kunnen krijgen, moet de tekortkoming aan de verkoper toe te
rekenen zijn (art. 6:75 BW). Bij de eerste twee hoofdverplichtingen van de verkoper wordt
aangenomen dat de tekortkoming bijna altijd krachtens verkeersopvattingen aan de verkoper
toe te rekenen valt.
38. Schadevergoeding: dagprijs en dekkingskoop
De aanvullende schadevergoeding bij ontbinding (art. 6:277 BW) van de koop van zaken met
een dagprijs, gelijk is aan echt verschil tussen het kooprijs en deze dagprijs (art. 7:36 BW).
De schadevergoeding kan ook worden vastgesteld op het niveau van een redelijke
7
, dekkingskoop, ofwel de koop waartoe moest worden overgegaan omdat de oorspronkelijk
koop niet doorging (art. 7:37 BW). De koper mag kiezen voor ofwel de abstracte
schadevergoeding ofwel de concrete schadevergoeding.
2.5.4 Ontbinding
39. Ontbinding
Ontbinding van de overeenkomst heeft een wederzijdse ongedaanmakingsverbintenis tot
gevolg: de koper moet het product teruggeven en de verkoper moet op zijn beurt de
koopprijs restitueren, eventueel samen met een aanvullende schadevergoeding. Behalve
voor de consumentenkoop (art. 7:22 BW), heeft de kooptitel geen bijzondere regel aan de
ontbinding gewijd. De overeenkomst wordt pas ontbinden indien nakoming niettemin uitblijft.
Ook partiële ontbinding van de overeenkomst is mogelijk. Dit geeft de koper met name
mogelijkheden indien de gekochte zaak gebrekkig is, maar hij haar wel wil houden. Partiële
ontbinding betekent dat de koper recht heeft op prijsvermindering omdat de verkoper door
een gebrekkig product te leven, slechts gedeeltelijk aan zijn verplichting heeft voldaan.
2.5.5 Diversen: klachtplicht en verjaring
40. Klachtplicht
Het is voor de verkoper van belang om binnen en redelijke tijd zekerheid te krijgen over de
wensen van de koper, te meer daar een laat ingediende klacht over een non-conform
product door dit tijdsverloop moeilijk is te verifiëren. De koper moet de verkoper op de hoogte
stellen van een gebrek en wel ‘binnen bekwame tijd’ nadat hij heeft ontdekt dat het gekocht
niet aan de overeenkomst beantwoordt of dit redelijkerwijs had behoren te ontdekken.
Ontdekt de koper inderdaad een gebrek, of had hij dit bij een inspectie moeten ontdekken,
dan is de koper vervolgens gehouden het gebrek binnen een korte tijd aan de verkoper
mede te delen. De koper die niet voldoet aan zijn klachtplicht, verliest als zijn rechten.
41. Verjaring
De koper die aan zijn klachtplicht heeft voldaan, heeft in beginsel nog twee jaar de tijd om
ook daadwerkelijk een rechtsvordering in te stellen (art. 7:23 lid 1 BW). Binnen twee jaar na
de mededeling aan de verkoper moet de koper actie hebben ondernomen.
2.6 Verplichtingen koper
42. Betaling koopprijs
De hoofdverplichting van de koper is het betalen van de koopprijs (art. 7:26 lid 1 BW). Is de
koopprijs niet vastgesteld, dan is hij een redelijke prijs verschuldigd (art. 7:4 BW).
43. Schuldeisersverzuim
De koper heeft geen algemene verplichting om de gekochte zaak in ontvangst te nemen,
maar hij raakt wel in zogenaamde schuldeisersverzuim als hij dit niet doet (art. 6:58 BW).
Totdat de koper de zaak daadwerkelijk heeft teruggegeven, moet hij wel ‘als een goed
schuldenaar voor het behoud ervan zorgen’ (art. 7:29 BW). Gaat het om een zaak die snel
bederft of anderszins in kwaliteit achteruitgaat, dan moet de koper de zaak op een geschikte
wijze verkopen (art. 7:30 BW).
2.7 Gevolgen niet-nakoming door koper
45. Ontbinding: art. 7:33 en 7:34 BW
De weigering van de koper om een zaak waarvan aflevering op een bepaalde dag essentieel
is, in ontvangst te nemen, levert een grond voor ontbinding op (art. 7:33 BW). De verkoper
kan de koop schriftelijk ontbinden indien het achterwege blijven van inontvangstneming hem
goede grond geeft te vrezen dat de prijs niet zal worden betaald (art. 7:34 BW).
46. Ontbinding: recht van reclame
Het recht van reclame is een vorm van ontbinding met zogenoemde zakelijk werking. De
reguliere ontbinden van een overeenkomst (art. 6:265 BW) heeft namelijk slechts een
8
