INLEIDING TOT MILIEUTECHNOLOGIE:
PARTIM LUCHT
1. ALGEMENE AFSPRAKEN
Partim telt mee voor 5/20 punten
Gesloten boek, schriftelijk, geen mondelinge toelichting
• Theorievragen: definities, concepten, samenhang/verbanden, voorbeelden, open vragen
• Te kennen: alles wat op slide staat behalve wanneer tijdens de les anders aangegeven wordt
• Bijkomend leesmateriaal, links en referenties zijn informatief/kaderend/duidend
Doelstellingen:
• Verwerven van de basisprincipes in de fysische, chemische en biologische behandeling van lucht
• Verschillende technologieën die gebruikt worden voor luchtzuivering kennen en hun sterktes &
zwaktes kunnen inschatten
• De beperkingen van de technologie kunnen inschatten en eventuele verbeteringen kunnen
aanbrengen
2. INLEIDING
Bij Biosfeer wordt een overzicht gegeven van de verschillende polluenten die voorkomen in de
atmosfeer en hun afname
Vaststellingen:
• Groot aantal componenten dalen in concentratie
o Verontreiniging proberen vermijden of op te lossen als ze ontstaat.
• Toch zijn er nog steeds sectoren waar het belang relatief toeneemt:
o Verkeer
o Huishoudens
o Er mag nog een tandje bij gestoken worden bij verkeer en huishoudens (huishoudens
is één van de grootste vervuilers van deze moment, voornamelijk is dat fijn stof).
Ook daar worden er maatregelen genomen maar deze wegen nog onvoldoende door.
Technieken zijn meestal ingesteld op een grote industriële installatie en niet op individuele huishoudens
en verkeer. Dat maakt het probleem.
3. WETGEVING
Waarom technieken nodig? Omdat bedrijven verplicht worden om lucht te zuiveren. Dat is heel
belangrijk.
1
,Bestaat uiteraard wettelijk kader (cfr. Milieurecht) voor emissies en hun normen = VLAREM II
• VLAREM II: emissies en normen beschrijven → bedrijf heeft incentive om er effectief iets aan
te gaan doen. Stel dat morgen die wetgeving zou verdwijnen, dan is er geen enkel bedrijf die
zou investeren in luchtzuiveringstechnieken vanuit economisch standpunt. Nabehnadeling met
luchtzuiveringstechnieken zijn vaak zoveel duurder dan installatie (hoofddoel), dus niet
investeren want daar heb je niet veel aan economisch gezien, natuurlijk maatschapplijk gezien
is dat anders.
Daarnaast ook andere aspecten:
• Meetgegevens van de uitstoot verzamelen
• Monstername
• Meten
• Analyse
= Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van lucht
• Meten op een standaard manier → compendium: beschrijvend document dat als bv een bedrijf
concentratie aan bepaalde stof wil meten in de lucht die dat moet doen via een
standaardmethode. Belangrijk want je wilt standaard gebruiken.
• Hier is informatie te krijgen over het opzetten, uitwerken en analyseren van luchtkwaliteit
• http://emis.vito.be/nl/luc-2016
• Dit zorgt dat er uniforme meetcampagnes georganiseerd worden en er dus onafhankelijke data
ter beschikking staan. Als we uniform kunnen meten, is er een standaard die we kunnen
vergelijken en gaan meten hoe ons systeem werkt.
Reductie bereiken door BBT (= Best beschikbare technieken)
Soms willen we wetgeving nog strenger, dat maakt dat industrie er iets aan gaat doen.
4. HOE MOETEN WE HET NU OPLOSSEN?
Om een oplossing te bedenken dienen er een aantal belangrijke vragen gesteld te worden:
• Welke polluenten?
o Welke gasvormige componenten zitten in lucht die we willen verwijderen? VOS is heel
ander verwijderingstechniek dan partikels.
• Haalbaarheid van de norm?
o In de praktijk is het zo dat de norm behaald moet worden en die normen zijn vaak zo
streng opgesteld dat je die niet per se haalt met de BBT. Dat is belangrijk, want dan zal
er op een andere manier ingegrepen moeten worden op het proces. Dus niet ingrijpen
end of pipe (op het einde van de keten), maar ingrijpen op het proces eerder.
o Bv. auto’s CO2 neutraal maken → nu bestaat er geen methode om CO2 in de auto zelf
om te vormen naar iets anders, dus er moet iets aan het proces gedaan worden.
• Proces waarbij de verontreiniging ontstaat?
o Is dat een proces die we kunnen vervangen of elimineren? Of is dat een proces dat
essentieel is? Ook dat bepaalt een stuk welke technieken er zullen gebruikt worden
• Effect op de gezondheid? Welke regio?
• Werkingsduur & karakter?
2
, o Niet elke techniek zal geschikt zijn om even lang te werken
→ Hieruit een plan van aanpak samenstellen
Werkingsduur en karakter: niet elke techniek zal geschikt zijn om even lang te werken.
4.1 MOGELIJKE PISTES
Brongericht: belangrijkste methode, an sich: probleem vermijden
End of Pipe: probleem bestaat en op het einde van de keten
aanpakken (gebeurt heel vaak)
Geleid maken van emissies: bv. veel emissies uit verschillende
bronnen en die concentraties bij elkaar brengen zodat er één geleide stroom is zodat probleem niet
moet aangepakt worden op 20 verschillende locaties en dan kan het eventueel end of pipe aangepakt
worden. Dat zit een beetje tussenin: geleid maken kan ervoor zorgen dat luchtzuivering wel gaat werken
bv. huishoudens: als wij morgen alle elektriciteit en verwarming centraal opwekken dan kan je op één
fabriek luchtzuivering gaan doen of techniek toepassen om luchtpollutie zou laag mogelijk te houden.
