THEMA 17: GROTE BLOEDVATEN RICHTING DE BUIK- EN BEKKENORGANEN
1) EINDVERTAKKING AORTA
EINDVERTAKKING AORTA DESCENDENS EN VENA CAVA CAUDALIS
We gaan dieper in op de aftakkingen van de aorta descendens en zijn stroomgebied, en ook het
parallelle veneuze systeem dat we daar kunnen aantreffen
We gaan niet systematisch de verschillende aftakkingen van de aorta volgen naar achteren toe (zoals
bij rostraal), we gaan ons eerst afvragen wat er helemaal achteraan gebeurd
-> diersoortspecifiek basisplan tekenen van hoe die aorta finaal eindigt, uitspreidt
-> we gaan in iedere tekening rekening moeten houden
Dan keren we terug naar voor om de ganse aorta te gaan bespreken -> hoe zit het in elkaar, naar waar
gaan al die takken?
-> orgaanbevloeiing in buikholte en bekkenholte
Wat gebeurt er nu eigenlijk achteraan?
1) Mens: we tekenen vanuit een dorsaal aanzicht de aorta op doorsnede
Einde van de aorta: een buis die afdaalt en gaat opsplitsen in 2 eindtakken
Dit type van opsplitsen gaan we enkel nog bij de mens en het konijn gaan terugvinden!!
We eindigen op die lange buis langsheen wervelkolom (links dorsaal tegen de wervelkolom
aan met 2 grote takken die gaan opsplitsen)
Konijn: heel fijn een arterie tussen de 2 takken in het midden laten doorgaan = arteria sacralis
mediana die naar de staart gaat
Maar bij de mens geen staart -> niet meer nodig
Eenmaal we die vertakking hebben kennen we nog een afsplitsing
1. Naar het been (naar het achterbeen)
2. Naar de bekkenholte -> die gaat nog eens opsplitsen
Eerste afsplitsing gebeurt ter hoogte van darmbeenzuil, net daar rostraal van promontorium,
niveau waar darmbeenzuilen (die vleugels van het ilium) het sacrum (facies auricularis) daar
gaan articuleren
-> uitsplitsing van aorta aangeduid als ARTERIA ILIACA COMMUNIS
-> die dan opsplitst in een stuk dat het dijbeen intrekt (achterbeen intrekt) en de buikholte
gaat verlaten = ARTERIA ILIACA EXTERNA
-> stuk dat in de bekkenholte gaat gaan dringen = ARTERIA ILIACA INTERNA
2) Huisdieren: situatie is anders
Aorta daalt af, we krijgen wel een afsplitsing op het uiteinde = afsplitsing van de ARTERIA
ILIACA EXTERNA meteen, en daarna loopt de aorta gewoon verder
Pas later gaan we uit die aorta verdere afsplitsingen richting bekken krijgen, de afsplitsing is
dus anders en we hebben een aorta die verderloopt -> die is uiteraard nauwer: heeft
belangrijke bloedvaten (a. iliaca externa naar achterbeen) reeds afgegeven
, Aparta kennisclip voor wat er gebeurt met arteria iliaca externa voordat we het achterbeen
inlopen, maar die aorta loopt dus verder en pas in tweede instantie krijgen we de opsplitsing
naar een ARTERIA ILIACA INTERNA
Nu begint de diersoortspecificiteit!!
We delen het beeld in 2: het verschil zit hem niet in eerste vertakking van arteria iliaca
externa, maar wel van die arteria iliaca interna -> die kan van het korte of van het lange type
zijn
Definitie arteria iliaca interna: wat in het bekken duikt gaat zowel de bekkenorganen moeten
bevloeien (viscerale tak) als de bekkenwand, bilspieren die op dat bekken vastzitten, …
(pariëtale tak) => waar gebeurt die afsplitsing tussen die beide delen?
- Linkerbeeld: paard en carnivoren
-> a. iliaca interna kort!!!
-> bij paard zelfs heeeeeeel kort
Opsplitsing gebeurt veel eerder: we gaan al heel snel die arteria pudenda interna aantreffen, maar
die zal hetzelfde verloop blijven houden dat als normaal die a. iliaca interna had moeten doen
-> we tekenen die bijna parallel aan situatie bij evenhoevigen (wenden we nog opnieuw aan bij de
bekkenbevloeiing!)
We hebben dus een arteria pudenda interna, die gaat nog verder gaan vertakken bij paard en
carnivoren -> maar al heel snel verliest die behalve nog wat andere takken een arteria glutea caudalis,
die dan ook een arteria glutea cranialis kan gaan afgeven (eventueel een arteria obturatoria, dus nog
veel meer takken)
We hebben dus al veel hoger die afsplitsing!! In feite komt het wel op hetzelfde neer, alleen bij paard
en carnivoren hele snelle afsplitsing -> a. pudenda interna heeft een heel lang traject, maar volgt wel
hetzelfde traject als de a. iliaca interna bij de dieren waar de afsplitsing van de a. glutea caudalis veel
later zal gebeuren
- Rechterbeeld: evenhoevigen
-> a. iliaca interna lang!!!
Heel wat van die bekkenorganen (visceraal) worden bevloeid door die arteria iliaca interna, we
hebben nog wel aftakkingen (arteria glutea cranialis) maar die zijn ons minder van belang
We schuiven op tot een bepaald punt achteraan en dan pas maakt het lichaam de beslissing om een
deel inwendig (bekkenorganen) te sturen, en een deel uitwendig (naar de bilspieren aan de
buitenkant) te sturen
-> ARTERIA PUDENDA INTERNA
Alles wat in verlengde ligt van de arteria iliaca interna wordt dan puur voor inwendige organen, gaat
naar geslachtsorganen en dergelijke zaken meer zal gaan
-> ARTERIA GLUTEA CAUDALIS
Vormt de grens, scheidsrechter vanaf dat we de takken zien vertrekken naar broekspieren,
sacraalhoofden, gluteobiceps, gluteusspieren achteraan en naar lateraal zien trekken
,Aorta loopt nog verder in de mediaanlijn als een arteria sacralis mediana (hadden we al bij konijn
vermeld, maar nog niet getekend) en later ook een arteria caudalis mediana (eenmaal die de
sacraalwervels verlaat gaat die van een sacraalgedeelte naar een een staart)
-> in de middenlijn vinden we het verlengde van de aorta: arteria sacralis/caudalis mediana
Enkel bij het paard zal dat niet zo uitgesproken zijn, maar gaat bij het paard eerder de a. glutea
caudalis bij het paard die normaal ook de zijdelingse staartarteriën levert bij alle andere diersoorten
gaat die bij het paard ook de mediane arterie gaan leveren (dan wel aan de rechterzijde)
-> arteria sacralis mediana: klein diersoortverschil
Opsplitsing van de korte a. iliaca interna en de lange a. iliaca interna moeten we bij blijven stilstaan
eenmaal we de bekkenorganen gaan bevloeien en daar die verschillende takken van laten afstammen
Vervolg van deze configuratie is logischer wijze dat bij onze huisdieren geen arteria iliaca communis
voorkomt zoals bij de mens! = belangrijk verschil
VENEUS? VENA CAVA CAUDALIS?
-> 2 hele belangrijke zaken
De vena cava caudalis (rechts van de aorta) gaat wel een uitsplitsing doen in een vena iliaca
communis (een gemeenschappelijke stam) -> netjes in 2 verdeeld
-> dan hebben we vena iliaca communis die verzamelt in een vena cava caudalis = de
gemeenschappelijke stam voor een vena iliaca externa enerzijds en een vena iliaca interna anderzijds
(mag een zware zijn, wel iets dunwandiger tekenen)
Vena iliaca interna splitst dan weer op -> we volgen het arteriële systeem, maar de samenvloeiing
gebeurt dus op een andere manier
We hebben wel degelijk een vena iliaca communis
Vena sacralis mediana hoort daar ook nog allemaal bij = de staartvene
!!!! uitzondering op het algemeen principe van verhouding venen en arteriën
We kijken op een dorsaal aanzicht, de vena cava caudalis ligt rechts van de aorta, maar in het
lendengebied (tegen die laatste lendenwervels aan) gaat de vene dieper liggen dan de arterie!!!!!!
Als je de buikholte open doet en je zou de bloedvaten gaan benaderen, dan is het normaal zo dat
arteriën het dichtst tegen een beschermend bot gaan aanschurken, gaan aanleunen, zich gaan
beschermen
-> hier niet!!!! het veneus systeem ligt het diepst van beiden in het lumbale gebied en geleidelijk aan
realiseert de vene zich wel dat hij verkeerd ligt en gaat zich aan de andere kant gaan leggen
(ventrolateraal, dus rechtsventraal leggen van de aorta)
Op den duur gaat hij er wel omheen gaan cirkelen, maar in het lendengebied liggen de venen dieper
(vanuit een buikbenadering) dus dieper tegen de wervelkolom aan dan het arteriële gebied
Tekening is van belang!!
, Vertakkingspatroon van vena cava caudalis, vena iliaca bij het konijn is het tegenovergestelde!!!!
Arterieel hadden we een arteria iliaca communis, maak de middelste tekening opnieuw en leg die in
het blauw daarover
-> een vena iliaca externa, een vena cava caudalis die van dieper komt en al eerder een vena iliaca
interna opgevangen had (dus middelste tekening maar dan in het blauw)
-> kan je niet altijd aantreffen, maar in regel wel (is dus net omgekeerd)
Dus: opsplitsing snappen, met korte a. iliaca interna & lange a. iliaca interna
Het dorsaal gelegen zijnde van de eerste samenvloeiing van de vena cava caudalis en de vena iliacae
die daartoe gaan bijdragen
PREPARAAT: EINDVERTAKKING AORTA BIJ HOND
We kijken van dorsaal uit op dat preparaat
-> korte a. iliaca interna, maar hond is niet van het kortste type!! Is gemiddeld kort -> je mag
verwachten dat de meeste bloedvaten die naar de inwendige organen moeten gaan van het bekken
wel degelijk uit a. pudenda interna stammen
Bij paard zou a. iliaca interna ultrakort zijn -> afsplitsing tussen beiden mag je nog veel sneller
verwachten, gaan we ook meteen zien in een filmpje
Als we bij een rund kijken gaan we al heel wat aftakkingen krijgen uit die a. iliaca interna voordat we
aan die a. pudenda interna, a. glutea caudalis zitten
Er zijn op die plaats ook nog wel andere vertakkingen dan de eindvertakkingen van de aorta
descendens, we zien dat de aorta doorloopt
-> eerst hele grote afsplitsing, gaat naar het achterste lidmaat (daar gaan vertakken, wordt a.
femoralis, a. profunda femoris) = a. iliaca externa
-> aorta loopt verder, maar smaller -> geeft a. iliaca interna af
-> een a. sacralis mediana, een a. caudalis mediana in de middenlijn
We zien de arteria iliaca interna verder lopen, maar al snel zien we een nieuwe splitsing (van ventraal
bekeken)
-> met een lange tak (a. glutea caudalis) die parallel loopt aan inwendige tak: a. pudenda interna
-> a. glutea caudalis heeft ook een a. glutea cranialis die aftakt, daar gaan nog andere zaken ook
aftakken
PREPARAAT: AFGIETSEL AFSPLITSING ARTERIA ILIACA BIJ EEN KALF (pasgeboren)
-> aorta zelf vastgenomen, dan een eerste aftakking naar a. iliaca externa -> die gaat naar het
achterbeen
-> dan een arteria iliaca interna: hij is van het lange type
We hebben daar geen opsplitsing in 2!! Het is zo dat bij ongeboren dieren het hoofdarterieel systeem
in dit gebied niet zomaar arteria iliaca interna & externa is, maar arteria umbilicales!!
De afsplitsing van de aorta (eerste afsplitsing die we hebben, splitst gewoon op in 2) en we krijgen 2
navelarteriën, die langsheen de blaas naar de navel gaan lopen om zo naar de placenta te gaan en
voor bloedvoorziening te gaan zorgen
