In dit document zijn 99% van alle eindtermen van het eindexamen filosofie uitgewerkt volgens het boek Denken over Democratie.
Zo hoef je geen uren meer te besteden aan het maken van de eindtermen en kan je je focussen op het leren voor je toetsen en examen.
Oefenvragen denken over democratie Olle Spoelstra / 45 oefenvragen met antwoorden / HAVO 5 Filosofie
Filosofie samenvatting 'Denken over democratie' 5 havo Hoofdstuk 1
Samenvatting denken over democratie. Examenstof voor havo 5 filosofie, gemaakt in 2023; Cijfer 9,7
Tout pour ce livre (18)
École, étude et sujet
Lycée
HAVO
Filosofie
5
Tous les documents sur ce sujet (79)
6
revues
Par: tijana0328 • 6 mois de cela
Par: semvanaz • 10 mois de cela
Par: oualid_13 • 11 mois de cela
Par: sarahvwdj • 1 année de cela
Par: diyaramautar50 • 1 année de cela
Par: juliaboer2006 • 1 année de cela
Vendeur
S'abonner
yfkewester
Avis reçus
Aperçu du contenu
In poli eke exper se, menselijke bloei, de anarchis sche uitdaging, culturele diversiteit,
vrijheidsrechten en burgerschapsvorming.
2. De kandidaten kunnen een begripsanalyse maken van ‘democra e’, ‘vrijheid’ en ‘gelijkheid’.
Daartoe kunnen zij:
● verschillende de ni es opstellen;
● vooronderstellingen bij deze de ni es aangeven;
● implica es van deze de ni es weergeven.
3. De kandidaten kunnen verschillende opva ngen over democra e in rela e tot vrijheid,
gelijkheid, poli eke exper se, menselijke bloei, de anarchis sche uitdaging, culturele diversiteit,
vrijheidsrechten en burgerschapsvorming herkennen, uitleggen, vergelijken, toepassen en
evalueren aan de hand van voorbeelden of casussen.
4. De kandidaten kunnen uitleggen en evalueren dat volgens Dahl:
● poli eke gelijkheid verstandiger is dan een regering door poli eke experts;
Dahl is overtuigt dat maten van poli eke gelijkheid bijdraagt aan verstandige poli eke beslissingen.
Het kan verstandig lijken om deze beslissingen over te laten aan expres maar Dahl denkt daar anders
over.
● democra e ervoor zorgt dat mensen zich goed kunnen ontwikkelen;
● democra e leidt tot persoonlijke vrijheid en zel epaling; een samenleving zonder we en
zal onvermijdelijk leiden tot onderdrukking .We en zijn dus noodzakelijk en de we en in een
democra e garanderen meer persoonlijke vrijheid dan andere staatsvormen kunnen bieden.
We kunnen misschien niet al jd doen wat we willen, maar omdat we poli eke inspraak
hebben is er sprake van zel eschikking; het volk bepaalt zelf onder welke we en het lee .
In een democra e bepaalt het volk zelf onder welke we en men lee . Democra sche we en bieden
meer vrijheid dan niet-democra sche we en. Er is ruimte voor zel eschikking.
● een succesvolle democra e weinig culturele diversiteit toelaat; Dahl suggeert dat je de
diversiteit binnen een democra sche samenleving niet al te veel moet oprekken. Eenheid
maakt het eenvoudiger om consensus te bereiken, maar te veel eenheidszin is bedreigend
voor wie zij niet in de wil van de meerderheid kan vinden.
Een eenheid maakt het makkelijk om consensus te bereiken, je moet de diversiteit niet te veel
oprekken.
● vrijheid van meningsui ng een voorwaarde voor democra e is; vrijheid is volgens Dahl een
belangrijke voorwaarde om een democra e te laten slagen. Vrijheid van expressie, zegt Dahl,
betekent niet alleen dat je niet het recht hebt om gehoord te worden, maar ook om te horen
wat de ander te zeggen hee . Zinder deze vrijheid zouden we een makkelijke prooi zijn voor
een autoritaire leider.
Vrijheid is voorwaarde om een democra e te laten slagen. Zonder naar elkaar te luisteren is vrijheid
een makkelijke prooi voor een autoritaire leider.
