Taal Therapie
Opfrissing Fase 1: communicatieve ontwikkeling
Termininologie
Een taalontwikkelingsstoornis (dysfasie) is…
Een complexe spectrumstoornis
Continuüm van symptomen van zeer ernstig tot licht
Problemen in verschillende taaldomeinen
Grote verschillen in taalprofielen (niet elk kind op zelfde domein gestoord)
Therapieresistent
Hardnekkige problemen met typische stoorniskenmerken
Specifieke, intensieve begeleiding en compenserende hulpmiddelen
Woodclap Quiz tijdens les:
1) 2 taalmodaliteiten om taal in te delen:
Taalproductie en taalbegrip
2) Taaldomeinen:
Taalinhoud (semantiek = woord verbanden, lexicon= oproepen van woorden)
Taalvorm (hoe is mijn taal. hoe zijn mijn zinnen, woorden gevormd, klanken.)
Taalgebruik (pragmatiek = communicatieve en conversatievaardigheden.
Morfosyntaxis = begrip van woord- en zinsvormen.
3) Linguïstische niveaus:
Pragmatiek, fonologie, semantiek, syntaxis, morfologie en lexicon.
4) Op volgorde van normale ontwikkeling:
Fonologie
Semantiek
Morfosyntaxis
Metalinguistiek
Elk niveau kan je op vlak van de 2 taalmodaliteiten hebben.
1
,5) Oefening
Kind zegt: ‘ik eet een fluitje’ ipv van ‘ik eet een fruitje’ = Fonologische fout
Kind zegt ‘ik doe mijn jas aan’ ipv ‘ik doe mijn trui aan’ = Semantische fout OF semantische
parafrasie
HC1 Boek p97-106
Hoofdstuk 7 - Behandeling
7.1 Indirecte therapie - thuisbegeleiding
Indirecte therapie
= We gaan de omgeving, meestal de ouders van het kind met OD begeleiden en op die manier
indirect de spraak- en taalontwikkeling positief beïnvloeden. Het doel van indirecte therapie is dus
ouders en andere opvoeders helpen in het communiceren met het kind en het optimaliseren van het
taalaanbod.
Thuisbegeleiding
o Ouders en omgeving coachen
o Spraak- en taalontwikkeling positief beïnvloeden
o Ouders helpen in de communicatie met hun kind en optimaliseren van het taalaanbod.
o Specifieke vorm van indirecte therapie
o Wordt geadviseerd bij heel jonge kinderen (<3j) want:
- Nog niet therapierijp
- Kunnen aandacht onvoldoende richten
- Meer baat bij indirecte therapie in de thuissituatie
~vroegbegeleiding
Aangeboren taalvermogen
= taalaanleg – bij ene kind groter dan bij andere – grootte is individueel
verschillend.
= alle anatomische en neurologische vermogens van het kind. (sensori-
motorisch, cognitief, sociaal-emotioneel)
+ neurologische rijpingsprocessen die ons in staat stellen om te leren.
= verschillende delen in de hersenen zijn verantwoordelijk voor de
taalontwikkeling
= is cruciaal, maar op zich onvoldoende om tot goede taalontwikkeling
te komen -> daarvoor aangepast taalaanbod nodig.
Pijl in 1 richting: aangeboren taalvermogen is individueel verschillend en beïnvloedt de
taalontwikkeling.
Aangepast taalaanbod
= komt vanuit de omgeving – ouders, school, andere betrokkenen, externe stimuli.
Bv: kind dat opgroeit in NL omgeving zal NL leren – idem met FR – of combinatie van NL & FR
Pijl in 2 richtingen: wederzijdse beïnvloeding bv: gezin waarin veel voorgelezen wordt +
kwaliteitsvolle taal aangeboden wordt grotere kans op goede taalontwikkeling cf weinig aanbod.
2
,Kind met goede taalontwikkeling zal veel taalaanbod vragen bv vragen (wat, waarom,…) stellen,
betekenissen van woorden vragen, … wat op zijn beurt weer leidt tot sterkere taalontwikkeling en
vice versa met zwakke taalontwikkeling
7.1.1 Waarom
Normale ontwikkeling
o Ouders stimuleren de taalontwikkeling van hun kind onbewust tijdens dagelijkse opvoeding.
o Ouders bieden gunstig pedagogisch aanbod waaruit kinderen spontaan veel leren.
o Kinderen leren taal door conversaties die te maken hebben met alledaagse belevingswereld.
o Speelgoed aanbieden, boekjes lezen, uitstappen maken, naar de winkel, praten met het
kind, liedjes zingen, versjes opzeggen, gedrag bewoorden.
Taalontwikkeling bij TOS
o Ouders voelen aan dat het taalaanbod ontoereikend is
o Kind met TOS kan taalaanbod niet optimaal benutten
o Leert minder spontaan uit gesprekjes met ouders
o Communicatie tussen ouder en kind raakt verstoord.
Reacties van ouders bij verstoorde communicatie
o Positieve manier blijven omgaan met de
communicatieproblemen
o Stellen zich verschillende vragen
o Praten in plaats van het kind
o Minder praten want kind geeft geen respons of begrijpt het niet.
soms geraakt de ouder-kindinteractie zodanig verstoord
o Emotionele/gedragsproblemen
o Intern extern
Professionele hulp is dus belangrijk!!
Professionele hulp!
Ouders coachen + tools aanreiken om
o Communicatie te behouden
o Communicatie te herstellen
o Gestoorde TO verbeteren
7.1.2 Vormen
A. Thuisbegeleiding
3
, o Vlaanderen: kinderen 0-6 jaar
o Multidisciplinair team
- logopedisten
- orthopedagogen
- opvoedkundigen
- psychologen
- sociaal-administratief medewerker
- ...
Stappen in de thuisbegeleiding
1. Aanmelding
Kind en Gezin, huisarts, kinderarts, kinderopvang, kleuterschool…
Vermoeden taalproblemen ≠ diagnose TOS
2. eerste huisbezoek
Beeld krijgen van:
- Problematiek
- Concrete hulpvragen
- Verwachtingen
Ouders informeren over de werking van de thuisbegeleidingsdienst
3. Regelmatige huisbezoeken
Vaste thuisbegeleider = éénzelfde persoon
Frequentie van de bezoeken aanpassen aan de noden van het gezin
Inspelen o de zorgvragen van de ouders
Problemen op gebied van taalontwikkeling, communicatie, opvoeding, algemene
ontwikkeling voorkomen of oplossen.
Aanbieden van opvoedingszekerheid en adequate communicatievaardigheden
IHP
4