Maar als elk gezin afzonderlijk emissie gaat doen dan moet voor elk gezin een end of pipe oplossing
bedacht worden en dat kost veel meer geld. Geleid maken kan helpen om finaal minder emissies te gaan
uitstoten, omdat je ervoor zorgt dat je ze niet direct aanpakt maar ze wel gaat groeperen en
efficiëntiewinst kan krijgen, maar ook betere technieken kunt gebruiken.
4.1.1 INGRIJPEN IN HET PROCES
Er kan in eerste instantie ingegrepen worden in het proces = Brongerichte aanpak
• Dit is de voorkeur: ervoor zorgen dat vervuiling niet ontstaat. Elke keer dat we gaan vervuiling
veroorzaken, is vervuiling gewonnen.
• De wet van behoud van ellende: van zodra je vervuiling veroorzaakt, is het gigantisch moeilijk
om de vervuiling te elimineren. Je kan die misschien wel uit die ene fase elimineren, maar dat
heeft meestal wel een gevolg dat dat in een andere fase terecht komt.
• Bv. waterzuivering: vervuild afvalwater zuiveren en vervuiling verplaatst naar slib
(geconcentreerder, maar vervuiling is an sich niet verdwenen). Slibfractie kan nog kleiner
gemaakt worden en vergisten: maar opnieuw pollutie krijgen, je maakt er misschien voor een
stuk nuttige stof van (methaan), maar methaan is eigenlijk vervuilend. Dus probleem verplaatst
op zich. Verwarming van methaan veroorzaakt opnieuw pollutie → CO2. Je behoudt in heel de
keten altijd vervuiling = wet van behoud van ellende.
Principes niet gebaseerd op zuivering maar op vermijden:
• Verandering van het proces
o Bv. minder schadelijke stoffen gebruiken om product te gaan maken
• Overstappen naar Duurzamere Energie (dus niet met fossiele brandstoffen)
• Veranderen van brandstof (Pb vrij, Zwavel arm)
o Lood vrije en zwavel arme brandstof. Vroeger lood uitstoten tijdens autorijden: lood
eruit en brandstof is minder schadelijk geworden.
• Beter procesopvolging
o Zorg ervoor dat proces goed loopt en dat er geen problemen worden gecreëerd.
• Sluiten van de bron
3
, o Stoppen met productie bv. asbest is eigenlijk ook luchtpolluent en men is gestopt met
produceren want is enige optie die men kan doen (geen verandering proces, geen
zuiveringssappen…)
o Dit kan wel niet altijd, er zijn processen waar er nu geen alternatieven voor zijn en die
dus moeten blijven doorgaan. Bv. energievoorziening: van vandaag op morgen zou het
ideaal zijn om alle fossiele brandstoffen stil te leggen, maar is geen optie want dan is er
niet genoeg elektriciteit. Dus kijken om stap snel mogelijk te doen, maar alternatieven
zoeken om stap te overbruggen zoals pollutie zuiveren, is dat ideaal? Nee, maar het kan
niet anders. Er zijn te veel zaken afhankelijk, je moet wel blijven doordoen.
4.1.2 BEST BESCHIKBARE TECHNIEKEN
Best = Beste voor het milieu in zijn geheel
Beschikbare = Technisch bewezen & economisch verantwoord (geen overmatige kosten)
= Organisatorische maatregelen
Technieken
= Technische maatregelen
Ook Europese informatie over beschikbaar ~ ook onderdeel van VLAREM
20-tal verschillende technieken beschikbaar bij luchtzuivering
Beschikbare: er zijn technieken die betere resultaten opleveren maar niet worden toegepast omdat ze
technisch heel moeilijk zijn of economisch onverantwoord zijn. Maatschappij speelt daarin een rol.
Normen zijn vaak opgesteld naargelang wat haalbaar is. → moeilijk afweging: balans vinden van waar
kunnen we naartoe gaan en waar willen we naartoe gaan?
Wetgevend kader
VLAREM II: Besluit van de Vlaamse regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale
bepalingen inzake milieuhygiëne
Artikel 4.1.2.1.
§ 1. De exploitant moet als normaal zorgvuldig persoon steeds de beste beschikbare technieken
toepassen ter bescherming van mens en milieu, en dit zowel bij de keuze van behandelingsmethodes
op het niveau van de emissies, als bij de keuze van bronbeperkende maatregelen (aangepaste
produktietechnieken en -methoden, grondstoffenbeheersing en dergelijke meer). Deze verplichting
geldt eveneens voor wijzigingen aan ingedeelde inrichtingen, alsook voor activiteiten die op zichzelf
niet vergunnings- of meldingsplichtig zijn.
§ 2. De naleving van de voorwaarden in dit besluit en/of de milieuvergunning wordt geacht overeen te
stemmen met de verplichting uit § 1.
IED: Richtlijn Industriële Emissies (2010/ 75/EC) voorheen IPPC (2008/1/EC)
(12) ... De vergunning dient voorts emissiegrenswaarden voor verontreinigende stoffen of
gelijkwaardige parameters of technische maatregelen, passende voorschriften ter bescherming van de
bodem en het grondwater alsook monitoringvoorschriften te bevatten. De vergunningsvoorwaarden
dienen te worden vastgesteld op basis van de beste beschikbare technieken.
4.1.3 GELEID MAKEN VAN EMISSIES
Een tweede stap in het proces is het gerichter maken van emissies:
4
