DEEL 3: ORDENING V WERKTERREINEN V BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
Hoofdstuk 1: macroniveau: hulpverleningsbeleid
1.1 beleidsniveaus
Welzijnsbeleid = gebonden aan internat welzijnsrecht & is vastgelegd in UVRM (1948), VN verdrag
over Rechten v Kind (1989) & VN verdrag over rechten v personen met handicap
EU aangesloten bij VN verdragen & lidstaten hebben deze op eigen tempo geratificeerd
Raad v Eu (1949): bevordert eenheid tss lidstaten dr onderlinge verdragen af te sluiten vb. EVRM
(1950), Europees Soc Handvest (1961)
Vroeger had BE overheid verantwoordelijkheid vr welzijn MR sinds staatshervormingen (1980) zijn
welzijns- & gezondheidsbevoegdheden overgedragen aan gemeens & gewesten
Bij 6de (laatste) fase w belangrijk deel v bevoegdheden v geestelijke gezondheidzorg nr VLA
niveau gebracht dr versnippering rond ondersteuning v personen met beperking vb. aankoop
rolwagen & jongerenwelzijn vb. jeugdsanctierecht
VLA overheid heeft groot deel v bevoegdheden over sectoren (waar ortho tewerkgesteld w) -> aan
provincies a gemeenten w belangrijke opdracht toevertrouwd als coördinator v dienstverlening vr
welzijn & gezondheid v bevolking
1.2 beleidsdomeinen & Vlaamse Agentschappen
VLA welzijnsbeleid w uitgewerkt dr VLA ministers -> ondersteund dr VLA admin
Hoe duidelijker structuur v admin, hoe toegankelijker dienstverlening kan verlopen
Sinds 2006: in kader v Beter Bestuurlijk Beleid VLA admin onderverdeeld in #
beleidsdomeinen (ondertussen herschikt & in # verminderd)
Sinds 1/09/2020: admin diensten v VLA overheid verdeeld in 10 beleidsdomeinen die elk
departement & # verzelfstandigde agentschappen bevatten
In regeerakkoord 2019-2024 kondigde VLA regering fusie v enkele beleidsdomeinen
waardoor er op termijn 9 in VLA overheid zullen ontstaan
Voorzieningen (waar ortho werken) behoren tt beleidsdomeinen Welzijn,
Volksgezondheid & Gezin (WVG) en ook Onderwijs & Vorming (OV) ->
bevoegdheid bij 2 ministers (2019: Ben Weyts (OV) & Hilde Crevits (WVG) die
doorgaf aan Wouter Beke), minister smn met kabinet pol
eindverantwoordelijke vr beleidsdomein(en) waar die vr bevoegd is (bepalen
zelf beleidslijnen)
Binnen WVG meerdere verzelfstandigde agentschappen die iedere verantwoordelijkheid hebben
1.3 sectoren
Met verdeling v bevoegdheden zijn ook vers sectoren te onderscheiden: sectoroverschrijdend
werken belangrijke doelstelling in veel actuele beleidsbeslissingen, subsidiëringsgoedkeuringen &
projecten
Maart 2014: nieuwe organisatiestructuur vr hulpverlening aan minderjarigen doorgevoerd dr
toepassing & latere bijsturing v decreet integrale jeugdhulp
,Klassiek volgende relevantie sectoren onderscheiden:
Gehandicaptenzorg: w aangestuurd dr VAPH ((in)formeel aangehaald MR naam achterhaald) ->
passendere naam = ondersteuning v mensen met beperking
Veelzijdige sector waarin mensen v alle leeftijden & met zeer uiteenlopende beperkingen &
mogelijkheden ondersteund w (ondersteuning v minderjarigen met beperking nu deel v
integrale jeugdhulpverlening)
Januari 2017: vr volwassenen met beperking PVF doorgevoerd -> verstrekkende gevolgen vr
org v ondersteuning, taken v VAPH, opdrachten v voorzieningen & diensten ( ook rol v ortho)
Bijzondere jeugdzorg & bijzondere jeugdbijstand: w aangestuurd dr agentschap opgroeien (klassieke
sector vr ortho) -> gezinnen & minderjarigen centraal die in VOS zitten & ook minderjarigen die MOF
of jeugddelict hebben gepleegd
