Interview
aardrijkskunde thema 5 van het 4 middelbaar
- Cours
- Aardrijkskunde
- Établissement
- 2e Graad
aardrijkskunde thema 5 van het 4 middelbaar
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
5 De mens alsgeologische kracht
De mens bedreigt datgene wat hij van de aarde krijgt. Hij heeft daarmee ecologi-
sche veranderingen in gang gezet. De systemen die het leven ondersteunen drei-
gen daardoor uit evenwicht te geraken of zelfs onherstelbare schade op te lopen.
Daarom wordt de mens nu een geologische kracht genoemd. Wetenschappers
kondigen een nieuw geologisch tijdperk aan: het Antropoceen.
In dit thema wordt bestudeerd hoe de mens het tropisch regenwoud en de
beschikbaarheid van zoetwater bedreigt en daarmee planetaire grenzen over-
schrijdt.
, Inhoud
Het Antropoceen: het tijdperk van de mens
Het tropisch regenwoud: (on)eindige bron van grondstoffen
Vraag 1 Waarvoor moet het tropisch regenwoud wijken?168
Vraag 2 Welke gevolgen heeft het ontbossen van het tropisch regenwoud?172
Deelonderzoek 1: Ontbossing en het klimaat 172
Deelonderzoek 2: Impact van ontbossing op vruchtbaarheid van de bodem en de
biodiversiteit 176
Wie redt het tropisch regenwoud?
Vraag 3 Hoe kan nieuwe technologie in de landbouw het tropisch regenwoud
beschermen?180
Vraag 4 Welke technieken helpen om duurzamer om te gaan met grondstoffen?187
Water, het nieuwe goud
Vraag 5 Hoe is het direct bruikbaar water over de aarde verdeeld?192
Vraag 6 Welke regio’s hebben kans op waterschaarste en waarom?194
Deelonderzoek 3: Waterstress in Vlaanderen 194
Deelonderzoek 4: Watertekort in grote steden 201
Deelonderzoek 5: Analyse van een krantenkop 223
Deelonderzoek 6: Ontstaan van de Aralkumwoestijn 212
Water om te koesteren
Vraag 7 Hoe kan de technologie bijdragen aan duurzaam watergebruik?216
ID Interesse en Differentiatie
ID 1 Effecten van ontbossing van het tropisch regenwoud op de
lokale temperatuur 218
ID 2 Gevolgen van het oppompen van fossiel grondwater 218
ID 3 Terugkoppeling: gevolgen van klimaatverandering 237
ID 4 Steden met een watertekort 238
ID 5 Collage waterschaarste of tropisch regenwoud 239
ID 6 Windmolen
Synthese223
Zelftest223
Terugblik230
Begrippenlijst261
Schema's263
164 De mens als geologische kracht
, 1 Het Antropoceen: het tijdperk van de mens
1 Weet je dit nog? Wat is de Great Acceleration?
De sterke groei van de wereldbevolking, van het gebruik van natuurlijke rijkdommen,
van energie ... sinds 1950.
De mens overschrijdt planetaire grenzen en heeft daarbij een sterke impact op het systeem aarde. De onder-
linge samenhang van de verschillende sferen maakt dat de invloed van de mens niet beperkt blijft tot één
proces of één sfeer van het systeem aarde. De effecten zetten zich versterkt verder naar andere sferen. Dat
maakt het moeilijk om de gevolgen van het menselijk handelen om te keren of zelfs ongedaan te maken.
Wetenschappers kondigen dan ook het begin van een nieuw geologisch tijdvak aan: het Antropoceen
(Gr. anthropos = mens). Deze periode is de opvolger is de opvolger van het Holoceen, de periode na de laat-
ste ijstijd.
De exacte start van het Antropoceen is moeilijk te bepalen: de ene wetenschapper
legt het begin bij de industriële revolutie, een andere bij de eerste landbouwrevolutie, geologie
de wetenschap die zich bezig-
nog een andere vanaf de Great Acceleration. Vast staat dat de mens het systeem aarde
houdt met de studie van de
wijzigt. Hij verandert zijn omgeving zelfs zo erg dat we mogen spreken van de mens aarde, haar geschiedenis en de
als geologische kracht. processen die haar vormen en
gevormd hebben
pre-industriëel 1950 1970 1990 NU
veilig hoog risico
5.1 Evolutie
onzekervan menselijke impact op het systeem aarde, voorgesteld met planetaire grenzen
de sporen
n pa ar m ilj oe n jaar. Kun je dan
ze planeet over ee onderzoeken.’
