Deze samenvatting is gebaseerd op het boek 'Thema's Maatschappijleer VWO 4'. Deze samenvattingen zijn in 2022 en 2023 gemaakt. De samenvatting gaat over Hoofdstuk 3 "Parlementaire democratie". De zinnen en/of begrippen die rood gemarkeerd zijn, zijn op onze toets gevraagd en heeft het boek aangegev...
Samenvatting Thema's Maatschappijleer voor VWO 2022-2023 van hoofdstuk 1,2 & 3 werkboek - Maatschappijleer
Tout pour ce livre (11)
École, étude et sujet
Lycée
VWO / Gymnasium
Maatschappijleer
4
Tous les documents sur ce sujet (994)
Vendeur
S'abonner
nynkebouwhuis
Aperçu du contenu
Hoofdstuk 3 : Parlementaire democratie
§1 Wat is democratie?
Wereld bedekt met staten
1648 = Vrede van Münster gesloten (Vrede van Westfalen)
→ erkenning van de soevereine staat
Soevereiniteit Wanneer een staat op duidelijk, begrensd gebied het hoogste gezag
uitoefent en het geweldsmonopolie heeft. / Het exclusieve recht van een
staat om zonder inmenging van buitenaf beslissingen te nemen.
Thomas Hobbes: soevereine staat met soeverein vorst is nodig om ‘oorlog van allen tegen
allen’ te voorkomen.
Het belang van politiek
Politiek Het maken van keuzes waaraan alle burgers in een staat zijn gebonden.
→ uitgevoerd door ‘dienaren van de macht’ (ministers, ambtenaren, politie,
leger)
Algemeen belang Zaken die voor veel mensen belangrijk en nuttig zijn.
Politiek besluit:
- Efficiënt besturen (daadkrachtig)
Je kijkt vooral naar doelmatig resultaat.
of
- Maximale participatie (burgers meer invloed geven)
Je kiest ervoor een proces van democratische besluitvorming, waarbij je de
verschillende belangen zorgvuldig afweegt.
Democratie
De Griekse oudheid kent de eerste vorm van een directe democratie.
De naam democratie komt van de Griekse
woorden: démos (volk) en kratein (regeren).
Directe democratie Een bestuursvorm waarbij de
bevolking direct invloed
uitoefent op de politieke
besluitvorming.
Representatieve Een bestuursvorm waarbij
democratie het volk vertegenwoordigers
kiest die de beslissingen
nemen en aan de bevolking
verantwoording moeten
afleggen over hun beleid.
Voordelen:
- Er hoeft niet door de hele bevolking over elk onderwerp gestemd te worden.
- Verschillende instituties controleren elkaar (trias politica).
,Kenmerken van een democratie:
● Er is individuele vrijheid.
● Er gelden politieke grondrechten.
● Politie en leger hebben beperkte bevoegdheden.
● De rechtspraak is onafhankelijk.
● Er is persvrijheid.
2 soorten representatieve democratieën:
● Parlementair stelsel
○ Gekozen parlement is hoogste orgaan.
○ Uitvoerende macht wordt gekozen door parlement en moet verantwoording
afleggen aan parlement.
○ Staatshoofd is meestal niet gekozen en heeft beperkte macht.
○ → Koning? dan spreken we van een constitutionele monarchie (NL)
● Presidentieel stelsel
○ Volk kiest parlement én president.
○ President heeft veel politieke macht.
○ President is hoofd van de regering en kan ministers benoemen en ontslaan.
○ Om macht te beperken heeft de president meestal niet het
ontbindingsrecht: het recht om het parlement te ontbinden.
Parlementair stelsel Representatieve democratie waarbij de bevolking via
verkiezingen een volksvertegenwoordiging kiest, het
parlement.
Constitutionele monarchie Een staatsvorm waarin de taken en bevoegdheden van het
staatshoofd in de Grondwet zijn vastgelegd.
Presidentieel stelsel Representatieve democratie waarin de bevolking niet alleen
het parlement, maar ook het staatshoofd kiest.
In Nederland:
Sinds 1814 → Constitutionele monarchie
Sinds 1848 → Parlementaire democratie met een constitutionele vorst (Willem
II)
Parlementaire democratie Een democratie met een parlementair stelsel.
Grondwet laat zien hoe belangrijk de waarden ‘vrijheid’ + ‘gelijkheid’ voor de democratie zijn.
In de Grondwet staat vastgelegd:
- De taken en bevoegdheden van de drie machten.
- Politieke grondrechten.
- Regels voor politieke besluitvorming.
- Media zijn vrij en de overheid moet ervoor zorgen dat ze over de juiste informatie
beschikt.
, Autoritaire regimes
Dictatuur De meest vergaande vorm van een autoritair regime, waarin inwoners vrijwel
rechteloos zijn.
Autoritair regime Een bestuursvorm waarbij alle macht in handen is van één persoon
(dictator), een familie, een kleine groep mensen, een partij of militairen.
/ Staatsvorm waarbij de drie machten niet gescheiden zijn, maar in
handen van een kleine groep mensen zijn.
In een dictatuur vindt indoctrinatie plaats. Sommige landen hebben zowel dictatoriale als
democratische kenmerken. Zoals Rusland en Turkije.
Kenmerken van een autoritair regime:
● Geen onafhankelijke rechtspraak
● Grondrechten worden niet gerespecteerd
● Oppositiepartijen zijn vaak verboden
● Er is vaak overheidsgeweld.
● Verkiezingsfraude, manipulatie en geweld
● Geen persvrijheid → censuur
Censuur Overheidscontrole van de media en kunstuitingen.
Soorten regimes:
● Ideologische autoritaire regimes
○ Bijvoorbeeld gericht op het communistische gedachtegoed.
Voorbeeld: Noord-Korea & Cuba
● Religieuze autoritaire regimes (ook wel theocratie)
○ Dictatuur waar wetgeving door religie wordt ingegeven.
Voorbeeld: Iran.
● Militaire autoritaire regimes
○ Dictatuur waarbij de macht duidelijk bij het leger ligt.
Voorbeeld: Myanmar (Birma).
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur nynkebouwhuis. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,59. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
