Vertaling tekst goederenrecht 2023: “Code civil et enjeux écologiques: le cas des choses
communes”
Burgerlijk Wetboek en ecologische kwesties: het geval van gewone dingen
Bladzijde 363:
Het burgerlijk recht is een noodzakelijke en relevante hefboom om, op zijn schaal,
ecologische en klimaatvraagstukken aan te pakken. Daarin wordt artikel 714 van het
voormalige Burgerlijk Wetboek met betrekking tot gewone dingen door sommigen
beschouwd als een "grondslag" van het milieurecht. Na het onderwerp te zijn geweest van
vele analyses binnen de milieudoctrine, vormt de gedeeltelijke herschrijving ervan ter
gelegenheid van de goedkeuring van Boek III "Goederen" de perfecte gelegenheid om een
inventaris op te maken van de geschiktheid van dit wettelijke regime om deze kwesties aan
te pakken ( artikel 3.43, al. 1, C. civ.). Al snel blijkt dat de federale wetgever niet de
bedoeling heeft gehad om dit concept kwalitatief te wijzigen. De analyse van de
samenstellende elementen van de bepaling met betrekking tot gemeenschappelijke zaken
onthult een theoretisch samenhangend rechtsstelsel dat kan worden gebruikt in een logica
van behoud van natuurlijke hulpbronnen. Als het gebruik ervan in positief recht
teleurstellend lijkt, vragen verschillende mogelijke manieren om dit regime te mobiliseren
tot optimisme. Uiteindelijk is het lot van gewone dingen intrinsiek verbonden met het
vermogen van het (civiel) recht om in te passen in hedendaagse vraagstukken.
Het burgerlijk recht vormt een noodzakelijke en relevante hefboom om, binnen zijn
actiedomein, de ecologische en klimaatuitdagingen aan te pakken. Daarbinnen
beschouwden sommigen artikel 714 van het oud Burgerlijk Wetboek over de gemene zaken
als een 'stichtende bepaling' voor het milieu- recht. Nadat de bepaling het voorwerp is
geweest van talrijke analyses binnen de milieurechtsleer, vormt de gedeeltelijke
herschrijving ervan naar aanleiding van de goedkeuring van boek III 'Goede- ren' de perfecte
gelegenheid om een stand van zaken op te maken van het vermogen van deze juridische
regeling om die problemen aan te pakken (art. 3.43, 1e lid BW). Het blijkt vrij snel dat de
federale wetgever niet de bedoeling had om dat begrip kwalitatief aan te passen. De analyse
van de constitutieve elementen van de bepaling over de gemene zaken onthult een
theoretisch coherent juri- disch regime dat kan worden ingezet in een logica van behoud van
natuurlijke rijkdommen. Hoewel het gebruik ervan in het positieve recht teleurstellend lijkt,
geven verschillende pistes om dat regime in te zetten reden tot optimisme. Uiteindelijk is het
lot van de gemene zaken intrinsiek verbonden met het vermogen van het (burgerlijk) recht
om de heden- daagse uitdagingen aan te pakken.
Tables des matières: (inhoud van de tekst)
Introductie:
1. Het wettelijke regime van gewone dingen
A. Een gemeenschappelijk gebruik voor ‘iedereen’
,C. Gemeenschappelijk gebruik in het algemeen belang en van toekomstige generaties
D. Naar de erkenning van een instandhoudingsplicht?
E. Bijzondere wetten regelen het gebruik ervan
2. Gangbare zaken in het Belgisch rechtssysteem
A. De bescherming van gemeenschappelijke zaken in het positieve recht
B. De instelling van de gemeenschappelijke zaken in het positieve recht
3. Een paar opmerkingen voordat we besluiten : bijlagen
A. Voorstel nr 1: garandeer de ongepastheid van een veelvoorkomend iets
B. Voorstel nr 2: gemeenschappelijk gebruik garanderen
C. Voorstel nr 3: bescherm het gewone
Invoering (introduction)
Biodiversiteitscrisis' - Ten tijde van het "<Antropoceen"2 heeft de intensivering van
menselijke activiteiten op het milieu geleid tot een biodiversiteitscrisis die voornamelijk
wordt veroorzaakt door fysische en chemische vervuiling, overexploitatie van natuurlijke
hulpbronnen, de introductie van invasieve uitheemse soorten, de versnippering en
vernietiging van habitats en klimaatverandering in die mate dat het idee van een zesde
massale uitsterving geavanceerd is³. Deze crisis treft vooral de geïndustrialiseerde Europese
landen, waaronder België 4.
Bladzijde 364:
De wet om de biodiversiteitscrisis te beteugelen Geconfronteerd met deze
biodiversiteitscrisis speelt de wet, als een sociale constructie die de waarden vertaalt die een
bepaalde samenleving op een bepaald moment uitdrukt, een primordiale rol hierin dat het
een vector is van maatschappelijke wijziging. De natuur heeft rechten nodig: een recht dat
bepaalde menselijke activiteiten verbiedt en andere bevordert in het belang van de natuur
met het oog op het verzoenen van ecologische en antropogene dynamieken. Uit
internationale rapporten blijkt dat er nog een lange weg te gaan is". van het recht waar de
druk en conflicten het meest uitgesproken en verergerd zijn.