‘Stel, je bezoekt de la te n? H et is on ze taak om dat te en een officieel
n nu achter t Antropoce
vinden die mense ofd van de werkgro
ep die bepaalt of he
aardlagen, zegt hij.
Zo
het ho chtbaar zijn in
Jan Zalasiewicz is ijg t. D e tekenen moeten zi
nn in g kr
stempel van erke
werkt geologie.
2 Wanneer wordt de mens een geologische kracht?
De mens heeft het vermogen om het systeem aarde te veranderen. De mens wordt
een geologische kracht wanneer hij zodanige veranderingen aanbrengt aan het
systeem aarde dat planetaire grenzen worden overschreden en die veranderingen
eigen worden aan het systeem aarde.
De mens als geologische kracht 165
, 2 Het tropisch regenwoud:
(on)eindige bron van grondstoffen
Tropische regenwouden vervullen een belangrijke rol op aarde. Ze herbergen de grootste variëteit aan
plant- en diersoorten. Veel van de moderne medicijnen zijn afgeleid van tropische planten en verschillende
belangrijke voedselgewassen vonden hier hun oorsprong. Tropische regenwouden zijn de thuis van bevol-
kingsstammen die afgesloten leven van de rest van de wereld en de wouden vormen bovendien een belang-
rijke bron van zoet water. De bomen pompen dagelijks enorme hoeveelheden waterdamp in de atmosfeer
en kunnen heel wat CO2 uit de atmosfeer absorberen. Ze matigen op die manier lokale temperaturen en
beïnvloeden weerpatronen op regionale en wereldwijde schaal.
Situeer het tropisch regenwoud in de wereld.
a Lokaliseer de steden van deze klimatogrammen met de eerste letter van de stad op kaart (Fig. 5.2).
Tj Sandakan 5°54’N 118°4’E Nj Tj Manaus 03°06’S 60°01’W Nj Tj Kisangani 0°33’N 25°14’E Nj
27 Maleisië 10 m 3012 27,4 Brazilië 33 m 2145 25,3 D.R.Congo 413 m 1802
480 480 480
460 460 460
440 440 440
420 420 420
400 400 400
380 380 380
360 360 360
340 340 340
320 320 320
300 300 300
280 280 280
260 260 260
240 240 240
220 220 220
200 200 200
180 180 180
160 160 160
140 140 140
120 120 120
100 100 100
80 80 80
30 60 30 60 30 60
20 40 20 40 20 40
10 20 10 20 10 20
0 0 0 0 0 0
J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D
T 26,2 26,4 27,0 27,6 27,7 27,3 27,1 27,2 27,0 26,9 26,8 26,5 °C T 26,9 27 27,1 27,1 27,1 27,1 27,7 28,2 28,2 28,0 27,5 27,4 T 25,6 25,8 26,0 26,1 25,7 25,2 24,4 24,5 24,9 25,1 25,3 25,1
N 267 261 295 282 210 109 76 56 77 125 165 222 °C N 78 105 167 181 158 124 117 171 176 230 195 100 °C
25,6 25,8 26,0 26,1 25,7 25,2 24,4 24,5 24,9 25,1 25,3 25,1
N 437 268 158 107 138 200 195 213 237 253 344 462 mm
78 105 167 181 158 124 117 171 176 230 195 100 25,6 25,8 26,0 26,1 25,7 25,2 24,4 24,5 24,9 25,1 25,3 25,1 25,6 25,8 26,0 26,1 25,7 25,2 24,4 24,5 24,9 25,1 25,3 25,1
G G
78
mm
100
G mm
b Determineer het klimaat van deze plaatsen aan de hand van de klimatogrammen.
Warm, altijd nat klimaat
c Bepaal het aantal groeimaanden.
12 groeimaanden
d Kleur het tropisch regenwoud groen op de kaart (Fig. 5.2).
e Noem het grootste regenwoud op aarde. Amazonewoud
166 De mens als geologische kracht
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur kyanogames. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80364 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans