ODW 1:
Inhoud:
1. Inleiding
2. Autisme
3. Auditieve beperking
4. Personen met visuele beperking
5. Personen met ernstige meervoudige beperkingen
6. Fysieke beperking
7. NAH
8. Personen met verstandelijke beperking
9. Zieke kinderen
10. Onderwijs kinderen met beperking
11. Begeleiding, opvang en ondersteuning pmb
1. Inleiding:
1.1. Nature-nurture discussie:
Nature: alle persoonlijke kenmerken zijn genetisch bepaald en er kan niets
aan veranderd worden. Je krijgt alles door aanleg.
Nurture: alles wordt veranderd door de omgeving. Geen persoonlijke
kenmerken meer. Opvoeding maakt je zoals je bent.
Þ Je moet de juiste middenweg vinden!
Consequenties voor ondersteuning cliënten:
- Erfelijke aanleg bepaalt de grenzen van mogelijkheden
- Sterke invloed vanuit omgeving (opvoeders)
1.2. Opvoeden – orthopedagogiek:
(definitie Kok): Opvoeden
In relatie staan van opvoeder(s) en opvoedeling(en) waarin de opvoeder:
- Zich als persoon, als wijze van ‘mens zijn’ presenteert
- Klimaat creëert dat persoonlijkheidsgroei bevordert
- Leefsituaties zo hanteert dat ze optimale kansen bieden tot
zelfontplooiing
Þ Geschoolde opvoeder (orthopedagoog): in actie als kind niet meer
groeit
Þ Gewone opvoeden: niet meer genoeg
Pagina | 1
, Þ Orthopedagoog: SAMEN met ouders nagaan
§ Waar zit kind vast?
§ Welke vraag stelt het kind?
Þ Orthopedagoog: BASIS het GEWONE OPVOEDEN, maar geeft hieraan
een uniek accent
Orthopedagogiek: wetenschap van het methodisch, planmatig en zinvol
handelen in situaties waarin het gewone opvoeden tekort schiet.
- POS (problematische opvoedingssituatie)
- Alle leeftijden, alle personen met een beperking
- Orthopedagogiek: theorie, wetenschap
- Orthopedagogie: praktijk, handeling
Þ Theorie versterkt de praktijk en omgekeerd: handelingswetenschappen
§ Methodisch handelen: doelgericht, bewust, systematisch en
procesmatig
§ Planmatig handelen: bv. 5-fasenplan, orthopedagogisch
handelingsplan,…
§ Zinvol handelen: adhv. Een visie
1.3. Orthopedagogiek en andere disciplines:
Agogiek: leer, wetenschap van het handelen (= praktijktheorie)
Deelwetenschappen en hulpwetenschappen:
- Pedagogiek, andragogiek, sociale agogiek, dialectiek,…
- Psychologie, psychiatrie, ontwikkelingspsychologie,…
1.4. Verschillende mens-maatschappij visies doorheen
geschiedenis van zorg voor pmb:
De verschillende paradigma’s:
1.4.1. Uitstoting en segregatie:
- Pmb: ‘gehandicapten’
- Werden gezien als onvolwaardig, bezeten door de duivel
- Negatieve discriminatie
- Vormen een bedreiging voor de maatschappij
- Marginalisatie, uitstoting
1.4.2. Liefdadigheid en bevoogding:
- Sukkelaars: medelijden
- Bescherming en verzorging als bewijs van hun eigen goedheid
- Verscholen vorm van afwijzing
Pagina | 2
,1.4.3. Medische benadering:
- Stoornisgericht denken: aandacht en nadruk op defect ipv op persoon
- Hospitalisatieverschijnsel: langdurige, onnodige opnames (geen
gepaste aanpak, verzorging!)
1.4.4. Integratie en normalisatie
- Rechtmatig, gelijkwaardige partner
- Deelnemen aan dagelijkse activiteiten in maatschappelijk leven
- Behouden identiteit
- Harmonisch evenwicht met ‘gewone’ mensen
Integratie:
- Doelbewust naar manieren zoeken om hulp vragende zo volwaardig
mogelijk aan de samenleving te kunnen laten deelnemen
- Facetten:
• Materieel
• Functioneel Maatschappelijke
• Sociaal integratie
• Persoonlijk
Normalisatie:
- Leefpatronen/omstandigheden van pmb: zo dicht mogelijk bij gewone
omstandigheden
- Uitgangspunten: 3 soorten beperkingen
• Primair: objectief waarneembaar (defect)
• Secundair: opgelegde beperking (tekorten van ingesteldheid,
attitudes,… Inwerking normalisatie
• Tertiair: subjectieve waarneming (mate van besef)
- Concrete uitwerking:
• Dagritme: niet routinematig
• Weekritme: verschillende activiteiten op verschillende plaatsen
• Jaarritme: meeleven met seizoenen, feestdagen,…
• Beleving levenscyclus
• Respect en heteroseksuele wereld
1.4.5. Nieuwe paradigma: disability studies
- Integratie -> inclusie: iedereen heeft beperkingen dus iedereen
verdient dezelfde rechten en plichten, iedereen hoort erbij
- Emancipatie -> empowerment: versterking van zelfvertrouwen
- QOL: 8 domeinen van Shallock
• Interpersoonlijke relaties
Pagina | 3
, • Emotioneel welbevinden
• Lichamelijk welbevinden
• Materieel welbevinden
• Persoonlijke ontplooiing
• Zelfbepaling
• Sociale inclusie
• Rechten
- Ondersteuning ipv zorg
• Zonder voorwaarden
• Op maat
• Vanuit sociaal netwerk (gezin, familie,..) of vanuit sociaal
vangnet (hulpverlening)
1.5. Beschrijven/interpreteren orthopedagogiek als
wetenschap van methodisch handelen:
Bewust omgaan met je kennis, inzichten, gevoelens en vaardigheden:
- Doelgericht handelen: doel cliënt?
- Bewust handelen: nadenken over invloeden
- Systematisch handelen: stap voor stap
- Procesmatig handelen: werk je naar doel toe?
1.6. Verschil residentiële en ambulante
orthopedagogiek binnen werkveld + gevolgen
hiervan voor opvoeder:
Vroeger: residentieel: afsluiting van maatschappij, weggeborgen in
gesloten domeinen met vaak veel natuur rondom het gebouw
Integratie & inclusie: meer naar buiten komen, activiteiten doen,…
Ambulant: werken in leefsituatie van cliënt: 3 vormen
- Thuisbegeleiding
- Begeleid (zelfstandig) wonen
- Pleegzorg
Pagina | 4