● democra e een cultuur vereist waarin democra sche waarden en overtuigingen belangrijk
worden gevonden. Een democra e een cultuur vereist die democra e waarde en
overtuigingen hoog in het vaandel hee staan. het noodzakelijk dat democra sche waarde
en prak jken van de ene op de andere genera e overgedragen kunnen worden.
5. De kandidaten kunnen Dahls argumenta e weergeven en evalueren dat democra e volgens hem
wenselijker is dan elke andere staatsvorm.
1. Democra e helpt een regering van wrede, kwaadaardige autocraten voorkomen
2. Democra e garandeert burgers een aantal fundamentele rechten die niet-democra sch systeem
niet verlenen en niet kunnen verlenen
3. Democra e verzekert burgers een grotere mate van persoonlijke vrijheid dan enige haalbaar
alterna ef
4. Democra e helpt mensen hun eigen fundamentele belangen te beschermen
,5. Alleen een democra sche regering kan personen maximaal in staat stellen om de vrijheid tot
zel eschikking uit te voeren; om te leven onder we en die ze zelf gekozen hebben.
6. Alleen een democra sche regering kan personen maximaal in staat stellen om morele
verantwoordelijkheid te nemen
7. Democra e bevordert menselijke ontwikkeling volwaardiger dan enig haalbaar alterna ef
8. Alleen een democra sche regering kan een rela ef hoge mate van poli eke gelijkheid bevorderen
9. Moderne representa eve regeringen voeren geen oorlog met elkaar
10.Landen met democra sche regeringen zijn over het algemeen welvarender dan landen met niet-
democra sche regeringen
Kwes e 1: Wie mag er meedoen in een democra e?
Volk of expert? (Dod)
6. De kandidaten kunnen de opva ngen van Plato, Dahl, Mill en Schumpeter over wie mee mag
doen in een democra e uitleggen, vergelijken, toepassen en evalueren. Daarbij kunnen zij
betrekken:
● de onderliggende mensbeelden bij die opva ngen;
● de begrippen ‘stemrecht’, (‘directe en representa eve democra e’), ‘ra onaliteit’ en
‘poli eke exper se’.
Plato Dahl Mill Schumpeter
Kritiek Democratie leidt tot
onverstandige beslissingen
Het onmogelijk om
opgeleid te worden
Zelfs de meest
deskundige dictator kan
Burgers maken - vooral in politieke
kwesties- irrationele keuzes
omdat het gewone volk tot volmaakt in zijn eentje nooit
onvoldoende verstand heeft politiek bestuurder genoeg kennis hebben
om altijk de verstandige
beslissingen te maken
Ideale Staat zou bestuurd moeten Een democratie is
worden door filosofen (konings- wel degelijk
Een democratie is wel
degelijk verstandig
Dat betekend niet dat een democratie
onverstandig is maar wel dat we
bestuur filosofen) verstandig gekozen politici moeten vertrouwen en
hun werk moeten laten doen.
svorm
7. De kandidaten kunnen uitleggen en evalueren dat volgens Plato konings losofen de ideale
heersers zijn. Daarbij kunnen zij betrekken:
● het verband tussen Plato’s mensbeeld en zijn maatschappijvisie; Een democra e leidt tot
onverstandige beslissingen omdat het gewone volk onvoldoende verstand hee . Democra e
wel verstandig
● Plato’s idee dat poli eke macht samenvalt met loso sche wijsheid; Plato’s staat wordt
daarom geregeerd door koning- losofen. Ze hebben inzicht in het Ware en het Goede. Het
Goede: in het belang van de gehele samenleving.
● de maatregelen waarmee Plato ervoor wil zorgen dat konings losofen niet gecorrumpeerd
raken.
Verbod op:
1) Eigendom
2) Liefdesrela es
3) Kennis over eigen kinderen
Jarenlange training in loso sche wijsheid en goed karakter.
Nobele leugen. —> God hee mensen bij de geboorte vermengd met goud, zilver of brons. —>
Wanneer alle mensen deze leugen verteld wordt, zullen zij zich schikken naar hun rol.