Mobilisatie van burgerlijk recht - Als het recht moet worden gemobiliseerd, dan is dat in zijn
geheel; de summa divisio moet worden heroverwogen. Het milieurecht, dat al lang is
overgedragen aan de overheid en het publiekrecht, heeft zijn bronnen, actoren en
instrumenten zien evolueren om zich los te maken van dit ene kader¹. Het lijkt vandaag de
dag ondenkbaar om milieuproblemen uitsluitend in het licht van het publiekrecht te
benaderen", op een geïsoleerde manier. Het burgerlijk recht, dat de rechtsbetrekkingen
tussen individuen regelt, kan milieukwesties niet langer negeren. Daarin moet het
eigendomsrecht verzoend worden met het milieurecht¹2
, Het geval van natuurlijke gewone dingen' Ter gelegenheid van de herziening van boek 3
"eigendom" van het Burgerlijk Wetboek stelt deze bijdrage voor om de nieuwe versie van de
bepaling die handelt over gewone dingen te bestuderen (art 3.43, lid 1 BW ). Vanuit een
perspectief van ecologische analyse van de wet", is het doel de reikwijdte van het wettelijk
regime van natuurlijke gemeenschappelijke dingen beoordelen en analyseren in hoeverre de
nieuwe versie van het Burgerlijk Wetboek kan worden ingezet voor doeleinden van
milieubescherming (versterkte bescherming van natuurlijke hulpbronnen, hernieuwde
belangstelling voor optreden voor hun verdediging, herstel van zuivere ecologische schade,
enz.). Sommigen zullen misschien verbaasd zijn als er argumenten naar voren komen voor
een heropleving van gewone dingen als reactie op ecologische problemen. We mogen
inderdaad niet uit het oog verliezen dat het wettelijke regime van gemeenschappelijke
dingen, oorspronkelijk 16, “bestaat om gelijke toegang tot gemeenschappelijke dingen
mogelijk te maken; (...) men kan moeilijk zeggen dat de bescherming van het milieu een
objectieve ">" was. Het probleem van het verlies aan biodiversiteit was nog niet "denkbaar"
en had niet de politieke invloed die het vandaag heeft verworven. wet moet worden
geïnterpreteerd in relatie tot actuele kwesties. Tegenwoordig is de overvloed aan alledaagse
dingen niet langer “vanzelfsprekend, maar verschijnt nu als een doel”. herlezing van dit
wettelijke regime in het licht van milieukwesties.21 Sommigen zien het als een
"fundamentele bepaling van het milieurecht".22 Weer anderen blijven pessimistisch over de
effectiviteit van dit systeem in het licht van milieukwesties. Structuur van het artikel - Wij zijn
van mening dat het wettelijk regime van gewone dingen een interessante juridische
categorie vormt voor de bescherming van bepaalde natuurlijke elementen. Het zal erom
gaan te laten zien dat dit regime zijn relevantie behoudt ondanks de waarneming van een
eindigheid..
Bladzijde 365:
..middelen24. Deze vraag roept veel ontwikkelingen en reflecties op die contrasteren met
het lapidaire aspect van de bepaling van het Burgerlijk Wetboek. Eerst zullen we het
juridische regime van gewone dingen bestuderen zoals gepresenteerd door de doctrine (1).
We zullen dan zien in hoeverre gemeenschappelijke zaken en de vereisten van hun wettelijk
regime worden ontvangen door nationaal positief recht en zullen enkele mogelijke
oplossingen voorstellen om dit regime te mobiliseren (II). Tot slot zullen we eindigen met
enkele opmerkingen die niet bedoeld zijn om af te ronden, maar om aan te zetten tot
reflectie in de toekomst. We kunnen nu al zeggen dat we geloven dat het systeem van
gemeenschappelijke dingen zijn volledige potentieel nog niet tot uitdrukking heeft gebracht,
dat nog steeds wacht om gemobiliseerd te worden (III).
I HET WETTELIJKE REGIME VAN GEWONE DINGEN
Een hervorming van het Burgerlijk Wetboek in het licht van milieukwesties Artikel 714 van
het voormalige Burgerlijk Wetboek stelde dat "[t]hier dingen zijn die niemand toebehoren
en waarvan het gebruik gemeenschappelijk is voor iedereen. Politiewetten regelen de
manier om ervan te genieten”. Dit artikel is zo oud als de code waarin het werd ingevoegd,
maar het is in zijn oorspronkelijke staat bewaard gebleven, ondanks – of ongeacht – de
evolutie van maatschappelijke kwesties. We moesten wachten tot 2021 en de
