1.1. Historiek
⭐️Geneeskundige kennis werd ten dienste gesteld voor het maatschappelijk belang
⭐️Artsen kregen medico-legale opdrachten
⭐️Vanaf 19de eeuw: ontwikkeling v versch forensische disciplines → forensische toxicologie & odontologie (zie
⭐️20ste eeuw: wetenschappelijke kennis omtrent forensische geneeskunde neemt enorm toe
Orfila), ook röntgen
Voorbeeld uit Oudheid: Moord op Julius Caesar: Zijn lichaam werd onderzocht door Romeinse arts (Antistius),
die in zijn verslag stelde dat Julius C. 23 steekwonden had opgelopen, waarvan 1 id borstreeks die dodelijk was.
Ambroise Paré: vader van de forensische autopsie
⇒ Definieerde gerechtelijke geneeskunde als: “La médecine légale est l’art de faire des rapports en justice”
Paolo Zacchia: werkte als arts voor paus Innocentius X. Schreef “Quastiones medico-legales”. Hierin beschreef
hij zijn ervaringen op medico-legaal gebied. Was hiermee 1 vd belangrijkste grondleggers vd moderne
gerechtelijke geneeskunde
Giambattista Morgagni: “Those who have dissected or inspected many bodies have at least learned to doubt,
while those who are ignorant of anatomy and do not take the trouble to attend to it, are in no doubt at all”
Matthieu Orfila: vader forensische toxicologie. Stelde zijn kennis ter beschikking voor de oplossing van een
aantal ophefmakende rechtszaken in Frankrijk (bv: zaak Lafarge in 1840). Hier kon hij aantonen dat er wel
degelijk arsenicum aanwezig was ih lichaam vd overledene. Mevrouw Lafarge werd mede door de
wetenschappelijke bewijsvoering schuldig bevonden op de moord v haar echtgenoot.
Oscar Amoedo: vader forensische odontologie. Werk: “l’art dentaire en médecine légale”. Was betrokken bij
identificatiewerk v so’s vd brand in Bazar de la Charité in Parijs
19de eeuwse wetenschappelijke ontdekkingen (ontwikkeling v forensische disciplines):
✨ Röntgen: ontdekking van de forensische radiologie
✨ Orfila: vader van toxicologie nadat hij kon bewijzen dat er een bepaalde stof aanwezig was in een lichaam
van de overledene
✨ Amoedo: vader van de forensische odontologie. “Tandheelkundige kunst id forensische geneeskunde”.
→ Binnen de criminalistiek ontstaan verschillende wetensch disciplines zoals: dactyloscopie, entomologie,
ballistiek, etc.
20ste eeuw: wetensch kennis neemt toe op gebied v forensische pathologie & klinische forensische
geneeskunde.
✨ Jeffreys: DNA-fingerprinting lag aan de grondslag van verdere ontwikkelingen id medische criminalistiek
1
,1.2. Definitie
Zeldenrust
Gerechtelijke geneeskunde = de toepassing v geneeskundige wetenschap en ervaring ten nadere opheldering
van gerezen rechtsvragen
Roll
Gerechtelijke geneeskunde = de toepassing van medische kennis ten behoeve vd rechtspraak
⇒ hierdoor kan men denken dat gerechtelijke geneeskunde en forensische geneeskunde synoniemen zijn.
D. Van Varenbergh
Onderscheid maken tss gerechtelijke geneeskunde en forensische geneeskunde.