, 8. De kandidaten kunnen uitleggen en evalueren dat de regering volgens Dahl niet uit experts kan
bestaan. Daarbij kunnen zij betrekken:
● Volgens Dahls kan een regering niet uit experts bestaan.
Experts kunnen ons helpen door ons te voorzien van belangrijke technische informa e. Maar zij
kunnen onmogelijk een expert zijn op het gebied van de moraal. Er kan geen opleiding bestaan die
iemand beter geschikt maakt om morele knopen door te hakken.
● Dahls opva ng dat er geen wetenschap van het regeren bestaat;
Dahl: Morele kennis is van een andere aard dan wetenschappelijke kennis.
- wetenschappelijke kennis: bewijsbaar of grote overeenstemming
- Morele kennis: vaak geen bewijs of grote overeenstemming
Een wetenschap van het regeren, waarbij men morele kennis krijgt aangeleerd, is dus onmogelijk.
● Dahls analyse van Plato’s opva ng, dat het gewone mensen ontbreekt aan drie deugden
die koning losofen wel zouden hebben;
Het eerste probleem is volgens Dahl dat Plato ervan uitgaat dat morele kennis een vorm is die
vergelijkbaar is met wetenschappelijke kennis.
De drie deugden:
1) Morele kennis: weten wat het goede is. De koning- losoof ziet in wat de zaken zijn waar het volk
als geheel baat bij hee , ook als dit niet de zaken zijn die hem- of haarzelf het beste uitkomt. Het
volk daarentegen, is niet in staat om verder te kijken van zijn eigen neus lang is.
2) Morele houding: Naast kennis van het goede, hebben zij ook de wil om dit goede daadwerkelijk na
te streven. Bij gewone burgers kunnen we volgens Plato niet op zo’n deugdzame houding tekenen.
Zelfs al zouden ze weten wat het goede is, dan zullen ze hier niet naar handelen, omdat zij geneigd
zijn om keuzes te maken die in de eerste plaats henzelf voordeel oplevert , in plaats van de
samenleving als geheel.
3) Technische kennis: doordat gewonen burgers niet genoeg kennis hebben zou het daarom
onverstandig zijn om hun stem mee te laten wegen in poli eke zaken.
En omdat het volk deze drie deugden ontbeert, concludeert Plato vervolgens, zijn we beter af met
een bestuur van koning- losofen dan met een democra e.
● Dahls kri ek op Plato’s opva ng;
Dahl vind dat het gebrek aan deugd onder het volk niet hoe te leiden tot een verwerping van de
democra e. Dat niet iedereen over morele kennis beschikt, daarover zijn veel voorstanders van de
democra e het wel met Plato eens. Zowel bij Plato als in democra eën woorden dus bepaalde
groepen uitgesloten omdat ze niet de vermogens hebben om rechtvaardige beslissingen te nemen.
Plato trekt uit het gebrek aan deze vermogens bij het volk de conclusie dat het bestuur in handen van
een daarvoor geschikte minderheid moet zijn. Volgens Dahl is dat een overhaaste conclusie en ziet
Plato enkele problemen met zijn gedroomde samenleving over het hoofd.
Omdat er volgens Dahl dus niet zoiets bestaat als absolute morele kennis kan het ook niet zo zijn dat
koning- losofen daarover beschikken. Ze zullen wellicht wijzer zijn dan de meesten mensen, maar ze
hebben de wijsheid niet in pacht. Dat is natuurlijk onmogelijk, gezien de aard van wijsheid, die nooit
absoluut is.
● Dahls opva ng dat technologische exper se nooit voldoende basis is voor poli eke
beslissingen.
Technische kennis is misschien wel noodzakelijk voor het nemen van goede poli eke beslissingen,
maar met allen technische kennis red je het niet.
Naast technische kennis is er ook al jd een moreel kompas nodig.
9. De kandidaten kunnen Mills opva ng uitleggen en evalueren dat de democra e een meer
ra onele staatsvorm is dan een regering van poli eke experts. Daarbij kunnen zij betrekken:
● Mills kri ek op een regering van poli eke experts;
● Mills opva ng dat de kwaliteit van beslissingen groter is wanneer daar meer burgers bij
betrokken zijn;
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur yfkewester. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