Onderwijs: klassiek vr ortho -> 2015: decreet vr meer inclusief leren MR nt opgelost dus nu vr 2023-
2024
Geestelijke gezondheidszorg: klein deel v zorg vr minderjarigen structureel betrokken in de
hervormingen van de Integrale Jeugdhulpverlening
Ruime zin: art 107 sinds 2011 zorgt vr nieuwe impulsen nr verdere de-institutionalisering &
vermaatschappelijking v zorg -> zorgen nr meer zorg op maat, ambulante & mobiele zorg,
netwerken v zorgaanbieders (minder nood aan residentiële opnames in PZ)
Ouderenzorg: ortho terug te vinden in begeleiding & ondersteuning v personen met dementie
Kwaliteit v leven bieden vr oudere personen & vr mensen met dementie = mooie & boeiende
uitdaging, waar expertise v ortho mooie meerwaarde op klassieke zorg kan bieden
Andere sectoren waar ortho terecht kan: AWW<, Jeugdwelzijnswerk & Vluchtelingenwerk
Hoofdstuk 2: indeling in lijnen v hulpverlening of zorg
Welzijnszorg onderverdeeld in echelons/lijnen: oudere ordening v voorzieningen in functie v aanpak -
> wijzen op graad v specialisatie & toegankelijkheid in hulpverlening
Hoe specifieker/complexer probleem, hoe meer gespecialiseerd hulpverlening moet zijn
Grenzen ertussen = relatief & hangt af v context tt context & sector tt sector (veel
voorzieningen combineren echelons
2.1 nulde lijn/informele zorg
Hulp bieden binnen & dr informele vangnet in directe leefomgeving v hulpvrager -> omvat ook
zelfzorg, mantelzorg & zelfhulpgroepen (besproken binnen vermaatschappelijking v zorg)
Hulpverlening gebeurt zonder formaliteit/studiewerk (nt-prof hulp) -> belang w benadrukt vanuit
beleid in sector personen met handicap
Zorg geven = ieders verantwoordelijkheid: zelfzorg, mantelzorg; reguliere zorg &
gespecialiseerde zorg centraal (overheid faciliteert 1 ste 3) -> eerst zelfzorg, gebruikelijke zorg
& mantelzorg inzetten & dn reguliere hulp & handicapspecifieke zorg
Sterke uitwerking in huidige prof aandacht vr persoonlijke netwerken v cliënten vb. bij persoonlijke
toekomstplanning (vorm handelingsplannen) -> in werking Ondersteuningsplan & Eigen Kracht
Conferenties of EKC = informele zorg inzetten v groot belang
,Volgende lijnen = prof/formele zorg
2.2 eerste lijn
Staan prof hulpverleners waarmee hulpvragers het eerst in contact komen -> hebben belangrijke
doorverwijsfunctie: problemen die nt binnen eigen dienst kunnen opgelost w, w doorverwezen nr
meer geschikte dienst
Alg voorzieningen met volgende kenmerken:
Direct toegankelijk: zeer dicht bij hulpvrager -> geografisch, cultureel als financieel
Globaal: hulpvrager w benaderd als volledig persoon (lichamelijk, psychisch & soc),
hulpverlening w nt gesplitst per probleem
Polyvalent: om hulpvrager als volledig persoon te kunnen helpen heeft men binnen diensten
wel hulpverleners met vers “specialiteiten”: proberen hulpvraag vanuit vers visies &
benaderingen te bekijken -> overleg noodzakelijk
Nt-specialistisch MR dr profs (overwegend betaald MR in sommige sectoren vrijwilliger)
Vb. prof begeleiders/opvoeders & leerkrachten, leerlingbegeleiders in scholen, studentenbegeleiders
in hogescholen, CLB, OCMW, huisarts,… (ook veel online hulpverlening)
2.3 tweede lijn
Gericht op vragen met meer specialistische & meer intensieve aanpak -> weet meer over minder
Drempel hoger: afspraken, wachtlijsten, betaling, voorwaarden tt toelating
Vb. Observatie- & Behandelingscentra (OBC), dagcentra in Bijzondere Jeugdzorg,
thuisbegeleidingsdiensten, Centra vr Geestelijke Gezondheidszorg, psychologen, specialistische
