Notes de cours
VES6: De verpleegkundig specialist als coach en gezondheidspromotor
- Établissement
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting/ notities van de hoorcolleges
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
1De verpleegkundig specialist als coach en gezondheidspromotor
LES 1: Introductie tot de gezondheidspromotie
Gezond leven is het expertisecentrum inzake preventie, bevordering van een gezonde levensstijl en
gezonde omgeving. Met bijzondere aandacht voor mensen in maatschappelijk kwetsbare situaties en
gezondheidsongelijkheid. We verbinden en versterken iedereen om samen de complexe
gezondheidsuitdagingen van vandaag en morgen aan te pakken.
1. Doelstellingen van de les
• Wat is gezondheid?
o Benoem de 5 kenmerken van gezondheid
o Benoem de 4 grote groepen determinanten uit het model van Lalonde en geef er
voorbeelden bij
• Wat is gezondheidsbevordering versus ziektepreventie? Versus andere begrippen in deze
context?
• Wat is gezondheidsverandering?
• Wat is het onderscheid tussen primaire, secundaire en tertiaire preventie?
o Je geeft een omschrijving van de 3 doelen, de 4 doelgroepen en de 3 stadia van
preventie
o Je legt het verband uit van het werken met de 4 pijlers van preventie
• Hoe is preventie en gezondheidsbevordering georganiseerd in Vlaanderen? Wat zijn de
belangrijke partnerorganisaties?
o Je beschrijft de positie en functie van elke speler in de Vlaamse preventiestructuur
o Je beroept je op het Logo uit jouw regio wanneer je advies wilt of concreet aan de
slag wilt met een thema
o Je weet wat de belangrijkste richtlijnen en aanbevelingen in functie van preventie
van de Vlaamse partnerorganisatie te vinden
o Je gebruikt de website www.preventiemethodieken.be
• Wat zijn de kwetsbare groepen? Hoe kan je als zorgverlener kwetsbare groepen identificeren
en wat is het belang hiervan?
o Je legt uit wat gezondheidsongelijkheid is en noemt de 5 sociale determinanten
o Je legt uit wat de links is tussen mensen in maatschappelijk kwetsbare situaties en
risicogroepen en ongelijke gezondheid
o Je legt uit wat gezondheidsvaardigheden zijn
o Je bekijkt je rol als VP om hierbinnen kritisch te zijn
2. Waarom gezondheidspreventie?
Tot 75% van de westers gezondheidszorguitgaven gaat naar chronische gezondheidsaandoeningen.
Nochtans kan 80-20% van de hart- en vaatziekten en diabetes type 2 en 40% van de kankers
voorkomen worden door preventie.
Er gaat een groot deel van de uitgaven naar chronische zorg. Veel kan voorkomen worden
door preventie. Momenteel gaat 1,6% van het budget naar preventie, terwijl 5% is
aangewezen.
, 2
3. Wat is gezondheid?
Gezondheid is een complex gegeven. Dit betekent niet ‘vrij van ziekte’ (bijvoorbeeld: iemand met
kanker kan zich gezondheid voelen, iemand met chronische aandoeningen ook…)
Vijf kenmerken van gezondheid:
1. Lichamelijke, mentaal en sociale relaties
2. Gezond zijn en gezond voelen
3. Gezondheid als positief begrip
4. Gezondheid als middel tot zelfrealisatie
5. Gezondheid als deel van een breder geheel
3.1 Biospychosociaal model
Holistische benadering volgens WHO: ‘Health is a state of complete physical, mental and social well-
being and not merely the absence of disease or infirmity’.
Kritiek: Gezondheid is een ‘toestand’ waardoor geen dynamisch proces. Je kan je goed
voelen, terwijl je fysiek wel slecht bent.
3.2 Gezond zijn en gezond leven
Gezond voelen = de subjectieve beleving, het welbevinden
Gezond zijn = objectieve parameters, kunnen goed zijn terwijl de mensen zich wel ziek voelen
3.3 Gezondheid als positief begrip
“Salutogenesis, the exploration of the origin of health, emphasizing human strengths and not just
weakness, human capacities and not just limits, well-being and not just illness”
• Salutogenesis = vertrekt vanuit een positieve invulling van gezondheid, versterken van de
zieken die invloed hebben op de gezondheid (= bepaalde determinanten)
o Empoweren van mensen om zelf gezonde keuzes te maken
o Gezonde leefomgeving
• Pathogenese = ontstaan van ziekte door risicofactoren
Huber
Positieve gezondheid = ‘Het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale
levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren in het licht van de fysieke,
emotionele en sociale uitdagingen in het leven.’
Positieve gezondheid bestaat uit volgende 6 concepten:
1. Lichaamsfuncties
2. Mentaal welbevinden
3. Zingeving
4. Kwaliteit van leven
5. Sociaal maatschappelijk participeren
6. Dagelijks functioneren
, 3
3.4 Middel tot zelfrealisatie
Gezondheid kan het makkelijk, maar ook net moeilijk(er) maken om bepaalde levensdoelen te
realiseren. Daarom: empoweren om invloed uit te oefenen op gezondheid, maar er ook nog een
context!