- Forensische geneeskunde = geneeskundige specialiteit die gebruikmaakt van specifieke
geneeskundige kennis en vaardigheden om een deskundig advies te kunnen geven ad bevoegde
gerechtelijke instanties op gerezen rechtsvragen, van medische aard, en dit binnen de toepassing vh
strafrecht
- Als men spreekt over gerechtelijke geneeskunde, bedoelt men niet enkel “medische expertise die
verricht worden binnen de toepassing vh strafrecht, maar tevens deze die uitgevoerd worden ih kader
vd afhandeling van burgerlijke belangen
Bij voorkeur gebruikt men id toekomst de term “forensische geneeskunde”, want dit woord wordt meer en
meer bekend bij een breed publiek & men treft dit aan bij andere disciplines die kunnen bijdragen tot de
oplossing v/e misdrijf
🔹
Afgeleid van “forum”
Verwijst naar Forum Romanum → plaats waar het volk bijeen kwam om over publieke zaken te spreken en
🔹
waar het Romeins recht werd uitgeoefend ih openbaar
🔹
Ook vandaag worden vaststellingen v forensische arts in bep gevallen openbaar gemaakt
Bv: levensdelicten die ter beoordeling voor het HvA worden gebracht en waarbij autopsiebevindingen nt
enkel door het hof, het OM en de advocaten, maar ook door het publiek aanhoord kunnen worden tijdens de
getuigenis vd wetsdokter)
🔹
Gerechtelijk
🔹
Term kan aanleiding geven tot verwarring bij het brede publiek
Velen zijn v mening dat beoefenaars v gerechtelijke geneeskunde deel uitmaken vh gerechtelijke apparaat &
🔹
als ambtenaar verbonden zijn ah Ministerie v Justitie
Maar! Arts die door magistraat als deskundige wordt aangesteld voert deze opdracht op zelfstandige &
🔹
onafhankelijke wijze uit
Het is dus geen officieel erkende functie, hoewel de termen “wetsdokter of wetsgeneesheer” dit laat
vermoeden
2
,⚖️
Belgisch rechtssysteem
⚖️
Onze rechtsorde is gewijzigde versie vd Franse wetgeving (ontstaan tijdens FR revolutie - codes v Napoleon)
Onze maatsch = gebaseerd op scheiding der machten:
- Wetgevende: parlement
- Uitvoerende: regering, openbare diensten, politie…
⚖️
- Rechterlijke: hoven en rechtbanken
Scheiding der machten weerspiegelt zich ook ig onderzoek bij misdrijven:
- PdK behoort tot uitvoerende macht
⚖️
- Onderzoeksrechter behoort tot rechterlijke macht
Belangrijk: OR zal volledig onafhankelijk vd uitvoerende macht zijn taak vervullen → dwz: PdK en OR zijn
volledig vrij in hun keuze van deskundige. PdK of OR kan niet verplicht worden om met erkende specialisten
⚖️
id gerechtelijke geneeskunde te werken
⚖️
Elke (niet-gespecialiseerde) arts kan als wetsdokter worden aangesteld
Wetsdokter maakt geen deel uit vh justitieel apparaat → kan dus niet rekenen op logistieke ondersteuning
vd overheid tijdens uitvoeren van zijn/haar opdracht → dus: expert moet zelf voor als zijn materiaal zorgen
📣Het onderzoek ve persoon (ook bij een overledene) moo het vaststellen vd aard & oorzaak van eventuele
kwetsuren of van een doodsoorzaak blijft volgen Van Varenbergh een medische handeling. Dwz dat ook de
forensische arts onderworpen blijft ad regels vh medisch beroepsgeheim
Aanstelling van deskundigen in strafzaken:
- PK vordert een opsporingsonderzoek, indien onvoldoende bevoegdheden OR vorderen
- OR opent het gerechtelijk onderzoek
- GO afsluiten door te seponeren, doorverwijzen naar RB of HvA
- Bij doorverwijzing = onderzoek ter terechtstelling
- Deskundige kan aangesteld worden in het vooronderzoek of tijdens de terechtzitting waar
nieuwe/bijkomende of uitgebreide opdracht kunnen worden gevorderd. Dmv een tussenvonnis zal
men aangesteld worden als expert. Na verslag van de deskundige kan de zaak verder gezet worden.
Opsporingsonderzoek buiten heterdaad: algemeen w aangenomen dat de PdK zich bij de uitvoering van die
taak (nl opsporen en vervolgen v misdrijven) dat die zich kan laten bijstaan en advies kan inwinnen van een
deskundige.