geneesheren, psychiaters,…
2.4 derde & eventueel vierde lijn
Gekenmerkt dr gedreven specialisatie, hoge drempel & intramurale (residentiële) opvang
Vb. opname in gesloten afdeling v woonzorgcentrum omwille v dementie
Hoofdstuk 3: indeling in plaats & intensiteit v werkvormen
Vers vormen v hulpverlening volgens intensiteit & plaats v hulpverlening -> meeste bieden hiervan
combi
3.1 residentieel
= cliënt, bewoner, patiënt verblijft in voorziening -> kan vr dagen, maanden of jaren zijn
Vb. verblijf in ziekenhuis, residentiële afdeling in WZC, persoon met handicap in
dienstverleningscentrum v VAPH, verblijf binnen org vr bijzondere jeugdzorg, verblijf v 18- in
pleeggezin
3.2 semi-residentieel
= enkel gedurende dag of deel v dag nr voorziening gaan
Vb. dagbegeleiding in dienstencentrum vr personen met handicap of bijzondere jeugdzorg,
dagopvang in dagverzorgingscentrum vr bejaarde personen
3.3 ambulant
= slechts 1 uur of max enkele uren in voorziening blijven
, Vb. consultatie in CAW of CGG, ambulante begeleiding in Onthaal-, Observatie & Oriëntatiecentrum
(OOOC) binnen bijzondere jeugdbijstand
3.4 mobiel
= andere vorm v ambulante hulpverlening MR is buiten voorziening
Vb. huisbegeleiding vr kinderen met auditieve handicap, mobiel gezinsbegeleidingsteam in Centrum
vr Kinderzorg & Gezinsondersteuning (CKG), diensten die instaan vr plaatsing in & begeleiding v
pleeggezinnen & mobiele diensten vr begeleid, zelfstandig of beschermd wonen
!!!! bij pleegzorg: sprake v residentieel verblijf MR mobiele vorm v prof hulpverlening !!!!
Hoofdstuk 4: indeling in modules v jeugdhulpverlening
Sinds doorvoering v Integrale Jeugdhulpverlening w hulpverleningsaanbod vr minderjarigen
gedefinieerd in modules v hulp -> moet transparanter, flexibeler maken & over sectoren heen
kunnen inzetten
Module = duidelijk afgelijnde, reële eenheid v jeugdhulpverlening in bepaalde dienst/voorziening
Hulpaanbod in praktijk afgeleid v theoretische typemodule: functie v hulp centraal vb.
verblijf, dagopvang, training,…
Omschreven hoe frequent, intensief & tijdens welke duur hulp w geboden = FID-
parameters
Typemodule v hulp kan op zichzelf w aangeboden of in combi met andere modules
als cliënt daar nood aan heeft
In concrete module kan theoretische module dr bepaalde voorziening inhoudelijk uitgebreid w met
extra acties -> afbakening v doelpubliek vinden ahv indicaties (vr wie bedoeld) & contra-indicaties (vr
wie nt geschikt)
Voorziening kiezen om module enkel aan bepaalde leeftijdsgroep te bieden vb. kinderen v 0-
12j -> belangrijk vr verwijzers/hulpvragers die hulp zoeken
Vb. typemodule verblijf (laagfrequent (3 x/week) 24u/24u gedurende 1 jaar): na zoeken vinden ze
eentje die goed is vr wat ze zoeken MR tegenindicatie is dt ze ernstige motorische beperkingen
opleggen (gn personeel)
sterk gestructureerde databank die zicht geeft op modules, in zelfde taal & terminologie
omschreven & online beschikbaar als Jeugdhulpwijzer
DEEL 4: HULPVERLENING AAN MINDERJARIGEN
Hoofdstuk 1: integrale jeugdhulpverlening
1.1 ontstaansgeschiedenis
Na decennia werk keurde VLA regering op 21/02/2014 decreet Integrale Jeugdhulp goed -> integrale
jeugdhulp feit sinds 01/03/2014
Betekende grote omwenteling in toegang tt & org v hulpverlening vr minderjarigen -> nieuwe ontw &
bijsturingen blijven elkaar snel opvolgen
1.2 partners
Jeugdhulpaanbod = divers: varieert v laagdrempelig, weinig ingrijpend, kortdurend & RTH tt erg
intensieve, ingrijpende & NRTH