Inleiding
Inhoudsopgave
OVERZICHT 1
1. INFO EN PRAKTISCHE AFSPRAKEN 1
1.1. CONTACT 1
1.2. STUDIEDEELFICHE 2
1.3. LESOPNAMES 3
1.4. GASTCOLLEGES 3
2. SAMENHANG THEMA’S 4
2.1. GEDRAG 6
2.2. BREIN 7
3. CONCLUSIE 9
Overzicht
Info en praktische afspraken
o Studiedeelfiche
o Lesopnames
o Gastcolleges
Samenhang thema’s
o Gedrag
o Brein
1. Info en praktische afspraken
1.1. Contact
Prof. Dr. Eva Van den Bussche
o Eva.van.den.bussche@vub.ac.be
o Bureau 3C241
Dr. Cris Buc Valderon (VANAF 15/11)
o Cristian.buc.calderon@vub.ac.be
o Bureau 3C235
o Spreekt enkel Engels, dus vragen in het Engels stellen
1
,1.2. Studiedeelfiche
Inschrijvingsvereisten
o Cognitieve psychologie I (N. Deroost)
o Statistiek voor gedragswetenschappen II (P. Theuns)
3SP
1ste semester
Eindcompetenties
o De student verwerft geavanceerde kennis over de menselijke cognitie
o De student heeft een goed begrip in de wisselwerking tussen onderzoek
en theorievorming
o De student kan zelfstandig een wetenschappelijke redenering opbouwen
en kritisch omgaan met wetenschappelijke bevindingen
Inhoud
o Er wordt ingegaan op een aantal geavanceerde thema's binnen de
cognitieve psychologie o.v.v. lezingen gegeven door gastdocenten. De
eigenlijke inhoud zal bepaald worden door de expertise van de
gastdocenten. Mogelijke onderwerpen zijn perceptie, aandacht, geheugen,
taal, numerieke cognitie, redeneren, probleemoplossen, beslissen,
neuropsychologie en emotie.
Studiemateriaal
o Cursus
bundeling boekhoofdstukken, overzichtsartikels en eigen teksten
sprekers (teksten moeten niet gekend zijn voor het examen! Dit is
achtergrond informatie)
achtergrond bij de les
Nu al op Pointcarré
o Slides
2
, Wat er tijdens de les aan bod komt
Voor de les op Pointcarré
Wijze examineren
o Examen: 2/2/2017 om 9.00 (QB en QD)
o Schriftelijk MC examen ZONDER giscorrectie
o 28 vragen (4 per thema)
o Oefenvragen (1 per thema) op het einde van het semester
o Feedback!
Pointcarré
o Cursus
o Slides
o Aankondigingen
o FORUM! alle vragen worden via het forum gesteld!
Stel vragen op tijd! Prof stuurt je vraag door naar de gastdocent, de
gastdocent stuurt een antwoord naar de prof en de prof zet het
antwoord op het forum. Dit vraagt tijd!
1.3. Lesopnames
Te bekijken via Pointcarré via “Streaming video’s”
o Handleiding op Pointcarré
o Vragen/problemen: helpdesk@vub.ac.be
Doelen
o HOC staan centraal mogelijkheid om de lessen te herbekijken tijdens
het studeren
o Werkstudenten kunnen de lessen volgen
o Ook om bepaalde moeilijke delen van een les te herhalen of om notities
aan te vullen
o Laat je toe om je vooral op de inhoud van de les te concentreren
Let op:
o Wees aanwezig in de les (vragen stellen,…)!
o Studenten worden NIET gefilmd!
o Het onrechtmatig verspreiden van deze opnames is verboden. De
opnames zijn alleen bedoeld voor eigen gebruik van de studenten.
o Beperk achtergrondgeluid!!!
o Wees op tijd!!!
1.4. Gastcolleges
7 gastcolleges
Steeds een expert binnen het thema dat aan bod komt
Uit verschillende Vlaamse + buitenlandse universiteiten
Doel: onderzoeksgebaseerd onderwijs door experts!
3
, Laatste 2 gastcolleges zijn in het Engels
De vragen op het examen zullen ook in het Engels zijn en in bijlage wordt de
vertaling van de vragen gegeven
2. Samenhang thema’s
Cognitieve neurowetenschappen zeggen dat we niet enkel naar het gedrag
moeten kijken maar ook naar het brein
Hier gaan we kijken hoe de verschillende thema’s samenhangen, niet alleen in
ons gedrag, maar ook in ons brein
4
,• Alle cognitieve processen hangen, in meerdere of mindere mate, samen =
interconnectie
Boek lezen
o Visuele perceptie: wat staat er op het blad?
o Aandacht: zonder aandacht gaat er niet veel blijven
hangen
o Geheugen: begrijpen wat er in het boek staat moet je
kunnen bouwen op wat er al in je geheugen zit
o Taal: zonder taal kan je niet lezen wat er geschreven
staat
o …
Examen statistiek: oefeningen
5
, o Aandacht (Koster): aandacht om de stof te bevatten en om oefeningen te
maken
o Numerieke cognitie (Sasanguie): je gaat oefeningen maken, dus
nummerieke cognitie of basisvaardigheden zijn belangrijk
o Geheugen (Van der Jeugd): vertrouwen op wat er al in het geheugen zit
o Actie (Hughes): terwijl je aan het blokken bent ga je beslissen maken (bv.
