Hoofdstuk 9 Holoceen
9.1 Inleiding
Het holoceen is het jongste Tijdvak van de aardgeschiedenis. Het begon ongeveer 10.000
14
C jaren geleden (=11.500 werkelijke jaren BP= Before Present, = vóór 1950), en duurt nog
steeds voort. Het Holoceen is in feite een interglaciaal. Ook dit interglaciaal zal weer door
een glaciale periode worden gevolgd. Aan het einde van het Weichselien steeg de
temperatuur snel tot de huidige waarde, waardoor de ijskappen op het noordelijk halfrond
afsmolten en de zeespiegel sterk steeg. Deze zeespiegelstijging zette in het Holoceen
voort, hoewel de temperatuur in het Holoceen nauwelijks meer steeg. Vanaf het begin van
het Holoceen was het klimaat in grote delen van de aarde, afgezien van kleinere
schommelingen, in hoofdlijnen zoals tegenwoordig. Tussen 1500 en 1850 was het gemiddeld
bijna twee graden koeler, de kleine ijstijd.
Aan het eind van het Weichselien verdween de subarctische vegetatie, en kon het bos zich
herstellen (vegetatieontwikkeling). De grens Pleistoceen/ Holoceen wordt getrokken op het
moment, dat de koudminnende, open vegetatie uit het Weichselien plaats maakt voor een
gesloten berkenbos.
Omdat het Holoceen een interglaciaal is, zou men het als een onderdeel van het Pleistoceen
kunnen beschouwen. Toch wordt het Holoceen als een aparte eenheid op de geologische
tijdschaal gehandhaafd, omdat het, afgezien van het relatief warme klimaat, enkele
bijzondere kenmerken heeft: het verdwijenen van veel soorten grote zoogdieren, en het
ingrijpen van de mens in het natuurlijke milieu. Het ingrijpen van de mens heeft onder
meer geleid tot het verdwijnen van de natuurlijke vegetatie in Nederland, en een sterke
wijziging in de natuurlijke processen van erosie en sedimentatie. Daarnaast is het CO2
gehalte met ongeveer 30% gestegen.
Uit onderzoek in het afgelopen decennium is gebleken, dat in het Holoceen
bodembewegingen nog een belangrijke rol spelen. Sommige delen vooral in het oosten en
zuiden komt de bodem omhoog (20 mm per eeuw). De grootste natuurlijke daling vindt
plaats in het IJsselmeergebied en in Noord-Holland (enkele tientallen mm per eeuw). In het
rivierengebied werd de loop van de rivieren beïnvloed door tektonische bewegingen, vooral
nabij de Peelrandbreuk. Daarnaast vindt bodemdaling plaats als gevolg van menselijke
activiteiten. De door de mens veroorzaakte bodemdaling verloopt veel sneller dan de
natuurlijke processen.
Omdat het Holoceen zo jong is, en de afzettingen vrij compleet bewaard zijn gebleven, is er
veel meer bekend dan over voorgaande interglacialen. De kortere tijdsduur van het
Pleistoceen en Holoceen brengen ook specifieke problemen met zich mee, wat betreft de
datering en correlatie van de afzettingen. Voor Nederland zijn de Holocene afzettingen
bijzonder belangrijk, omdat in bijna driekwart van het land Holocene afzettingen aan het
oppervlak voorkomen. De dikte van de afzettingen varieert van enkele meters in het
binnenland tot meer dan 20 meter aan de kust, en soms meer dan 40 meter in de zeegaten.
De vraag is nu wanneer de volgende glaciale periode aanbreekt en het Holoceen eindigt.
Men denkt dat het Holoceen een langdurig interglaciaal wordt. Een onzekere factor is de
invloed van de mens. Enerzijds zorgt de mens voor opwarming wat het interglaciaal zou
kunnen verlengen. Andezijds zijn er aanwijzingen dat het klimaatsysteem heen en weer
springt tussen twee standen, warm en koud. Een snelle opwarming zou de thermohaliene
circulatie kunnen omschakelen naar een andere evenwichtstoestand. Een gewijzigde
circulatie zou juist kunnen leiden tot een snelle afkoeling. Beide effecten kunnen optreden.
9.2 Vegetatie en klimaat
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur leraartje. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.