1. WAT IS PSYCHOLOGIE ( NIET)?
Psychologie als wetenschap onderscheidt zich van de “huis-tuin- en keuken psychologie” die
we doorgaans vinden in populaire magazines
Een psycholoog is geen ziener of visionair
Psychologie houdt zich niet enkel bezig met het begrijpen van psychische problemen of
“abnormale processen”
Psychologie is de empirische wetenschap van gedrag en mentale processen
1.1 DEFINITIE
‘Psychologie is de wetenschappelijke studie van het gedrag en de mentale activiteiten
van het individu’
1.2 WETENSCHAP EN INTUÏTIE
Psychologie betwijfelt ongefundeerde beweringen van pseudowetenschappen (bv.
astrologie, toekomstvoorspellingen, handlezen, theorieën uit de middeleeuwen,…)
Pseudowetenschappen: elke benadering om fenomenen uit de werkelijkheid te verklaren die
geen beroep doet op de wetenschappelijke methode
o Vb keisnijding = men ging er van uit dat krankzinnigheid werd veroorzaakt door
verstening van de hersenen oplossing: schedel opensnijden ‘dokter’ haalde steentje
uit jaszak en deed alsof het uit de hersenen kwam ‘genezen’
Psychologie is niet:
o Pure speculatie over de menselijke natuur (= filosofie)
o Een verzameling van volkswijsheden waarvan “iedereen toch weet” dat ze waar zijn
(=“common sense”)
Beide doen uitspraken op basis van ervaringsgegevens
Twee verschillen
o Op vlak van verzamelen van gegevens
Wetenschap vertrekt uit veel gegevens, intuïtie weinig
o Op vlak van verwerken van gegevens (snelle verbanden tov systematisch)
Wetenschap verwerkt systematisch, intuïtie zoekt snelle verbanden tussen
gegevens
Een wetenschappelijke aanpak kenmerkt zich door een empirische manier van werken!
1
Margot Minta
SRW: 2022-2023
Psychologie
,2. GESCHIEDENIS VAN DE PSYCHOLOGIE
Korte geschiedenis, maar lang verleden = psychologie als wetenschap bestaat nog niet zo
lang maar mensen altijd geboeid geweest
Socrates: waarom?
Plato: wat is de realiteit?
Aristoteles: empirische werkelijkheid (gebaseerd op ervaring of op bewijs uit de praktijk)
Galenus (129-199 n.C): lichaamssappen en persoonlijkheid
4 verschillende sappen:
o Gele gal: prikkelbare mensen
o Zwarte gal: negatieve mensen
o Bloed: energieke mensen
o Slijm: taaie mensen
Afhankelijk van de samenstelling van deze sappen had men een andere
persoonlijkheid
Deelt mensen in hokjes
Ernst Kretschmer (1888-1964)
Leptosome type
o Mensen men een leptosome lichaamsbouw zijn relatief lang en mager
o Meestal zijn het intellectuelen met een nuchtere inborst, maar beslist ook
met emotioneel (zeer) gevoelige snaren.
Atletische type
o Mensen met een atletische lichaamsbouw hebben, althans volgens Kretschmer, brede
schouders, maar zijn niet echt lang van postuur..
o Doorgaans is het atletische type assertief. Iemand die altijd zijn woordje klaar heeft en
ad rem is, soms zelfs op het agressieve af.
Pyknische type
o Het pyknische individu heeft een gedrongen lichaamsbouw, een korte nek en een rond
en vaak blozend gezicht. Hebben veel lichaamsvet en weinig spieren.
o Mensen met een pyknische lichaamsbouw zijn vriendelijk, sociaal en hebben een open
karakter. Doorgaans kan iedereen er goed mee door een deur.
Frenologie
Franz Joseph Gall (1758 –1828)
Duits hersenonderzoeker en arts. Hij was een pionier in de studie van het
lokaliseren van psychische functies in het brein en een grondlegger van
de frenologie.
Aanleg en karakter worden door de groei van bepaalde hersendelen bepaald.
2
Margot Minta
SRW: 2022-2023
Psychologie
, Het karakter afleiden uit de vorm van de schedel
o Plat vlak: normale mate van karakter
o Bult: hoge mate van karakter
o Inkeping/deuk: karakter in hele lage mate
2.1 STROMINGEN BINNEN DE PSYCHOLOGIE
(psychologie vanaf nu gezien als wetenschap)
19e eeuw: structuralisme
Wilhelm Wundt (1832-1920)
Eerste ‘psycholoog’
1879: eerste psychologisch wetenschappelijk lab in Leipzig
Psychologie als nieuwe experimentele wetenschap
Elementen van de bewuste waarneming (bv prikkels)
o Doel = structuur van de geest analyseren (= de weg die prikkels afleggen doorheen het
lichaam)
o Methode = introspectie
Vroeg aan proefpersonen om in zichzelf te kijken en te beschrijven hoe de weg
van een prikkel verloopt doorheen het lichaam
o Vb introspectie bij structuralisten:
Uit welke aparte indrukken bestaat pijngewaarwording?
Proefpersoon kreeg zachte speldenprik in de huid toegediend. Vervolgens moest
die persoon bij zichzelf nauwkeurig proberen observeren wat er in zijn geest
omging. Uit de beschrijvingen van de proefpersoon probeerde de onderzoeker
dan af te leiden uit welke elementaire deeltjes de pijngewaarwording was
opgebouwd, en hoe dit overeen kwam met andere gewaarwordingen (bvb.
koude/jeuk)
19e eeuw: functionalisme
William James (1842-1910)
Amerikaanse tegenreactie op structuralisme
Focus op functie en doelen van gedrag (↔ structuur): hoe lossen mensen problemen op?
o Introspectie (= kijken wat in jezelf gebeurt)
Vb. proefpersoon moet puzzel oplossen en zijn strategieën uitleggen
o Externe observatie
Vb. onderzoeker observeert tijdens puzzel welke fouten pp maakt
o Eerste dierproeven
Vb. Hoe zoekt rat zijn weg in een doolhof, en hoe is dit vergelijkbaar met hoe de
mens dit doet?
3
Margot Minta
SRW: 2022-2023
Psychologie
, 20e eeuw: opkomst behaviorisme
Studie van enkel uitwendig waarneembaar gedrag
Klassieke conditionering (KC) pionier: Ivan Pavlov (1849-1936)
John Watson (1878 – 1958)
= grondlegger behaviorisme
Verder onderzoek naar KC
Radicaal: enkel studie van uiterlijk waarneembare
Innerlijke buiten beschouwing
Elk gedrag: S-R verbinding (stimulus-respons)
o Alles is volledig aangeleerd
Geest = onbereikbare ‘black box’
Gestaltpsychologie
1930, Duitsland
Reactie op structuralisme Wundt
o ‘het geheel is meer dan de delen’ bij perceptie
o Menselijke waarneming gericht op gehelen = GESTALT
Reactie op strikt behaviorisme
o Leren niet enkel door trial and error, ook inzichtelijk (AHA-erlebnis)
o Leren ook mogelijk zonder dat effect zichtbaar is in gedrag
Neobehaviorisme/cognitieve psychologie
Opkomst rond 1930
Zelfde basisassumptie als behavioristische stroming
Maar: herontdekking van het innerlijke = innerlijke bestaat
S-O-R opvatting van het gedrag
O = organisme = black box = innerlijke
o Aandacht
o Geheugen
o Behoeften
o Verlangens
o Emoties
4
Margot Minta
SRW: 2022-2023
Psychologie
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur margotminta. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.