• Gezondheid kan je de kans geven om regie uit te voeren
• Maakt het makkelijker/ moeilijker om doelen te realiseren
• Mensen empoweren om zelf met hun gezondheid aan de slag te gaan: rekening houden met
de context, niet het gevoel geven dat ze helemaal verantwoordelijk zijn voor hun eigen
gezondheid
3.5 Gezondheid als deel van het breder geheel
Welzijn verwijst naar de algemene levenstevredenheid die mensen en gemeenschappen ervaren,
maar gezondheid is een belangrijke factor van welzijn.
• Gezondheid = deel van een ontwikkelingsdoelstellingen, maar staat niet op zichzelf
(bijvoorbeeld: te maken met armoede, kwaliteitsvol onderwijs)
• Welzijn = bredere term waar ook gezondheid onder valt
o Gaat ook over respect, verbondenheid, goede leefomstandigheden
4. Model van Lalonde: determiwat?
Gezondheid wordt bepaald door verschillende factoren:
1. Biologische factoren: gewicht, erfelijke ziektes, leeftijd
2. Omgeving
a. Sociale omgeving: netwerk dat je hebt, familieleden/ armoede, waarden/ normen in
je omgeving
b. Economische context: hoe betaalbaar is gezonde voeding?
c. Politieke omgeving: welke wetten en regels zijn er die gezonde voeding promoten?
3. Leefstijl: hoe ga je met voeding om?
4. Voorzieningen in de gezondheidszorg
a. Gedragsfactoren: hoe ga je met voeding om?
5. Begrippen in preventie
5.1 Van preventie naar doel
Ziektepreventie = voorkomt specifieke ziekten of signaleert deze vroegtijdig
Gezondheidsbevordering = uitgangspunt is streven naar een gezonde leefstijl en een gezonde sociale
en fysieke omgeving:
• Gezondheidsvoorlichting: informeren om kennis en inzichten te vergroten, sensibiliseren om
attitudes en normen te beïnvloeden, opvoeden/ trainen om vaardigheden aan te leren
Gezondheidsbescherming = gericht op blootstelling aan bepaalde gezondheidsrisico’s, gaat uit van
veiligheid als model (bijvoorbeeld: juist sorteren, verkeersveiligheid)
Wat is gezondheidsbevordering?
• Health promotion is the process of enabling people to increase control over, and to improve,
their health. It moves beyond a focus on individual behaviour towards a wide range of social
and environmental interventions.
, 4
• As a core function of public health, health promotion supports governments, communities
and individuals to cope with and address health challenges. This is accomplished by building
healthy public policies, creating supportive environments and strengthening community
action and personal skills.
5.2 Preventie naar fase van de ziekte (stadium)
Primaire preventie = voorkomen – secundaire preventie = screening/ vroeg opsporing – tertiair =
voorkomen/ beperken gevolgen
5.3 Preventie naar doelgroep
Doelgroep van Vorm van preventie Bekostigd door Voorbeeld
preventie
Gezonde bevolking Universeel Alle overheden in het Kwaliteit drinkwater
land en aanleg fietspaden
Bevolking met een Selectief Alle overheden in het Griepvaccinatie en
verhoogd risico land en RIZIV bevolkingsonderzoek
Individu met Geïndiceerd Vlaamse overheid en Bewegen op
beginnende klachten RIZIV voorschrift
Individu met Zorg gerelateerd Federale overheid en Farmacologische
aandoening RIZIV behandeling na infarct
Model EUHPID
Ziektepreventie en gezondheidsbevordering wordt
heel vaak samengenoemd
Links = gezondheidspromotie
Rechts = het vermijden van risicofactoren
6. Preventie als strategie
Gezondheidsmatrix
• Educatie: kennis en vaardigheden vergroten
• Omgevingsinterventie: bijvoorbeeld aantal automaten op school verkleinen
• Afspraken en regels: bijvoorbeeld enkel aanbieden van vegetarische voeding
• Zorg en begeleiding: hoe zorg ja dat mensen die risico’s lopen goed begeleid worden?
Vier preventiestrategieën die gebruikt worden in Vlaanderen:
1. Educatie = kennis en vaardigheden vergroten
2. Omgevingsinterventies = een omgeving creëren die de gezondheid beschermt en aanzet tot
gezonde keuzes
3. Regels en afspraken = motiverend kader bieden waarin regels en afspraken aanzetten tot
gezondheid
4. Zorg en begeleiding = zorgnoden tijdig detecteren, signaleren en zorgen voor kwaliteitsvolle
doorverwijzing
Dit heeft als doel een gezond leven in een gezonde omgeving zo evident mogelijk te maken =
gezondheidswinst boeken.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Mollll. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
53068 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans