HOC 1 : Inleiding tot het privaatrecht
Wat is rechtsgeschiedenis en wat is recht? (PPT 21-25)
- Recht = logica ? NEEN
• Natuurrecht heeft te maken met verstand, logica van de mens
• Iedereen die rationaal nadenkt komt op hetzelfde resultaat uit : de mens heeft een
soort ingeplant wetboek in zijn hoofd
• Recht groeit doorheen de tijd : opeenstapeling van regels
• Juristen bouwen voort op verleden
• Art. 1674
➡ « Indien de verkoper in de verkoopprijs van een onroerend goed voor meer
dan zeven twaalfden is benadeeld, heeft hij het recht om de vernietiging van
de koop te eisen, ook al had hij bij het contract uitdrukkelijk afstand gedaan
van het recht om die vernietiging te vorderen, en al had hij verklaard de
meerdere waarde te schenken. »
‣ Onroerend goed = goed dat niet beweegt
‣ Benadeeld zijn = maakt verlies (verschil tussen waarde van onroerend
goed en prijs die de verkoper ervoor krijgt)
‣ Vernietiging van de koop = koop geannuleerd, verkoper krijgt zijn goed
terug en koper krijgt zijn geld terug
➡ Begin van de 6e eeuw n.C. geïntroduceerd
➡ Arme boeren beschermen, die onder druk werden gezet hun boerderij te
verkopen, en zich uiteindelijk bedachten
➡ Macht van groot grondbezitters te beperken, die goederen van arme boeren
probeerden over te kopen onder hun waarde
➡ Waarom mag de koper zich bedenken en de verkoper niet?
‣ Koper kent echte waarde van het huis niet
‣ Verkoper kent de gebreken van het huis
‣ Tegenwoordig lijkt het dus niet meer logisch
➡ Bij de Romeinen niet 7/12 maar 1/2
➡ In periode van Napoleon verandert naar 7/12
➡ 7/12 was een (politiek) compromis : ligt tussen 1/2 en 3/4
- Veldwetboek 1886 Art. 14
• « De eigenaar van een bijenzwerm heeft het recht er opnieuw bezit van te nemen
zolang hij niet opgehouden heeft hem te volgen of terug te vorderen. »
• Idee van een monnik
• Nooit toegepast geweest
• Nu gekopieerd en nooit veranderd of toegepast
- Burgerlijk wetboek 1804
• Verwijzingen naar Franse Keizer -> Napoleon uiteindelijk verslagen
• 1830 -> ontstaan van België -> in wetboek staat nog steeds ‘Keizer’ terwijl er bij ons
een koning heerst
• Aanpassing in 1960
• Stelsel van Myriameters
➡ Ontstaan in tijd van Napoleon
➡ In burgerlijk wetboek
1 sur 64
, - Path dependence
• = eens je een bepaalde weg bent ingeslagen blijf je gewoon zo verder gaan, ga je
niet terug
• Bv. AZERTY en QWERTY
➡ Gecreëerd door het typmachine (A en E niet naast elkaar want anders
mechanische problemen)
➡ Is nu niet meer problematisch op toetsenbord
➡ Blijft zo gehouden uit ‘gewoonte’
• Bv. EOT = Echtscheiding door Onderlinge Toestemming
➡ Bij een echtscheiding moest je (tot twee jaar aan een stuk) regelmatig blijven
gaan om te verzekeren dat de echtscheiding nog steeds geldig was
➡ Probeerde koppels te verzoenen
➡ Vroeger was een echtscheiding ‘problematisch’ in de samenleving
➡ Nu is dat niet meer ‘problematisch’ maar moeten nog steeds naar de rechter
Bronnen van het recht (PPT 26-28)
- Formele bronnen van recht (hiërarchisch)
• Wetgeving door machthebbers
• Rechtspraak door rechters
• Rechtsleer door geleerden
• Gewoonte door maatschappij
- Hiërarchie is niet altijd zo geweest in de rechtsgeschiedenis !!!
• ‘Ius commune’ (1200-1800) -> periode waar rechtsleer belangrijkste was in
hiërarchie
- Praetor
• Hield het midden tussen rechter en wetgever
• In Rome
• Kan bepaalde besluiten nemen die voor alle Romeinen gelden en is terwijl ook
verantwoordelijk voor de processen !!!
- Materiële bronnen van recht
- Kernbronnen
• Staatsblad
• Wetboek
HOC 2 : Wetgeving en procedures tijdens het Romeins recht
Periodes Romeins recht (PPT 3)
- Periodes Romeins recht
• Oud-romeins / Archaïsch recht
➡ 600 - 250 v.C.
➡ ‘Begin’
➡ Rome klein dorpje
• Voorklassiek recht
➡ 250 v.C. - 0
➡ ‘Take-o ’
➡ Beging Praetor en juristen
• Klassiek recht
➡ 0 - 250 n.C.
➡ ‘Hoogtepunt’
➡ Combinatie Praetor en juristen geldt nog steeds
2 sur 64
ff
, • Naklassiek recht
➡ 250 - 527
➡ ‘Verval’
➡ Wetgeving het belangrijkst
➡ Verdwijning Praetor en juristen
➡ Sterke guren in Rome willen alle macht naar hun trekken
➡ Systeem dat lijkt op alleenheerschappij
• Justinianus
➡ 527 - 565
➡ ‘Kort herstel’
- Doorheen de tijd wordt wetgeving belangrijker
Oud-romeinse recht (PPT 4-7)
- Koningstijd : 600 v.C. - 509/451 v.C.
- Economie : landbouw, schapenteelt
- Macht : volledig in handen van elite (wonen er al eeuwen, hieruit worden Koning,
‘Comitical curiata’ en ‘Ponti ces’ gekozen)
- Instellingen
• Koning
➡ Resideert op het Capitool
➡ Naast tempel van Jupiter (belangrijkste God van de Romeinen)
➡ Tussen guur van de Goden en mensen op aarde
➡ Aan hoofd van rechtbank
➡ Koningswetten (weinig informatie over)
➡ Geholpen door twee instellingen die taken uitvoeren voor en van de koning :
‘Comitical curiata’ en ‘Ponti ces’
• Comitial curiata
➡ Belangrijke adviesorgaan voor Koning
➡ Over oorlog en vrede
• Ponti ces
➡ Hoge priesters
➡ Stonden in voor het recht
➡ Beheerden eerste fase van de rechtszaak
➡ Recht werd zo gecreëerd
- Indeling in de samenleving
• Patriciërs
➡ Elite
➡ Wonen er al meerdere generaties
➡ Hebben de macht
➡ Wonen op bepaalde plaatsen, heuvels
• Plebejers
➡ Latere immigranten, nieuwkomers
➡ Wonen op andere heuvels
➡ Hebben geen vertegenwoordigers
➡ Gecontroleerd door hogere standen
➡ Hadden plichten maar geen rechten
➡ Konden niet naar Ponti ces
➡ Alle maatregelen van de koning tellen voor hun
- Verschillen patriciërs en plebejers
• Mochten niet onder elkaar huwen
• Elk typische kledij
• Elk andere regels
• Zeer gescheiden levens
3 sur 64
fi fi fi fi
, - De stad Rome
• 7 heuvels
➡ Belangrijkste : Capitool
• Forum : plaats waar aan recht wordt gedaan
Wetgeving : De twaalftafelenwet (PPT 8) !!!
- Totstandkoming twaalftafelwet
• Verschil tussen plebejers en patriciërs
• Plebejers ontevreden
- In de loop van de 5de eeuw v.C. -> monarchie
- Einde 6de eeuw
• Einde monarchie
• Macht gaat naar Senaat
➡ Oudere mannen uit de elite
➡ Oefent bevoegdheden van de Koning uit
➡ Ontevredenheid van Plebejers (nieuwe machthebber maakt opnieuw deel uit
van de elite)
• Steeds meer immigranten -> toename Plebejers
• Plebejers eisen hun rechten op -> opstanden
• Plebejers dreigen Rome te verlaten en zelf een stad met eigen wetgeving te stichten
• Wet : compromis van voorrechten en plichten voor de patriciërs en plebejers
• Commissie vergadert voor nieuwe wetgeving
- Nieuwe wetgeving op bronzen tafelen publiek tentoongesteld op Forum !
• Eerste keer idee lanceren dat men rechten kan ontlenen aan publiciteit
• Iedereen kon zijn rechten kennen -> plichten kan u pas hebben als ze bekend
gemaakt zijn
• Bronzen tafelen werden bewaakt
- Religieuze kennis werd niet gedeeld (van generatie op generatie overgeleverd tussen
Ponti ces)
- Nieuw woord ‘ius’ : verwijst naar ordening van samenleving, publiek gemaakte regels
(begin van het recht)
- Bevestiging van oude verboden, voorrechten, strafbepalingen -> basis doorheen heel
de Romeinse geschiedenis
- Leges : twaalftafel goedgekeurd door volksvertegenwoordigers, wordt afgekondigd en
is voor iedereen van toepassing
- Plebiscita : vorm van wetgeving bij de Plebejers
- Lex Hortensia : plebiscita tellen nu ook voor Patriciërs -> gelijkschakeling van Patriciërs
en Plebejers
- Senaat
• Kern cabinet
• Groepje belangrijkste leden van volksvergaderingen
• Adviseren
• Krijgen doorheen de Romeinse geschiedenis meer te maken met wetgeving
Wetgeving : De naklassieke periode (PPT 11-30)
- Keizers domineren
- Wetgeving gebruikt door keizers als instrument om hun macht te vestigen
- Byzantium
• Handel wordt aangetrokken
• Administratie werd belangrijk
4 sur 64
fi
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur r0938696. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,19. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