welke oefeningen ga ik maken)
o Cognitieve controle (Desender): als je een fout maakt wil je dat
rechtzetten en voorkomen dat je dat in de toekomst nog eens fout gaat
doen
o Beslissingen nemen (Buc Calderon): tijdens studeren ga je heel wat
beslissingen nemen (bv. ga ik lang opblijven of vroeg slapen)
o Bewustzijn (Van den Bussche): je moet dit allemaal bewust doen. Je
gaat niet onbewust kunnen blokken voor een examen
2.1. Gedrag
• Actie & bewustzijn
o Actie bijsturen/onderbreken
In je dagelijks leven ga je vaak moeten onderbreken of inhiberen
Bv. rood licht en je moet stoppen
o Bewustzijn nodig?
Je kan geen actie onderbreken op onbewust niveau
o Hughes et al., 2009: onbewuste cues kunnen het onderdrukken van een
nakende actie initiëren
Hij zei dat dit wel onbewust kon!
Target pijlen naar links of rechts en bij één van de richtingen zo snel
mogelijk op de knop drukken en bij de andere niet drukken.
Wat proefpersonen niet wisten is dat er nog een pijl werd getoond, de
eerste pijl zagen ze dus niet. Door de onbewuste cue ging hun motoriek
onderdrukken
Ook hogere orde processen kunnen onbewust zijn
• Cognitieve controle en numerieke cognitie
o Rekenangst
Zeer angstig voor rekenproblemen
Niet enkel in schoolcontext, maar ook in het dagelijkse leven
Bv. afrekenen aan de kassa
o Tragere leestijd van paragrafen
o Tragere respons op taken (zowel gerelateerd als niet gerelateerd aan
wiskunde)
o Hopko et al. (1998, 2002)
6
, Algemeen tekort in cognitieve controle? Niet enkel taken die met
wiskunde en rekenen te maken hadden, maar ook op andere zaken een
tekort
• Numerieke cognitie en bewustzijn
o 9–3–4= Onbewust
o 2 of 5 Hardop lezen
o Sneller + correcter bij juiste uitkomst
o Sklar et al., 2012
Wil aangeven dat we onbewust kunnen rekenen
Connecties tussen numerieke cognitie en bewustzijn
2.2. Brein
• Illustraties
• BrainVoyager Brain Tutor
(http://www.brainvoyager.com/downloads/downloads.html)
o Gratis programma om het brein langs alle kanten te kunnen bekijken
• We gaan dit jaar processen bekijken die zich situeren in het middelste deel
van het brein
• Geen processen die te maken hebben met de occipitale kwab
7
, 1. Numerieke Cognitie
• Delphine Sasanguie, gastcollege op 12/10/2016
• Pariëtale kwab
• Intrapariëtale sulcus (IPS) en inferieure pariëtale kwab (IPL)
o Dehaene: schade aan IPL veroorzaakt porblemen met vermenigvuldigen
maar niet met aftrekken en omgekeerd met schade aan de IPS
• Gyri Inferior parietal lobe
• Sulci intraparietal sulcus
2. Geheugen
• Anneke Van der Jeugd, gastcollege op 26/10/2016
• Hippocampus
o Heeft ook banden met het limbische system
o Transitie van korte termijn geheugen naar het lange termijn geheugen
o Studie: Taxichauffeurs grotere hippocampus
• Eén van de eerste hersendelen waar Alzheimer schade aanricht
• Brodmann BA27, 28, 34, 35, 36
3. Actie
• Gethin Hughes, gastcollege op 9/11/2016
• Primaire motor cortex (M1), presupplementary motor area (preSMA)
• M1: Brodmann BA4 (achterste deel van de prefrontale cortex)
• preSMA: Brodmann BA6 (meer centraal gebied van de prefrontale cortex)
4. Aandacht/rumineren
• Ernst Koster, gastcollege op 14/12/2016
o Affectieve stoornissen: depressie en angst
o Rumineren: Blijven vastzitten in negatieve gedachten doordat ze hun
aandacht daar niet van kunnen loskoppelen. Is een factor voor het
ontwikkelen en in stand houden van depressie en angst
• Dorsolaterale prefrontale cortex (DLPFC)
o Staat in voor heel wat (hogere orde) executieve functies
• Brodmann BA9 en 46
5. Cognitieve Controle
• Kobe Desender, gastcollege op 5/10/2016
• Dorsolaterale prefrontale cortex (DLPFC)
• Brodmann BA9 en 46
6. Belissingen nemen
• Cris Buc Calderon, gastcollege op 7/12/2016
• Beslissingen nemen
• Anterieure cingulate cortex (ACC) en de orbitofrontale cortex (OFC)
8