Opsporingsonderzoek igv heterdaad: wegens hun kunde of beroep worden 2 personen bekwaam geacht om
de aard en omstandigheden … → het aanstellen van 2 geneesheren kan bij een gewelddadige dood of een
dood waarbij de oorzaak niet gekend is.
🐧
Forensisch medisch onderzoek = complex
🐧
Nood aan medische informatie & klinische gegevens & politionele gegevens
Politionele gegevens: kan men bekomen door het bestuderen van PV’s uit strafdossier (bv: politionele
🐧
vaststellingen op plaats delict, verhoor vh SO/verdachte/getuige)
Soms nood aan bijkomende medische inlichtingen van behandelende arts → men zal behandelende arts
eerst op hoogte brengen van zijn hoedanigheid wanneer men in die zaak optreedt & vervolgens vh doel vh
medico-legaal onderzoek (= geneeskundige plichtenleer)
3
, Geneeskundige plichtenleer ook tav persoon die men zal onderzoeken: “de geneesheer die belast is met
een in art 119 vermelde opdracht moet vooraf ad betrokkene meedelen in welke hoedanigheid hij optreedt
en hem in kennis stellen v zijn opdracht. De geneesheer-gerechtelijk deskundige vooral zal hem waarschuwen
dat hij aan de verzoekende overheid alles dient mede te delen wat betrokkene hem zal toevertrouwen ikv zijn
opdracht”
Procedure strafrecht
➤ Welomschreven opdracht: als eerste mondeling, vervolgens schriftelijk bevestigd. In principe is er een
verbod op weigering enkel wanneer het om een familielid gaat
➤ Tegensprekelijkheid: (Tegenspraak = beide partijen worden in het geding betrokken)
● het vooronderzoek is nt tegensprekelijk
● Op niveau vonnisgerecht enkel tegensprekelijk wanneer het om burgerlijke belangen gaat
● Op gebied v strafrecht beslist rechter of het op tegenspraak is.
➤ Eedaflegging: mondeling of schriftelijk. Wanneer er geen eedaflegging is gebeurd is het verslag nietig.
Procedure burgerlijke belangen
➤ Gemeenrecht altijd dmv vonnisgerecht
➤ Tegensprekelijke procedure: je bent als deskundige altijd verplicht om de partijen te verwittigen wanneer je
een bepaalde opdracht zal uitvoeren. Partijen krijgen dan de mogelijkheid om aanwezig te zijn of zich te
laten vertegenwoordigen. Eenzijdig contact is verboden, alle antwoorden moeten meegedeeld worden met
alle partijen. Er moet een voorverslag opgesteld worden (preliminaria) en verstuurd worden naar alle
partijen zodat deze opmerkingen kunnen maken, deze zullen behandeld worden in het definitief verslag.
➤ Levende pers: arts om schade te bepalen (evaluatie menselijke schade, bv: invloed nt dragen v gordel)
➤ Overleden pers (tegensprekelijke procedure):
- Juiste doodsoorzaak vaststellen.
→ Bijv: naar aanleiding van een verzekering. Personen valt van de trap (gn bijzonderheden) en is dood,
later spreekt partner de verzekering aan en vraagt een uitbetaling van een bepaalde verzekering. De
verzekering gaat dan onderzoeken of die val van de trap wel effectief de doodsoorzaak was. >
Uitvoering van een autopsie
- Erfenisrecht of Alcoholconcentratie in het bloed
De niet-gerechtelijke expertise
➤ Eenzijdige aanstellingen → Bijv: ongeval gehad, pols een tijdje niet kunnen gebruiken. Vervolgens door de
raadsarts van de persoon die het onderzoek heeft veroorzaakt opgeroepen worden. Kijken of er een
blijvende invaliditeit of hoeveel % invaliditeit er is. Bij niet akkoord gaan zal je naar een klassieke minnelijke
expertise zal gaan waar je door een onafhankelijke arts onderzocht wordt samen met uw eigen experten en
die van de andere partij om tot een conclusie te komen.
➤ Bindende expertise = Wat er ook uit de expertise komt ga ik akkoord mee gaan.
➤ Arbitrages: meestal financieel.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Cvdhahaha. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
